"We moeten het VVD-geluid weer gaan uitvoeren en niet langer de pootjes binnen het kabinet laten hangen", zegt Jordy Drieman tegen NU.nl. De fractievoorzitter van de VVD Cranendonck maakt zich zorgen over de asielcijfers.

In de gemeente Cranendonck ligt het dorp Budel. Op het terrein van de voormalige Nassau-Dietzkazerne worden sinds 2014 asielzoekers opgevangen. Het dorp kampt met veel overlast, vertelt Drieman. "Ik vrees dat wat in Cranendonck het klein gebeurt, in het groot gaat gebeuren in Nederland. We moeten aan de slag met het beperken van de instroom."

Vorig jaar vroegen meer mensen asiel aan dan in de jaren voor de coronapandemie. Het ging om een recordaantal aanvragen sinds de vluchtelingencrisis van 2015. Ook dit jaar verwacht het kabinet weer meer asielzoekers. In de eerste vier maanden van dit jaar werden in totaal zo'n 12.500 asielaanvragen ingediend.

Sinds het vorige congres is ruim een haf jaar verstreken. De druk op de asielopvang is onverminderd hoog. Om voldoende opvangplekken te regelen praat staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) zich - zo zei hij eerder - "de blaren op de tong".

De spreidingswet, waardoor gemeenten wettelijk verplicht worden om een bijdrage te leveren aan de asielopvang, moest hier een einde aan maken. Maar het voorstel is tot op heden nog niet behandeld in de Tweede Kamer.

Het was deze spreidingswet die op het vorige VVD-congres onderwerp van gesprek was. Onder andere de vocale actiegroep van rechtse VVD-leden Klassiek Liberaal verzette zich er hevig tegen.

Kort voor het congres van afgelopen november schaarde de Kamerfractie van de VVD zich, na moeizame coalitiebesprekingen, alsnog achter de wet. Dat gebeurde wel pas na de belofte van Rutte dat hij zich als VVD-leider ging inzetten voor het omlaagbrengen van de asielinstroom.

Op het congres deed Rutte deze belofte opnieuw. Dit keer tegenover een zaal met zestienhonderd leden. "Als kabinet en als VVD werken we er vreselijk hard aan. Ik verzeker u dat. Dat is een persoonlijk commitment wat ik u hier geef." Moties tegen de spreidingswet haalden geen meerderheid.

Ruim zes maanden later laten kabinetsplannen om "grip te krijgen op migratie", zoals dat in het coalitieakkoord staat, nog op zich wachten.

Een klein clubje bewindspersonen komt inmiddels tweewekelijks bij elkaar om het erover te hebben. Maar vooral het asielbeleid ligt binnen de coalitie uiterst gevoelig.

Ondertussen worden VVD-leden ongeduldig. Een groep leden heeft onlangs in een brief geklaagd dat er sinds het vorige congres nog niets is gebeurd.

Ook Drieman wil actie zien. "Aanmodderen hebben we al lang zat gedaan. We moeten vanuit de VVD de druk veel verder opvoeren richting de andere partijen." Hij maakt zich grote zorgen over de samenwerking met coalitiepartijen D66 en ChristenUnie. "Zij zien de instroom niet eens als probleem. Als het binnen dit kabinet niet kan lukken, dan moeten we daar conclusies aan verbinden."

Voorzitter Michiel Suijker van jongerentak JOVD deelt deze mening. "Er is geen stip op de horizon, want er is geen consensus binnen het kabinet over het probleem." Als er niet snel een oplossing komt, moet de VVD volgens hem uit het kabinet stappen.

Rutte denkt dat de vier partijen er voor de zomer samen uit kunnen komen, zo zei hij vrijdag nog bij de wekelijkse persconferentie. Hij wilde nog steeds niets zeggen aan welke plannen het kabinet denkt. Als VVD-leider herhaalde hij alleen dat zijn "commitment" nog steeds staat.