
Verkiezingsupdate Stikstof domineert de campagne, koopkracht sneeuwt onder
Niet verrassend is het stikstof wat deze campagne de klok slaat. Met het onderwerp hangt veel samen, zoals bouwen, boeren en natuur.
De provincies spelen een belangrijke rol in het verdelen van de ruimte in Nederland. Ze bepalen bijvoorbeeld waar woningen gebouwd mogen worden, maar moeten ook de stikstofplannen van het kabinet uitvoeren.
Volg de Verkiezingsupdate
In de landelijke politiek is over het heikele onderwerp het laatste woord ook nog lang niet gezegd. De vier coalitiepartijen zitten op zijn zachtst gezegd niet op één lijn. Hoewel ze in het regeerakkoord hebben afgesproken de deadline van 2035 vijf jaar naar voren te halen, is dit jaartal voor CDA en ChristenUnie geen doel op zich.
"Ik ben niet getrouwd met een jaartal. Of het 2029, 2030 of 2031 wordt, is wat mij betreft van later zorg", zei Mirjam Bikker (CU) deze week in Nieuwsuur.
D66 laat het tegengestelde geluid horen. Bij de aftrap van de campagne waarschuwde partijleider Sigrid Kaag voor "stilstand en afstel". En lijsttrekker voor de Eerste Kamer Paul van Meenen bracht bij het tv-debat van WNL de stelling 'het negeren van het stikstofdoel voor 2030 betekent stilstand' in. Het CDA stemde tegen en VVD stemde blanco.
Het gaat weinig over koopkracht
De liberalen lijken het onderwerp stikstof deze campagne uit de weg te gaan. VVD-leider Mark Rutte was donderdagavond te gast bij Shownieuws en legde de nadruk op het verlagen van de lasten en versterken van de veiligheid. Ook sprak hij over investeren in defensie.
Het zijn thema's waar de provincies niet over gaan, maar waar een partij als de VVD zich graag op profileert. JA21 en de PVV doen dit bijvoorbeeld op een thema als asiel. In de basis heeft de provincie hier niets over te zeggen. Tegelijkertijd zit er aan deze verkiezing een landelijk randje vanwege de getrapte verkiezingen van de Eerste Kamer: de leden van de Provinciale Staten kiezen de leden van de Eerste Kamer.
De koopkracht is een ander groot onderwerp waarvan je zou verwachten dat de landelijke kopstukken het aan de talkshowtafels bespreken.
Volgend jaar leven bijna een miljoen Nederlanders, onder wie veel kinderen, onder de armoedegrens, meldde het Centraal Planbureau (CPB) donderdag. Dat zijn er meer dan op dit moment. De stijging is het gevolg van het aflopen van een paar maatregelen die het kabinet dit jaar heeft genomen om burgers financieel te steunen, zoals de energietoeslag van de gemeenten.
Het kabinet wil volgend jaar af van de generieke maatregelen, zoals de verlaging van de energiebelasting en het prijsplafond. Door deze maatregelen komt steun ook terecht bij de mensen die het niet nodig hebben. Het kabinet wil de lagere inkomens wel blijven helpen, maar hoe is nog niet duidelijk.
SP zet in op nationaliseren van energiebedrijven
Toch voert alleen de SP keihard campagne op dit thema. Leider Lilian Marijnissen maakt zich kwaad over de recordwinsten van bedrijven, terwijl het leven voor de mensen steeds duurder wordt. Zo pleit de SP voor 0 procent btw op de boodschappen.
Maar het belangrijkste thema waar de partij van Marijnissen op inzet, is het nationaliseren van de energiebedrijven. De SP wil provincies weer zeggenschap over energie geven. De winsten die de bedrijven maken, kunnen dan ingezet worden om de energierekening van huishoudens te verlagen. "De markt is totaal failliet", zei Marijnissen donderdag bij Jinek.
Desondanks lijkt de partij maar niet meer kiezers te trekken. In de peilingen blijft de SP rond vier senaatszetels hangen. Met nog een krappe week te gaan zal Marijnissen flink aan de bak moeten.
Over de verkiezingen
- Dit is hoe de Provinciale Statenverkiezingen en de waterschapsverkiezingen werken
- Ontdek welke partij het best bij je past met onze kieswijzer
- Lees hier over de belangrijkste partijpunten per provincie
- Waarom boeren de waterschapsverkiezingen dit jaar vrezen
- Lees onze interviews met Schippers (VVD), De Groot (D66), Kuiken (PvdA) en Klaver (GroenLinks) en Nanninga en Eerdmans (JA21)
- Je vindt onze berichtgeving over de verkiezingen in dit dossier