NU.nl
Een ode aan de moeder in zang en rap hadden de leden van Kalush Orchestra voor ogen toen ze zich met het nummer Stefania aanmeldden voor het Eurovisie Songfestival. Inmiddels is het nummer in korte tijd niet alleen de favoriet geworden om festival te winnen, maar op TikTok ook gegroeid tot het nummer waarmee we zien hoe de Oekraïners hun land beschermen, hoe ze vluchten en wat zij nu dag in, dag uit meemaken.
Het zijn bizarre beelden: via TikTok wordt gedeeld hoe een kleine kraan een raket uit de grond trekt die ergens in een woonwijk tussen de auto's beland is. Twee weken geleden konden we het ons in Europa nog niet voorstellen, maar sinds Rusland Oekraïne is binnengevallen worden de dansfilmpjes en kooktips verdrongen door beelden van jonge kinderen die een bunker inlopen of mannen die aan het front explosieven op de grond leggen. En op de achtergrond is iedere keer weer Stefania te horen.
Kalush Orchestra schreef het nummer als ode aan de moeder. In rap en in volkszang vertellen de leden over een moeder die voor haar zoon zorgt, hem dingen bijleert en zelf ouder en brozer wordt. Het nummer verwijst meerdere keren naar een slaapliedje dat moeders voor hun kinderen zingen. Het woord Lyuli, dat meerdere keren wordt herhaald, kan vrij vertaald worden naar het woord slaaplied.
Waar de trend is begonnen om Stefania als strijdlied te gebruiken bij tips om je ramen af te plakken bij ontploffingen of beelden waarop te zien is hoe een wapen wordt doorgeladen, is moeilijk te zeggen. Maar al bij de eerste beelden die op TikTok werden gedeeld, komt het nummer voorbij. Als op 24 februari mensen wakker worden met meldingen dat Rusland het buurland is binnengevallen, staat het nummer al onder video's.
Winst lijkt zeker bij de bookmakers
Bookmakers zijn inmiddels overtuigd van de winst van Kalush Orchestra. Stefania is de Italiaanse inzending, Brividi, ruim voorbij gegaan in de ranking. Die lijst is niet hét bewijs dat Oekraïne zal gaan winnen; de bookmakers kijken bijvoorbeeld niet naar de liveoptredens of naar hoe goed iemand het doet op YouTube en Spotify. Zij ranken puur en alleen waar mensen, die al die overwegingen vaak wel meenemen, hun geld op inzetten. En nu is dat dus op Kalush Orchestra.
En dat terwijl de band eigenlijk niet naar het Songfestival zou gaan. Alina Pash won de nationale finale, maar omdat de zangeres van Shadows of Forgotten Ancestors een bezoek had gebracht aan het door Rusland geannexeerde gebied de Krim en daarbij niet de geldende regels had gevolgd, mocht zij uiteindelijk niet meedoen.
Het Oekraïense publiek vond dat waarschijnlijk niet zo heel erg, want Alina Pash won vooral door de juryvoting. De kijkers thuis stemden in groten getale op Stefania.
Evenveel Spotify-streams als S10
Puur gekeken naar streams is de winst van Oekraïne nog geen zekerheid. Stefania is inmiddels ruim anderhalf miljoen keer beluisterd op Spotify, maar op dat aantal staat onze eigen S10 ook al. In vergelijking met Mahmoods Brividi, voor het uitbreken van de oorlog nog de nummer één, stelt het weinig voor: dat nummer staat inmiddels op 53 miljoen streams.
Of alle stemmers Stefania nu een goed nummer vinden of niet, het zou niet de eerste keer zijn dat politieke wrijvingen gevolgen hebben voor de winst tijdens het Songfestival. Zo stemmen buurlanden eigenlijk nog steeds ieder jaar op elkaar en is de winnaar meer dan eens iemand geweest die een politiek statement maakte richting een regime. Het Songfestival ziet zichzelf overigens niet als politiek speelveld: het moet volgens de organisatie draaien om de muziek.