De rijtoer begint om 13.00 uur op Paleis Noordeinde. Koning Willem-Alexander rijdt een kort ritje naar de Koninklijke Schouwburg. Dat doet hij in de Glazen Koets en niet in de Gouden Koets.

De afgelopen jaren klonk er steeds fellere kritiek op de koets, die met meerdere panelen is versierd. Op het paneel Hulde der Koloniën, dat Nicolaas van der Waay in 1898 heeft gemaakt, staat een witte, jonge Nederlandse vrouw die goederen ontvangt van knielende Afrikaanse en Indonesische mannen. Volgens critici wordt hiermee het koloniale verleden van Nederland verheerlijkt.

Om 13.20 uur leest de koning de troonrede voor in de Koninklijke Schouwburg. Dit gebeurt normaal in de Ridderzaal, maar deze is niet bereikbaar omdat het hele Binnenhof wordt gerenoveerd. De afgelopen keren las de koning de troonrede vanwege de coronapandemie in de Grote Kerk voor. Daar konden 225 mensen, de leden van de Eerste en Tweede Kamer, op 1,5 meter afstand zitten.

Er passen wel achthonderd man in de Grote Kerk, het aantal dat nu weer bij de troonrede aanwezig mag zijn. Maar het evacueren van de kerk in geval van calamiteiten is lastig. Daarom is gekozen voor de schouwburg. Het gebouw was ooit bedoeld als stadspaleis voor de zwager van stadhouder Willem V.

De troon uit de Ridderzaal is naar het podium van de schouwburg versleept, zodat de koning wel zijn traditionele zetel heeft tijdens het uitspreken van de troonrede.

Het kabinet heeft de tekst van de troonrede goedgekeurd. De minister-president legt de voorlopige tekst van de troonrede eind augustus voor aan de ministerraad en bespreekt deze dan ook met de koning. Tijdens de laatste ministerraad voor Prinsjesdag wordt de troonrede definitief vastgesteld. Zo kan de troonrede op tijd in de Staatscourant worden opgenomen, zodat de tekst op Prinsjesdag ook officieel beschikbaar is.

Het is niet de eerste troonrede van premier Mark Rutte, maar wel de eerste keer dat het nieuwe kabinet voor de toespraak tekent.

Na de troonrede biedt minister Sigrid Kaag van Financiën de rijksbegroting aan de Tweede Kamer aan. Deze begroting zit sinds 1947 in het traditionele 'koffertje' dat de minister meeneemt. In de begroting staat hoeveel geld de regering het komende jaar voor de verschillende plannen beschikbaar wil stellen en waar dat geld vandaan komt.

Veel van de plannen zijn overigens van tevoren al uitgelekt. Ook dat is een traditie, tot grote ergernis van veel Kamerleden. Zij vinden dat het kabinet de plannen eerst met de Kamer moet delen.

De begroting voor volgend jaar bevat een koopkrachtpakket met maatregelen die "historisch in omvang" zijn, lekte afgelopen vrijdag uit. Met de plannen moeten huishoudens volgend jaar flink meer bestedingsruimte krijgen.

Een van de belangrijkste maatregelen is een flinke verhoging van het minimumloon. Daardoor stijgen ook uitkeringen fors. Verder gaat de inkomensbelasting omlaag en gaan enkele toeslagen omhoog.

Prinsjesdag vindt sinds 1887 plaats op de derde dinsdag van september. Voor die tijd vond de opening van het parlementaire jaar plaats op de eerste maandag van november of de derde maandag van oktober. Maar in de praktijk bleef er te weinig tijd over om de begrotingsplannen daadwerkelijk voor 1 januari rond te krijgen.

Daarom werd Prinsjesdag in 1848 vervroegd naar de derde maandag van september. In 1887 besloot het kabinet hier de derde dinsdag van te maken. Veel Kamerleden woonden niet in Den Haag en moesten in die tijd een halve dag reizen. Christelijke parlementariërs mochten niet op zondag reizen en daarom werd het dinsdag.

Een unicum: prinses Amalia rijdt dit jaar mee in de koets. De Prinses van Oranje is nu achttien jaar oud en daarmee staatsrechtelijk de eerste troonopvolger. Zij zal meerijden met haar vader, Willem-Alexander, en ook aanwezig zijn bij het voorlezen van de troonrede in de schouwburg.

Om 14.00 uur, na het voorlezen van de troonrede en de terugreis met de Glazen Koets, zullen de koning en prinses Amalia acte de présence geven op het balkon van Paleis Noordeinde.