Toen ze in 2003 begonnen met het begeleiden van schaatsers, waren Erwin en Martin ten Hove zoals alle jonge coaches. "Ik dacht dat mijn trainingsprogramma geniaal was", zegt Martin in gesprek met NU.nl. "Dus dat moesten de sporters maar gewoon volgen."

Twintig jaar, een handvol schaatsploegen en veel hoogte- en dieptepunten later geloven de broers niet meer in deze autoritaire manier van coachen. "Vroeger had je één hoofdcoach en als die zei dat je naar links moest, dan hobbelde iedereen naar links", zegt Erwin. "Het gevaar daarvan is dat er geen discussie mogelijk is. En dat je als sporter pech hebt als die ene manier niet bij je past."

De Ten Hoves hadden al een tijdje in hun hoofd dat ze de koers van het in 2017 opgerichte Team IKO drastisch wilden wijzigen. Afgelopen voorjaar voerden ze de veranderingen door, na een olympisch seizoen waarin blikvangers Esmee Visser, Jorien ter Mors en Jan Blokhuijsen teleurstellend presteerden en Peking niet haalden.

Er zijn twee grote vernieuwingen. De eerste is dat iedere schaatser heel duidelijk zijn eigen, individuele aanpak krijgt. "De sporter moet volledig achter de keuzes staan die we maken. We hebben de afgelopen jaren gemerkt hoe cruciaal dat draagvlak is", zegt Martin. "Als wij zeggen dat we rechts moeten gaan en de sporter twijfelt, dan krijg je achteraf al heel snel problemen. Daarom nemen we alle beslissingen nu echt met z'n allen."

De tweede grote verandering is dat de technische staf is uitgebreid en dat de stafleden veel meer invloed hebben dan in het verleden. "Martin en ik zijn nog steeds eindverantwoordelijk, maar we sturen dit schip echt samen met alle experts die aan tafel zitten", zegt Erwin. "Dat vraagt om héél veel praten. En om kwetsbaarheid en eerlijkheid, zeker van Martin en mij. Als coach wil je altijd uitstralen dat je wel weet hoe alles moet. Dat ego moeten we aan de kant durven te schuiven."

Een van de opvallendste aanwinsten van Team IKO staat elke donderdag náást het ijs in Thialf. Yara van Gendt is sinds dit seizoen de vaste sportpsycholoog van de rood-zwarte ploeg. "Zij is echt onderdeel van de staf", zegt Martin. "Yara is geregeld bij trainingen en gaat mee op trainingskampen. Maar het allerbelangrijkste is dat ze eens in de twee weken individueel met alle schaatsers praat. Ook als er niks aan de hand is."

Het idee van de tweewekelijkse gesprekjes is om mentale problemen te ontdekken voordat ze een groot probleem worden. "Sporters gaan meestal pas naar een sportpsycholoog als ze hun hoofd al een paar keer gestoten hebben", zegt Erwin. "Wij proberen de mentale begeleiding nu veel meer preventief aan te pakken. Vergelijk het met onze fysiotherapeut, die sporters behandelt om blessures te voorkomen."

Mentale begeleiding is volgens de broers Ten Hove bij uitstek een gebied waarop ze de hulp van een professional nodig hebben. Dat geloof werd vorig seizoen nog maar eens versterkt toen Ter Mors (haar zus Marjolein overleed een paar maanden voor de winter op 33-jarige leeftijd) en Visser (de olympisch kampioene had vaak het gevoel dat ze faalde) met problemen kampten die niet op te lossen waren door schaatscoaches.

"Wij zijn er niet voor opgeleid om een sporter te helpen bij bijvoorbeeld rouw. Dat is echt werk voor experts", zegt Erwin. "Dan moet je als coach zo groot zijn om te zeggen: ik ga mijn vingers hier niet aan branden, we hebben hulp nodig."

Als het nodig is, koppelt Van Gendt een sporter aan een van de driehonderd psychologen van Psyned, de zorginstelling die sinds vorig seizoen sponsor is van Team IKO.

Daarnaast is Van Gendt ook een klankbord voor de Ten Hoves. "Zij coacht ons. Bijvoorbeeld door te zeggen dat we een sporter anders moeten benaderen", zegt Erwin. "Ik denk dat niet iedere coach in het schaatsen daarvoor openstaat. Maar wij denken dat dit het verschil gaat maken."

Willen jullie een voorbeeld zijn voor andere sportteams?

Martin: "Als ik luister naar de discussie die nu gaande is over grensoverschrijdend gedrag in de sport, dan denk ik wel: kom op, kijk even hoe wij het aanpakken. Want je kunt wel wat beters doen dan alleen een vertrouwenspersoon op een website zetten. Als er echt iets speelt op dat gebied, gaan sporters dat niet zomaar aan een wildvreemde vertellen."

"Wij hebben met Yara nu iemand in de staf die heel benaderbaar is. En sporters zijn het ook gewend om vertrouwelijke dingen met haar te bespreken, het is een heel veilige plek daarvoor. Dat zou wel een voorbeeld kunnen zijn voor andere ploegen. Maar dat is niet het doel van deze nieuwe aanpak. We zijn vooral bezig om onze sporters zo hard mogelijk te laten schaatsen."

Goed presteren blijft het allerbelangrijkste?

Erwin: "Dat gesprek voeren we continu met Yara: uiteindelijk gaat het wel om winnen."

Martin: "Als iedereen lekker in zijn vel zit en er wordt niet gepresteerd, dan hebben we ons doel niet bereikt. In de topsport zul je altijd de randjes blijven opzoeken."

Maar niet op een manier waarvan een sporter ongelukkig wordt.

Martin: "Exact. Dat is precies waar we mee bezig zijn."