De plannen staan in de Voorjaarsnota, het document waarin de begrotingswijzigingen voor dit jaar staan. Er moet voor het eerst in jaren weer bezuinigd worden omdat de kosten stijgen. Er gaat extra geld naar de steun voor Oekraïne, de hogere asielinstroom, stijgende rente en compensatie voor Groningen vanwege de gasbevingen.

De Raad van State zegt oog te hebben voor deze "forse tegenvallers en extra uitgaven" van het kabinet, maar er blijft "voor een volgende kabinetsperiode weinig begrotingsruimte."

De adviseur heeft ook kritiek op de manier waarop het kabinet bezuinigt. De gaten op de begroting worden namelijk gedicht met "ongerichte bezuinigingen". Dat gebeurt met financiële meevallers, geld dat bij ministeries nog op de plank ligt en via extra bezuinigingen.

Die bezuinigingen worden vervolgens niet goed uitgelegd. Zo wordt het STAP-budget geschrapt en gaat er minder geld naar de hervorming van de arbeidsmarkt. "Dit terwijl er momenteel sprake is van grote krapte op de arbeidsmarkt en het belangrijk is om hier structureel beleid op te voeren", aldus de Raad.

Het kabinet ziet zelf ook dat er scherp aan de wind wordt gevaren. Door de extra miljardenuitgaven in combinatie met de krappe arbeidsmarkt "loopt het kabinet tegen de grenzen aan van wat mogelijk is", schreef minister Sigrid Kaag (Financiën) toen zij de Voorjaarsnota eind april naar de Kamer stuurde.

De overheidsfinanciën voldoen "slechts gedeeltelijk" aan de Europese regels. Tot en met 2031 schommelt het begrotingstekort rond de 3 procent, precies de grens die Europa heeft gesteld. Daardoor moet een volgend kabinet eerst bezuinigen of de lasten verhogen voordat er nieuwe plannen kunnen worden gemaakt, stelt de adviseur.

Het is niet voor het eerst dat het kabinet het verwijt krijgt dat het de rekening doorschuift. Bij het aantreden van het kabinet waarschuwden de rekenmeesters van het Centraal Planbureau (CPB) al dat de vele miljarden die het kabinet-Rutte IV deze kabinetsperiode wil uitgeven, zorgen voor een gepeperde rekening voor de volgende generatie.

Het is namelijk de bedoeling dat de tientallen miljarden voor de klimaat- en stikstofplannen worden betaald met geleend geld. "Als gevolg van het coalitieakkoord stijgen de financiële lasten voor toekomstige generaties fors", schreef het CPB toen het kabinet aantrad begin 2022.