De massale verandering van iOS komt niet onverwacht. Het besturingssysteem bestaat al zes jaar en kreeg sindsdien qua uiterlijk vooral kleine aanpassingen. Het was broodnodig dat Apple eens opnieuw ging kijken naar het grafische gedeelte van de software.

Toch is het niet eenvoudig iOS aan te passen. Miljoenen mensen wereldwijd zijn gewend geraakt aan het systeem en verandering stuit meestal op veel protest. Jony Ive, verantwoordelijk voor het ontwerp van onder meer de iPhone en iPad, werd daarom aangewezen iOS ook onder handen te nemen. Het resultaat is een heel nieuw besturingssysteem.

Zelfs het vergrendelscherm is aangepast. Geen balken met de tijd en 'slide to unlock' meer boven en onderaan. Het hele vergrendelscherm heef één achtergrond met nog wel de tijd bovenin, maar zonder semi-transparante balk. Het ontgrendelbalkje is helemaal weg en vervangen door het woord 'ontgrendel'. De gebruiker kan op elke plek van het scherm naar rechts swipen om te ontgrendelen.

Ook zijn de notificaties en een nieuw controlepaneel (daarover later meer) vanaf het ontgrendelscherm direct op te vragen. Dat betekent direct toegang tot diverse instellingen en informatie over nieuwe berichten en het weer.

Het pijltje onderin het vergrendelscherm, dat aangeeft dat het notificatiecentrum opgeroepen kan worden, zorgt wel voor enige verwarring. Het staat net onder het woord 'ontgrendel' waardoor de suggestie wordt gewerkt dat omhoog slepen de telefoon van de verendeling afhaalt.

Eenmaal ontgrendel biedt iOS 7 een heel nieuw thuisscherm. Er zijn nieuwe achtergronden die meebewegen met de positie van de telefoon. Bovendien zijn de icoontjes van de standaardapps flink aangepast en zijn de bovenste en onderste balk anders.

In iOS 6 was bovenin een zwarte balk te zien met informatie over het bereik, de tijd en accu. Die informatie wordt nu nog steeds gegeven, maar dan zonder zwarte balk. De onderste balk, met daarin vaste apps, is juist prominenter geworden. In de huidige versie van iOS gaat het om een semi-transparante balk met vier icoontjes. De balk is in iOS 7 niet meer transparant en een stuk hoger waardoor de icoontjes helemaal binnen de balk vallen.

De zoekfunctie wordt niet meer door vanaf het thuisscherm naar rechts te swipen opgevraagd, maar door in het scherm van boven naar beneden te slepen.

De grootste uiterlijke verandering is wellicht het ontwerp van de app-icoontjes. Applicaties als Camera, Foto's, App Store, Agenda, Notities, Kiosk en Game Center hebben allemaal een nieuw uiterlijk gekregen. De neonachtige kleur groen van Berichten, FaceTime en Telefoon springt direct in het oog terwijl andere apps een iets rustigere kleur hebben gekregen.

Het ontwerp is over het algemeen iets iconischer. De apps hebben een grafischer ontwerp gekregen. Er worden veel effen kleuren gebruikt en harde lijnen.

Daardoor komen sommige icoontjes onlogisch over. Zo was de Kiosk-app met daarin digitale tijdschriften en kranten voorheen een rek met daarin de aangekochte bladen. Nu is het een verzameling van vierkante afbeeldingen die staan voor een krant en een tijdschrift, maar is ook een rechthoek te zien met een vliegtuig en één met een tennisveld.

Terwijl sommige icoontjes heel strak zijn vormgegeven hebben de Foto- en Game Center-apps weer een heel andere vormgeving. Er wordt gebruikgemaakt van gekleurde en afgeronde vlakken die over elkaar heen geplaatst worden. De vier bubbels die nu bij het Game Center gebruikt worden, zijn minder duidelijk dan de vier icoontjes van een schaakstuk, honkbalknuppel, raket en dartpijl die eerst werden gebruikt.

Over het algemeen zijn de icoontjes naar mijn smaak grafisch mooier geworden, maar niet veel duidelijker. Er gaan dan ook geruchten dat verschillende teams binnen Apple de icoontjes hebben ontworpen en dat de komende maanden nog aan de consistentie zal worden gewerkt. iOS 7 is pas in de herfst definitief beschikbaar.

Vanuit het thuisscherm is met een swipe naar beneden nog steeds het notificatiecentrum op te vragen. De omgeving is wel iets aangepast. Notificaties worden nog steeds per app weergegeven, maar er zijn een soort widgets in de omgeving ingebouwd die het weer, aandelen en de agenda weergeven. Bovendien zijn notificaties en informatie gesorteerd op Vandaag, Alles en Gemist.

Widgets, een grotere weergave van een app die meteen op het thuisscherm al informatie geeft, ontbreken nog wel in iOS 7. Android heeft die al langer en Windows Phone beschikt over live-apps waar ook direct het weer, het laatste nieuws of een item uit de agenda wordt weergegeven. In iOS 7 kan dat niet en blijft het thuisscherm een overzicht van icoontjes.

Wel is het controlepaneel, opvraagbaar door van beneden naar boven te swipen, nieuw. Hierin kunnen onder meer wifi, bluetooth, de niet storen-functie en de vliegtuigmodus in- en uitgeschakeld worden. Ook de helderheid is in te stellen en er zijn snelkoppelingen naar een zaklamp, de klok, rekenmachine en de camera-app.

Hoewel het controlepaneel handig is, zijn er nog wel wat vreemde keuzes gemaakt. Hoe vaak heb je een zaklamp nodig en waarom zou je de klok willen openen als de tijd ook bovenaan staat en veel mensen hun wekker standaard ingesteld hebben staan?

Opvallend is verder dat icoontjes van de rekenmachine- en klok-app hier anders zijn dan op het thuisscherm. Nog een inconsistentie die hopelijk nog voor de lancering wordt opgelost.

Multitasken is in iOS 7 ook sterk verbeterd en ook dat was noodzakelijk. Voorheen werd er door twee keer de thuisknop in te drukken een rij met appjes geopend helemaal onderaan het scherm. Door ze lang in te drukken konden apps worden afgesloten. Dubbel op de homeknop klikken geeft nu een meer visuele weergaven van de geopende apps waarin ook getoond wordt wat er in de app gebeurt. Simpelweg omhoog slepen zorgt ervoor dat een specifieke applicatie wordt afgesloten.

Waar iOS 6 vooral bestond uit groen, paars en blauw heeft Apple nieuwe kleuren geïntroduceerd in iOS 7. In totaal gaat het om acht kleuren: oranje, geel, lichtgroen, donkergroen, blauw, paars, roze en rood. Die kleuren komen bijvoorbeeld naar voren bij het Game Center en Foto's. Verder valt op dat Apple afstand heeft genomen van het zogeheten skeuomorphism waarbij app-onderdelen eruit zagen als papier, leer en hout. Alles is nu strak en grafisch.

Ook het font is aangepast en dat valt bij de meeste mensen aan wie ik iOS 7 hebben laten zien erg in de smaak. Het komt kalm en strak over en heeft geen schaduw meer, maar een heel dun randje dat alleen opvalt als je een witte achtergrond gebruikt.

De witte achtergronden en het nieuwe font zorgen vooral voor meer rust in de standaardapps. De Agenda- en Weer-app hebben veel minder frustels dan voorheen. Geen verschillende kleuren achtergronden en balken meer.

Ook de browser Safari is er flink op vooruitgegaan. Ook hier geen blauwe balken meer, maar een heel kleine adresbalk die verdwijnt met scrollen. Verder zijn alle knoppen wit waardoor het al snel onderdeel van de pagina zelf lijkt.

Hoewel iOS nog grotendeels hetzelfde werkt, zijn er wel een aantal dingen veranderd. Bijvoorbeeld de al genoemde ontgrendel-beweging en de manier om het controlepaneel en de zoekfunctie op te vragen. Ook 'terug' gaat niet meer altijd via de knop links bovenin. Er wordt nog steeds weergegeven wat het vorige scherm was, maar het is ook mogelijk naar rechts te swipen om terug te gaan.

Wat ook opvalt is dat er nergens meer 'knoppen' in het ontwerp zitten. Alles is simpelweg tekst op de kleur van de achtergrond van dat scherm zonder apart blokje om de tekst heen.

Door het weghalen van knoppen zijn sommige onderdelen wel erg klein geworden. Het toevoegen van een telefoonnummer dat ingetoetst is, is zo klein dat je eenvoudiger per ongeluk een cijfer intoetst. Hetzelfde geldt voor de functie Airdrop in het controlepaneel. De tekst zit tussen twee andere onderdelen ingeklemd.

Verder zijn de besturingen in de Camera-app aangepast. Direct naast of boven de knop om een foto te maken staan nu de verschillende modi zoals Photo, Square, Pano(rama) en Video. Er is geen losse optie-knop meer. Opties zijn ook direct in een interface verwerkt. Opmerkelijk is dat er in de camera-app een ander font is gekozen. Als extra toevoeging beschikt de camera over filters.

Omdat iOS 7 nog slechts een testversie betreft die bedoeld is voor ontwikkelaars, is er nog weinig te zeggen over prestaties. Duidelijk is dat de software nog niet helemaal af is, maar tests rondom snelheid en accuduur zullen moeten wachten tot de herfst wanneer Apple naar verwachting een iPhone 5s zal uitbrengen. Er gaan overigens ook geruchten over een goedkope iPhone. Daarvan is niet bekend of die ook zal draaien op iOS 7.

Ook is niet bekend of er nog extra nieuwe functies zullen komen. Voor nu zijn de opvallendste extra's Airdrop en Activation Lock. Airdrop maakt het mogelijk bestanden en foto's eenvoudig te delen over wifi met andere iOS-apparaten. Nadeel is dat alleen de nieuwste apparaten dit zullen ondersteunen. Bij de iPhone gaat het alleen om de iPhone 5. Ook met iOS 7 zullen de iPhone 4 en 4s de functie niet kunnen gebruiken.

Activation Lock is een extra beveiliging voor als een iPhone gestolen of verloren wordt. Een eventuele dief kan de telefoon dan wel wissen, maar opnieuw instellen is pas mogelijk als het wachtwoord van de oude gebruiker wordt opgegeven.

Het algehele ontwerp van iOS 7 is veel rustgevender dan bij de voorgangers. Meer wit, geen knoppen en houten of lederen elementen. Het komt strakker en volwassener over. Toch zitten er nog veel tegenstrijdigheden in de app-icoontjes. Ook zijn sommige icoontjes minder duidelijk geworden. Apple heeft gelukkig nog de tijd dit aan te passen.

Qua functionaliteit is iOS 7 er flink op vooruitgegaan. Het multitasken en controlepaneel zijn een verademing in het dagelijks gebruik, maar hadden eigenlijk al veel eerder in iOS moeten worden verwerkt. Ook de informatie die beschikbaar is op het vergrendelscherm en de extra beveiliging zijn mooie toevoegingen.

iOS 7 komt op 18 september beschikbaar voor consumenten voor de lancering van de iPhone 5s en 5c. Het zal de eerste keer zijn dat dezelfde persoon het besturingssysteem en de hardware ontworpen heeft. Volgens Apple zal dat zorgen voor grote voordelen. Welke dat zijn, is nog even wachten.

iOS 7 zal beschikbaar zijn voor de iPhone 4, 4s en 5, de iPad 2, 3 en 4, de iPad Mini en de vijfde generatie iPod Touch.