Sony was tot 2013 nooit een koploper op Android-gebied. Het Japanse bedrijf maakte fraai vormgegeven toestellen, maar ze hadden nooit de snelste chips en de beste camera's. Dat beeld veranderde begin dit jaar al met de waterdichte Xperia Z. Hoewel de Z1 op het eerste gezicht identiek lijkt, blijkt bij nadere inspectie dat Sony alles behalve stil heeft gezeten.

De Xperia Z1 heeft net als zijn voorganger glasplaten aan de voor- en achterkant. Waar die bij de Xperia Z echter door een rand van glanzend plastic bij elkaar werden gehouden, is bij de Z1 gekozen voor een rand van geanodiseerd aluminium. Die rand is uit één stuk aluminium gemaakt, waardoor het toestel erg stevig en degelijk aanvoelt.

De hoeken zijn net wat ronder dan die van de Xperia Z, waardoor de Z1 fijner in de hand ligt. Het toestel is zelfs voor een telefoon met een 5 inch-scherm namelijk fors. De ruimte boven en onder het scherm zijn groot wanneer je die vergelijkt met bijvoorbeeld de Samsung Galaxy S4. Dat toestel heeft een even groot scherm als de Xperia Z1, maar is toch een centimeter korter.

De Z1 is net als zijn voorganger, de Xperia Z, en andere recente toestellen van Sony waterdicht. De usb-aansluiting en de ruimtes voor sim-kaart en microSD-kaart zitten daarom onder klepjes die het water buiten houden. Een welkome verbetering is dat koptelefoonaansluiting niet meer achter een klepje zit, maar zelf waterdicht is gemaakt.

Het usb-klepje zal je bij het opladen nog wel open moeten doen, al verkoopt Sony ook een losse magneetlader. Daar kan de Z1 met de magneetaansluiting aan de linkerkant van de telefoon op worden geklikt.

De Xperia Z1 heeft een 5 inch-lcd-scherm dat is ontwikkeld met technologie van de Sony Bravia tv-afdeling. Het scherm maakt gebruik van de Triluminos-techniek, wat volgens Sony voor een groter kleurenspectrum zorgt dan bij andere telefoons.

Het scherm heeft een resolutie van 1920 x 1080 pixels wat op 5 inch een pixeldichtheid van 441 ppi oplevert. Dat geeft erg scherp beeld, maar dat is bij alle recente high-end telefoon al het geval. Belangrijker is daarom de kleurreproductie van een scherm.

Die is bij de Xperia Z1 behoorlijk natuurgetrouw. Voor wie een telefoon met super amoled-scherm gewend is oogt het beeld van de Xperia Z1 misschien wat flets omdat de kleuren niet opgeblazen zijn. Toch zijn de kleuren helder en vol, en kan het scherm ook overweg met geleidelijke overgangen binnen dezelfde kleur. Dat geeft aan foto en video meer diepte, omdat kleuren er minder effen uitzien.

Ook heeft de Xperia Z1 de X Reality-technologie uit Bravia-tv's overgenomen. Die beelverbeteringstechniek moet onder andere contrast verhogen, ruis onderdrukken en beelden van lage kwaliteit mooier op het full hd-scherm tonen. Je kunt X Reality aan- en uitzetten, maar het verschil is lastig te zien. Veel videomateriaal is immers al full hd, en dan oogt X Reality eerder als een kleurenfilter dan een volledige beeldverbeteringstechniek.

Ondanks de verbeteringen heeft het scherm van de Xperia Z1 nog steeds hetzelfde probleem als dat van de Z. Waar de kleuren en het contrast recht van voren gezien uitstekend zijn, wordt dat vanaf een hoek snel minder. Zelfs vanuit een flauwe hoek komt er al een waas over het scherm te liggen. Bij fel daglicht kijkt het scherm recht van voren prima, maar is ook het kijken vanuit een hoek een probleem.

De Xperia Z1 heeft een grotere speaker dan zijn voorganger. De luidspreker beslaat bijna de hele onderkant van het toestel, en kan behoorlijk luid. Erg goed klinkt de speaker echter nooit. Zeker als het geluid van één zijkant komt terwijl je beelden op het scherm bekijkt, klinkt de Z1 wat blikkerig. De speaker voor bellen klinkt prima, maar laat bij hoog volume wel de achterkant van de telefoon licht trillen.

Het stokpaardje van de Xperia Z1 is de camera. Het is een 20,7-megapixelcamera, al zeggen die megapixels zeker niet alles. Belangrijker is het formaat van de beeldsensor. Die van de Z1 heeft een formaat van 1/2.3 inch, groter dan in veel andere smartphones en even groot als de sensor in veel compactcamera's. Door dat formaat vangt de camera veel licht, wat zelfs in het donker uitstekende foto's oplevert. Dat resultaat zal ook deels komen door de Bionz-beeldprocessor, die ook in losse camera's van Sony zit.

De fysieke sluiterknop van de Xperia Z1 is prettig. Die zit onderaan de rechterzijkant van het toestel, precies onder je rechterwijsvinger wanneer je te telefoon op z'n zij houdt. Met een lange druk wordt vanuit iedere app direct de camera geopend. De tweetraps knop werkt net zo als bij reguliere camera's, waarbij een halve druk scherp stelt en doordrukken een foto maakt.

In de automatische stand maakt de Xperia Z1 foto's op een resolutie van 8 megapixel. Scherp stellen gaat bij voldoende licht erg snel, waardoor je vlug een paar foto's achter elkaar kunt nemen. In het donker doet de Xperia Z1 vooral op lange afstanden langer over focussen.

De burst-modus van het toestel werkt uitstekend. Dan worden dertig foto's achter elkaar genomen, waardoor je bij snel bewegende onderwerpen meer kans op een scherpe foto hebt.

De echte kracht van de camera komt echter pas in de handmatig modus naar goed naar voren. Dan kan voor verschillende fotoresoluties gekozen worden, waaronder de vollende 20,7 megapixel. Ook de beeldverhouding kan worden aangepast, maar belangrijker: witbalans en diafragmagetal kunnen handmatig ingesteld worden. Daar is wat fotografiekennis voor nodig, maar het resultaat is daarna indrukwekkend, zeker voor een smartphone.

In de praktijk levert de automatische stand al uitstekende foto's op. Vooral in donkere situaties en met veel tegenlicht onderscheidt de Z1 zich van de concurrentie. Ook in 'normale' situaties weet de Z1 te imponeren. Het is in ieder geval een stap vooruit in vergelijking met de Xperia Z. De foto's hebben meer detail, betere focus en mooiere kleuren.

De hogere resolutie zorgt ervoor dat foto's op de computer en ingezoomd meer details tonen, maar daar heb je op de telefoon zelf eerlijk gezegd weinig aan. Door de betere sensor is de kwaliteit van de foto's zelf gelukkig ook beter en dat verschil is ook op het kleine scherm, in vergelijking met bijvoorbeeld de Xperia Z, duidelijk te zien.

De Xperia Z1 heeft een 2,3 GHz quadcore Snapdragon 800-chip. Een van de snelste chips die fabrikant Qualcomm momenteel levert en dat is te merken. Het toestel hapert eigenlijk nooit en wisselen tussen apps gaat door de 2 GB aan werkgeheugen ook erg vlot. Ook games ogen uitstekend en spelen vloeiend op de Z1. De achterkant van het toestel wordt warm wanneer je wat langer een game speelt, maar wij hebben nog geen telefoon in handen gehad die dat bij grafisch zware games niet heeft.

De snelheid van de Z1 wordt in onze benchmarktests bevestigd. In vrijwel alle tests is de nieuwe Sony-smartphone sneller dan de HTC One, Galaxy S4 of Xperia Z.

Beweeg de cursor over het diagram om de scores te zien. - (c)NU.nl/Jerry Vermanen

De Xperia Z1 draait een door Sony licht aangepaste versie van Android 4.2.2. In uiterlijk en gebruik blijft de software daarmee dichter bij het origineel van Google dan versies van bijvoorbeeld HTC en Samsung. Het app-overzicht is ook grotendeels hetzelfde, al heeft Sony er de mogelijkheid aan toegevoegd apps te ordenen. Dat kan op naam, maar ook op meest gebruikt. Vooral dat laatste is een prima toevoeging.

De softwarelaag van Sony lijkt Android nergens te vertragen. De grootste verbetering ten opzichte van de Xperia Z is dat de camera van de Z1 erg snel opstart. De camera van de Xperia Z bleef secondenlang op zwart staan, de Z1 is direct klaar voor gebruik.

De accu van de Xperia Z1 is met een vermogen van 3000 mAh flink groter dan de 2330 mAh-batterij die in de Xperia Z zit. Het grote scherm was bij de Xperia Z nog een bottleneck, die ervoor zorgde dat de telefoon al vaak halverwege de dag aan de lader moest. De Xperia Z1 houdt het dankzij de grotere batterij langer vol. Het begin van de avond is op één lading bij regelmatig gebruik prima te halen.

De Xperia Z1 is een compromisloze high-end telefoon. Het 5 inch full hd-scherm toont volle maar natuurgetrouwe kleuren en met de 2,3 GHz Snapdragon 800-chip zit de Xperia Z1 qua snelheid in de kopgroep.

De batterijduur is voor een telefoon met een dergelijke snelheid en beeldscherm uitstekend. De behuizing voelt van top tot teen goed aan en het is niet meer enkel de waterdichtheid die het toestel bijzonder maakt. De 20,7-megapixelcamera werkt bovenal snel en prettig. Het is geen showfunctie, maar een van de meest indrukwekkende Android-camera's tot nu toe. Het maakt de Xperia Z1 de cameratelefoon waar Android-gebruikers op gewacht hebben.