Burgemeester Eberhard van der Laan was op de hoogte van de beslissing, aldus woordvoerder Pam Evenhuis van de Stichting Sint in Amsterdam (SSIA).

Sinterklaas komt op zondag 13 november aan in de hoofdstad. Een dag eerder zet Sinterklaas voet op Nederlandse bodem tijdens de landelijke intocht in Maassluis.

Vorig jaar was de helft van de Amsterdamse pieten een roetveegpiet, in 2014 was het een kwart.

"Veel mensen voelen niet dat Zwarte Piet een hulp is van Sinterklaas, maar zijn slaaf", legt Evenhuis van de SSIA uit. "De periode van de slavernij is, op zijn zachtst gezegd, een smet op de Nederlandse geschiedenis."

Daarnaast zijn genoemde karakteristieken van Piet ontstaan in de jaren twintig van de vorige eeuw, ten tijde van de opkomst van het omstreden 'blackfacing' in de VS. Het zwart schminken van witte acteurs die Afro-Amerikanen speelden, droeg bij aan de stereotypering van deze groep.

Door de geschiedenis heen is gebleken dat Sinterklaas en de uitvoering van de personages voortdurend met de tijd mee veranderd zijn. Zo mochten er tot in de jaren zeventig geen vrouwelijke Pieten bij de intocht meelopen.

De Amsterdamse organisatie stelt zich bewust te zijn van de veranderde samenstelling van de Amsterdamse en Nederlandse bevolking. In 2015 bestaat ruim 45 procent van de Amsterdammers uit mensen van niet-Westerse afkomst. "We herbergen ruim 180 nationaliteiten in onze stad", rekent Evenhuis voor. "Als we willen dat alle kinderen zonder nare gevoelens het feest mee kunnen vieren, zullen we moeten bekijken hoe we de uitvoering van Piet vorm gaan geven."

Met het besluit sneller alle Zwarte Pieten uit te bannen bij de Amsterdamse intocht, wil de organisatie gehoor geven aan de brede maatschappelijke discussie die ook de afgelopen maanden over dit onderwerp is gevoerd.

Ook bij de intocht van Sinterklaas in Den Haag gaan de Zwarte Pieten er dit jaar anders uitzien. "We hebben de afgelopen jaren al de rode lippen en de gouden ringen uit de intocht gehaald", stelt organisator Peter Boelhouwer. "Dit jaar hebben we de pruiken met kroeshaar vervangen. Ook wordt de schmink verder aangepast en vlekkeriger aangebracht dan in het verleden."

De organisatie heeft hiertoe besloten na overleg met de gemeente en de honderden vrijwilligers die tijdens de intocht meehelpen. Den Haag volgde de afgelopen jaren de lijn van het Sinterklaasjournaal van de NPS. "Maar het is een lastige discussie", voegt Boelhouwer daar aan toe. "Want de magie van Sint en Piet moet niet verloren gaan doordat kinderen kunnen herkennen wie er achter de personages schuil gaan."

De gemeente Utrecht wil nog niet zeggen welke pieten Sinterklaas volgende week zondag vergezellen. Wel zegt een woordvoerder van de stichting die de intocht organiseert dat de "verkleuring" van Zwarte Piet "geleidelijk" wordt doorgezet. Vorig jaar had ongeveer de helft de pieten tijdens de intocht roetvegen. 

Het uiterlijk van de traditionele piet is een aantal jaar geleden al aangepast. Zo draagt Zwarte Piet geen gouden oorbellen meer en behouden de pieten zoveel mogelijk hun eigen haar.

De Telegraaf meldt vrijdag dat uit onderzoek van bureau DVJ Insights blijkt dat drie op de vier Nederlanders vinden dat een aanpassing van Zwarte Piet "een aanval op de Nederlandse cultuur" is. Bovendien zouden veranderingen van het Sinterklaasfeest "leiden tot discussie over de viering van andere tradities zoals Kerst en Pasen".

Van de ondervraagden zou 86 procent Zwarte Piet geen vorm van racisme vinden. De krant stelt dat het gaat om een representatief onderzoek.

RTL maakte deze maand ook bekend op televisie geen Zwarte Pieten meer te tonen. De commerciële zender kiest in haar programma's definitief voor de roetveegpiet. Het besluit leidde tot zowel positieve als negatieve reacties. VVD-fractieleider Halbe Zijlstra stelde dat RTL het Sinterklaasfeest "vermoordt" met dit besluit.

De NTR, producent van het Sinterklaasjournaal (vanaf 9 november te zien), doet nog geen uitspraken over het uiterlijk van Zwarte Piet. Dit jaar vertrok een aantal oudgedienden bij het programma, omdat ze zich niet meer konden vinden in de manier waarop het programma omgaat met Zwarte Piet. Zo stapten Erik van Muiswinkel, Jochem Myjer en Dolores Leeuwin op.