PvdA en GroenLinks trappen vandaag gezamenlijk de campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen af in Zeeland. De Provinciale Staten kiezen uiteindelijk de Eerste Kamer.

Alle trends in de peilingen wijzen erop dat de coalitie van VVD, D66, CDA en ChristenUnie geen meerderheid gaat halen. Dat betekent dat het kabinet de oppositie nodig heeft voor zijn plannen, net zoals dat de afgelopen vier jaar al het geval was.

Kuiken en Klaver hopen hun machtspositie te verstevigen nu hun partijen voor het eerst in de geschiedenis een gezamenlijke fractie in de senaat zullen vormen.

Wat is jullie gezamenlijke doel?

Kuiken: "De coalitiepartijen gaan verliezen en links kan de grootste worden. Wij willen een koerswijziging voor de dingen die wij belangrijk vinden. Betaalbaar wonen, welvaart eerlijk delen, een groene toekomst."

"We zien dat de VVD al maanden hint op bezuinigingen. Wees daar dan ook eerlijk en open over. Edith Schippers (lijsttrekker VVD voor de Eerste Kamer, red.) zegt dat elk ministerie wel met een beetje minder kan. Ik wil dat kunnen zien."

"Wij hebben het zelf uitgezocht; dat staat namelijk gewoon in hun verkiezingsprogramma. De VVD wil bezuinigen op onder andere de sociale zekerheid, de uitkeringen en de huur- en zorgtoeslag. Dat raakt de lage inkomens en middeninkomens. Het gaat om in totaal bijna 7 miljard euro."

Klaver: "Er wordt nu gedreigd met extra bezuinigingen. Dan zeggen wij: wacht even, dat staat niet in het regeerakkoord."

"De coalitie is al van plan te bezuinigen op de jeugdzorg, de verpleeghuiszorg en de bijstand. Het effect is dat er minder geld naar ouderen of kinderen in de zorg gaat. Dat is onacceptabel. Daar valt met ons niet over te praten."

Als er op een departement toch wordt bezuinigd, werken jullie dan helemaal nergens meer aan mee?

Klaver: "Wij zetten alles in wat nodig is om bezuinigingen te voorkomen. Dat begint met argumenten en alternatieven. Maar als de coalitie toch met een bezuiniging komt, zijn we uiteindelijk bereid tegen wetten en begrotingen te stemmen."

Jullie duwen hiermee de coalitie in de armen van de rechtse oppositie.

Klaver: "Daarom zijn deze verkiezingen zo belangrijk. Als wij zoveel mogelijk zetels hebben, is de coalitie van ons afhankelijk."

Dan nog. Als er wordt bezuinigd, ligt de weg naar rechts toch open als jullie niet willen samenwerken?

Klaver: "Er hoeft niet te worden bezuinigd. Dat is een ideologische keuze."

Ik begrijp dat jullie niet meewerken aan eventuele bezuinigingen. Maar daarmee zet je jezelf buitenspel en dwing je de coalitie zaken te doen met rechts.

Kuiken: "Laat ik het anders zeggen. Als Nederland sociaal en dus op ons stemt, dan kunnen wij andere voorstellen doen."

Áls.

Klaver: "Het is de verantwoordelijkheid van de coalitie. Vergis je niet: de VVD wil ook over rechts, want VVD'ers willen rechtse dingen doen."

Deze coalitie heeft meer met jullie samengewerkt dan met rechtse partijen.

Klaver: "Klopt. Maar als ze de kans krijgen, dan zouden ze nog het liefst naar rechts kijken. Wij hebben samengewerkt omdat we een prijsplafond voor de energieprijzen wilden en omdat we de AOW wilden verhogen. Dat is gelukt."

Wat is het alternatief voor bezuinigen?

Klaver: "Simpel. Wij kiezen voor hogere winstbelasting en hogere belasting voor miljonairs."

Kuiken: "Daar zijn we ook eerlijk over in onze tegenbegroting. De ongelijkheid is groot, daar moet iets aan gebeuren. Het gaat nu heel goed met bedrijven. Nou, mooi! Neem je klanten en werknemers dan ook mee in die welvaart."

Dan heb je het vooral over multinationals.

Kuiken: "Klopt."

Een hogere winstbelasting geldt ook voor het midden- en kleinbedrijf. Die hebben dat geld toch nodig voor investeringen of extra personeel?

Klaver: "Er blijft ruimte om te investeren. Je ziet alleen dat de winsten nu naar de inkoop van eigen aandelen gaat, daar profiteren aandeelhouders van."

Dan gaat het weer over de multinationals. Het raakt toch vooral veel kleine en middelgrote werkgevers. Die gun je toch best wat winst?

Klaver: "Zeker. Wij verhogen de winstbelasting ook maar met een paar procentpunten. We moeten ook niet doen alsof dat het einde van de wereld is."

Niemand doet alsof dat het einde van de wereld is.

Klaver: "De VVD doet alsof het belasten van bedrijven het einde van de wereld is."

Kuiken: "Een goed vestigingsklimaat valt bovendien samen met goede publieke voorzieningen. Ben ik bereikbaar als winkel? Zijn de straten schoon? Kan ik op het energienet? De VVD kiest niet voor de publieke voorzieningen. Daarmee wordt de sociale samenhang op het spel gezet."

Als er meer geld nodig is, wordt de winstbelasting bij jullie dan nog verder opgeschroefd?

Klaver: "Als het economisch even tegenzit, moet je niet gelijk in de paniek schieten door keihard te bezuinigen of exorbitant de belastingen te verhogen. Dan maak je je economie stuk."

"De overheid moet naar de lange termijn kijken, dat is cruciaal. Hoe de financiën er volgend jaar voor staan, is niet het allerbelangrijkst."

Over die lange termijn gesproken. Met de plannen van GroenLinks uit 2021 komt de staatsschuld in 2060 bijna 21 procent hoger uit. Het CPB schrijft over jullie beide plannen dat de rekening bij de volgende generatie wordt gelegd.

Klaver: "Dat is uit ons programma voor de laatste Tweede Kamerverkiezingen. In onze gezamenlijke tegenbegroting van vorig jaar komen wij uit op een flink lagere staatsschuld vergeleken met de kabinetsplannen. Ruim binnen de marge van wat houdbaar is."

Het gaat in deze campagne over wie de grootste wordt. Maar zou het samenvoegen van fracties niet meer moeten zijn dan alleen hopen op een goede verkiezingsuitslag?

Kuiken: "We vinden allebei dat de samenleving meer is dan alleen de economie, dat je welvaart eerlijk verdeelt en dat betaalbaar wonen een recht is. Wij versterken elkaar met onze gedeelde waarden, kennis en achtergrond. Een gezamenlijke fractie is een middel. De grootste partij worden ook."

Vreest u dat de sociaaldemocratie verwatert als jullie samen blijven optrekken?

Kuiken: "Ik heb net een rijtje van onze gedeelde waarden opgenoemd."

Hoe je het wendt of keert: GroenLinks is een andere partij dan de PvdA. Er zijn verschillen.

Kuiken: "Ik denk dat de sociaaldemocratie eerder wordt versterkt."

Er komen thema's bij.

Kuiken: "Ja. Je versterkt dus de idealen die je had."

Of je hebt minder aandacht voor de thema's waar je al voor stond.

Kuiken: "We zitten aan dezelfde kant van dezelfde medaille. Verschillen zijn er altijd, ook binnen onze fractie."

Klaver: "Wij weten ook niet precies hoe het gaat uitpakken, maar we geloven dat het belangrijk is. Voor 95 procent vonden we al hetzelfde, in het verleden gingen we die 5 procent heel erg uitvergroten. Als je samenwerkt, krijg je meer voor elkaar. Dat is een dieperliggende waarde."