Vanuit zijn achtertuin wijst Hans Langelaan naar een paaltje in een weiland, ongeveer 400 meter verderop. Daar moet straks een windmolen van 250 meter hoog komen, een van de zeven die ontwikkelaar Prowind langs de A28 wil neerzetten ten westen van Ermelo. Jaarlijks moeten ze genoeg stroom opwekken voor ruim 40.000 huishoudens.

Al ruim twee jaar is Langelaan in gesprek met Prowind, de gemeente Ermelo en de provincie Gelderland over de komst van het Windpark Horst en Telgt. De boodschap is steeds hetzelfde, zegt hij: "Het komt er toch." De buurt mag meepraten over de voorwaarden, zoals de exacte geluidsnorm en het aantal uren met slagschaduw, maar de komst van de windmolens staat niet ter discussie.

Het heeft voor veel onrust en boosheid gezorgd bij omwonenden. Langelaan maakt zich zorgen over het geluid van de windturbines, maar ziet het windpark nu ook al zijn plannen verstoren. Hij is gestopt als varkenshouder en runt samen met zijn vrouw en zoon een agrarisch kinderdagverblijf. Op de plek waar de oude varkensstal stond, zou Langelaan twee woningen mogen bouwen.

De vergunning was al bijna rond, totdat bleek dat er grote windmolens in de buurt zouden komen. Een daarvan staat te dichtbij, waardoor de woningbouw niet mag doorgaan. De gemeente Ermelo heeft beloofd mee te zoeken naar een oplossing, maar die is nog niet in zicht.

"Op zich zijn wij niet tegen verandering, maar het gaat om de manier waarop", zegt Langelaan. "Mijn grootste angst is dat dat ding er straks staat en je er last van hebt. Dan kan je nooit meer terug."

Voor GroenLinks-gedeputeerde Jan van der Meer zijn het herkenbare verhalen. "Wat je ook doet: meer participatie, meer inspraak, noem het maar op. Die weerstand blijft", verzucht hij 50 kilometer verderop in het Gelderse provinciehuis. "Ik hoor vaak van Statenleden: 'Zorg voor draagvlak.' Maar mensen in de omgeving zullen over het algemeen tegen zijn en blijven."

Van der Meer begrijpt de zorgen over geluid en slagschaduw. Maar volgens hem zijn al die windmolens toch echt nodig om de ambitieuze klimaatdoelen voor 2030 te halen. Met alleen zonnevelden is er niet voldoende groene stroom, want die leveren 's nachts en in de winter weinig op. Veel windenergie kan van de Noordzee komen, maar ook op land hebben we nog windmolens nodig.

De discussie over die windmolens op land is niet nieuw. Nadat in 2013 het Energieakkoord werd getekend, kwam de ontwikkeling van windparken in een stroomversnelling. Het Rijk en de provincie namen de leiding, gemeenten en omwonenden hadden er vaak weinig over te zeggen. Dat leidde tot hevige protesten.

Nu hebben lokale overheden in dertig Regionale Energiestrategieën (RES'en) samen vastgelegd hoeveel windmolens en zonneparken erbij kunnen komen en waar. Voor omwonenden zijn er veel meer inspraakmogelijkheden, ook vroeg in het proces. Maar het resultaat is grotendeels hetzelfde gebleven.

"Toen was het top-down, nu is het bottom-up met de RES'en", zegt Van der Meer. "Maar de protesten blijven. Dus ik weet niet wat nu de beste optie is." Hoe dan ook moeten er beslissingen worden genomen die hinder zullen opleveren voor sommige omwonenden, denkt de gedeputeerde.

"De kolencentrale bij Nijmegen is er in de jaren tachtig ook niet gekomen omdat er zoveel draagvlak was", zegt hij. "Daar heeft de overheid ook een knoop doorgehakt. Alleen: die centrale leverde heel veel energie op. Als je dat wil vervangen, heb je tientallen plekken elders nodig met zonne- en windparken. En dus heb je op tientallen andere plekken ook protest."

Volgens Van der Meer is het vooral belangrijk dat uitbaters van windparken een "goede buur" zijn als de molens er eenmaal staan. Op de muur in een vergaderzaal heeft hij een artikel opgehangen over omwonenden van een windpark bij Nijmegen. Zij waren eerst tegenstanders van de molens, maar kunnen er inmiddels goed mee leven.

Bij dat park kunnen omwonenden de windmolens stil laten zetten als er slagschaduw is en makkelijk in contact komen bij geluidsoverlast. "Dat scheelt enorm veel", zegt Van der Meer. Ook de mogelijkheid om financieel mee te profiteren van een windpark kan een groot pluspunt zijn. "Maar daar hebben die omwonenden nu geen boodschap aan als de windmolens er nog niet zijn."

Na de verkiezingen verlaat Van der Meer de provinciepolitiek. Een van de redenen is zijn frustratie over de energietransitie, die volgens hem lang niet snel genoeg gaat. Dat heeft te maken met personeelstekorten en de drukte op het elektriciteitsnet, maar ook met de lange inspraak- en beroepsprocedures voor omwonenden. "We hebben een systeem opgebouwd waardoor we steeds in de stroperigheid terechtkomen."

In Horst en Telgt ging de buurt in eerste instantie om tafel met Prowind en de provincie om mee te praten over het windpark. "Om te proberen toch de regie te houden", zegt Langelaan. Maar alternatieven die omwonenden voorstelden, zoals een park met minder windmolens, werden niet geaccepteerd. De energieopbrengst zou te sterk omlaaggaan, terwijl het aantal gehinderde inwoners maar een klein beetje afneemt.

In december maakte de provincie bekend dat er maar beperkt ruimte is voor windmolens in de buurt van de Veluwe, omdat deze een gevaar kunnen vormen voor de beschermde wespendief. Voorlopig mag alleen het windpark Horst en Telgt wél doorgaan. "Want dat is al in vergevorderd stadium", zegt Langelaan. "Omdat wij meegedacht hebben, want het zou er toch wel komen! Dat wordt nu gewoon afgestraft."

Woensdag presenteerde de provincie het zogeheten voorkeursalternatief voor het windpark. Daarin wordt geen gehoor gegeven aan de wens van buurtbewoners en de Ermelose gemeenteraad om drie van de zeven molens te schrappen.

Wel is de bouw van twee molens nog onzeker, omdat er extra beleid nodig is voor bescherming van de roofvogel. De geluidsnorm wordt relatief streng, met een gemiddeld niveau van 45 decibel. Zo is er een "goed evenwicht" gevonden tussen de energieopbrengst en de zorgen van omwonenden, zegt Van der Meer.

Voor Langelaan is het besluit een bevestiging dat er niet naar omwonenden is geluisterd. "'Het komt er toch wel', die lijn zetten ze door. Wat je ook doet, hoe je ook inspreekt… Ze zeggen wel dat ze het allemaal serieus hebben mee overwogen, maar dat blijkt natuurlijk nergens uit. Alleen de wespendief is bij machte geweest om de provincie enigszins anders te doen denken."

Langelaan denkt dat buurtbewoners vermoedelijk naar de rechter zullen stappen om het windpark te blokkeren. Voor de provincie zou het een jarenlange vertraging betekenen, voor de omwonenden blijvende onzekerheid. De kans is dus groot dat voorlopig iedereen ontevreden blijft.