Eind november lekte uit dat het kabinet op 19 december excuses wil aanbieden voor het slavernijverleden. Dat moet gebeuren in Nederland en in zeven voormalige koloniën.

Onder meer slavernijcomités uitten de afgelopen weken kritiek op het plan. Nederland zou dat op eigen houtje hebben doorgedrukt.

Donderdag spraken leden van het kabinet hierover met betrokkenen, experts en vertegenwoordigers van slavernijorganisaties uit Nederland, het Caribisch deel van het Koninkrijk en Suriname.

Premier Mark Rutte liet na afloop alleen los dat 19 december een "betekenisvol moment" wordt.

Aanwezigen zeiden na afloop van het overleg tegen NU.nl dat het kabinet heeft beloofd de excuses vorm te geven op basis van hun inbreng. Maar met minder dan twee weken om dat te realiseren, lijkt dat krap.

Het is in die twee weken de bedoeling dat leden van het kabinet "ter plaatse" in gesprek gaan met organisaties en betrokkenen. Dat moet gebeuren in Nederland, de Cariben en de voormalige kolonie Suriname.

"We mogen meedenken over de tekst van de excuses en daarvoor steekwoorden aanreiken", geeft voorzitter Johan Roozer van het Surinaamse Nationaal Comité Herdenking Slavernijverleden als voorbeeld.

Minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming) was ook aanwezig bij het overleg. Er is veel weerstand tegen zijn beoogde rol als uitspreker van de excuses in Suriname. De bewindspersoon is nazaat van tot slaaf gemaakte Surinamers. Dat vinden sommigen ongepast.

Het is opvallend dat de rol van Weerwind volgens de aanwezigen niet tijdens het overleg ter sprake is gekomen. Maar volgens in ieder geval een deel van de aanwezigen in het Catshuis blijft zijn beoogde rol omstreden.

Roozer is vastbesloten over de rol van de Nederlandse minister met Surinaamse roots. "Weerwind is op geen enkele manier acceptabel op het slavernijdossier", zei hij donderdag namens het Surinaamse slavernijcomité. "Ook niet bij de afgesproken gesprekken in Suriname. Als Weerwind de excuses uitspreekt, accepteren wij ze niet. Hij is vrij op 19 december."

Het kabinet kan het zich niet veroorloven in de haast het herwonnen vertrouwen van de deelnemers aan het gesprek te verspelen.

Mercedes Zandwijken, de oprichter van de Keti Koti Dialoogtafels, voelde zich donderdag "voor het eerst gehoord". Ook Ruben Severina, voorzitter van Stichting Overlegorgaan Caribische Nederlanders (Ocan), en Wendeline Flores van het Tropenmuseum reageerden positief op de opstelling van het kabinet.

Maar voordat alle betrokkenen er definitief mee akkoord gaan, willen ze hun wensen terugzien in de uiteindelijke plannen van het kabinet.

Zo ziet gevolmachtigd minister van Sint-Maarten Rene Violenus na het overleg een routekaart in drie stappen voor zich: eerst erkenning van het onrecht dat de slachtoffers van slavernij is aangedaan, bijvoorbeeld op 19 december. Daarna excuses en vervolgens reparatie van het leed.

Het wordt aanpoten om op 19 december excuses aan te bieden, verwacht Linda Nooitmeer van het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee). Zeker als het kabinet draagvlak wil onder alle deelnemers aan het overleg en de afstammelingen van tot slaaf gemaakten in het koninkrijk en Suriname. "Dat betekent elke dag 24 uur werken. We gaan zien waar het op uitdraait."