Vanwege de Russische invasie van Oekraïne heeft het Westen forse economische sancties ingesteld. Behalve voor Russische banken en bedrijven gelden die ook voor bepaalde Russische individuen. Wie zijn zij? En waarom krijgen juist zij persoonlijke sancties opgelegd?

De Europese Unie, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten hebben allemaal sancties opgelegd, maar richten zich niet allemaal tot dezelfde personen. De sanctiepakketten zijn niet precies hetzelfde, maar komen wel grotendeels overeen en zijn ook onderling besproken.

Onder de sancties voor Russische individuen vallen onder meer een bevriezing van hun banktegoeden (waardoor ze niet bij hun buitenlandse rekeningen kunnen), een inreisverbod en een handelsverbod (waardoor geen zaken met hen en hun bedrijven gedaan mogen worden).

De EU, het VK en de VS lieten eerder weten "personen die betrokken zijn bij de bedreiging en ondermijning van de soevereiniteit, onafhankelijkheid en territoriale integriteit van Oekraïne" sancties op te leggen.

De EU heeft inmiddels 680 personen en 53 bedrijven sancties opgelegd vanwege de invasie. Daar vallen 351 leden van de Doema (het Russische parlement) onder, omdat zij instemden met erkenning van de 'volksrepublieken' Luhansk en Donetsk en de inzet van Russische troepen in Oekraïne.

Het VK heeft meer dan honderd Russen persoonlijke sancties opgelegd, zo maakte de Britse premier Boris Johnson bekend. Zowel bij de Britten als bij de Amerikanen is niet de volledige lijst bekendgemaakt.

Ook tegen leden van Poetins kabinet en staf zijn persoonlijke sancties ingesteld, onder wie minister van Defensie Sergei Shoigu, Sergey Naryshkin (hoofd buitenlandse inlichtingendienst) en Alexander Bastrykin (hoofd van de Russische onderzoekscommissie).

117

Bankruns en kelderende roebel: de Russische economie krijgt klappen

Wat de gestrafte Russen vooral gemeen hebben, is dat ze vertrouwelingen van Poetin zijn. Zo sanctioneerde het VK ook Gennady Timchenko, een rijke investeerder die belangen heeft in meerdere Russische staatsbedrijven en al jaren goed bevriend is met Poetin. Datzelfde geldt voor Boris Rotenberg, een miljardair die vroeger de vaste judotrainingspartner van Poetin was en tegenwoordig een grote Russische bank bestuurt.

Josep Borrell, de buitenlandchef van de EU, sprak tijdens een persmoment van oligarchen. Een oligarchie is een staatsvorm waarbij de macht ligt bij een kleine, bevoorrechte elite. Dat zou in dit geval dus slaan op de machtige groep zakenmensen en politici die zich om Poetin hebben verzameld.

Zakenman Gennady Timchenko (links) is al jaren goed bevriend met president Vladimir Poetin. Zij delen onder meer een liefde voor judo en ijshockey.

Veel Russen rond Poetin stonden sinds de annexatie van de Krim in 2014 al op de Amerikaanse sanctielijst. De VS heeft die lijst van personen sinds de invasie van Oekraïne uitgebreid met namen als Petr Fradkov, Vladimir Kiriyenko en Denis Bortnikov. Ook het VK en de EU hebben persoonlijke sancties tegen deze Russen ingesteld.

Zij zijn alle drie werkzaam als bankier en/of investeerder en hebben vaders die politiek dicht bij Poetin staan. Zo is de vader van Kiriyenko het hoofd van Poetins presidentiële staf. Bortnikov is de zoon van Alexander Bortnikov, het hoofd van de federale veiligheidsdienst FSB (voorheen de KGB). Dat was een functie die Poetin eind jaren negentig ook bekleedde.

Zie ook: 'Zwaarste sancties ooit' brengen Poetin waarschijnlijk niet van de wijs

Poetin zelf kreeg lang geen persoonlijke sancties opgelegd. Waarom dat zo is, is niet geheel duidelijk. Mogelijk heeft het te maken met het feit dat Poetin het staatshoofd van Rusland is en dat het Westen vreest dat de kans op succesvolle vredesonderhandelingen nog kleiner wordt als hem persoonlijke sancties opgelegd worden.

Inmiddels hebben de VS, het VK en de EU Poetin en diens minister van Buitenlandse Zaken Sergey Lavrov wel persoonlijke sancties opgelegd. Zo zijn hun banktegoeden bevroren, waardoor ze niet bij hun buitenlandse rekeningen kunnen. Ook hebben ze een persoonlijk reisverbod opgelegd gekregen.