Over half jaar meer duidelijk over gratis kinderopvang, ondanks personeelstekort

De komende maanden tekenen verschillende organisaties die bij de kinderopvang zijn betrokken het nieuwe stelsel uit. "Het kan niet zo zijn dat we over een half jaar met onze handen in het haar zitten omdat we geen uitvoerder hebben", zei Van Gennip. Het komend half jaar is volgens de bewindsvrouw dan ook "cruciaal".

Er zijn gesprekken gevoerd met DUO, de Dienst Toeslagen van de Belastingdienst, de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en het UWV. Maar geen van deze organisaties staat te springen om de klus aan te nemen.

Niemand heeft hiervoor op dit moment de juiste instrumenten in huis. "Toen zijn we met het idee gekomen alle verschillende puzzelstukken bij elkaar te zetten", zei Van Gennip.

Daarbij zegt ze de zorgen van deze organisaties serieus te nemen. Van Gennip: "Als DUO zegt: 'Ik kan het niet nu of niet in mijn eentje', dan wil ik niet zeggen: gij zult toch."

Daarnaast lopen de agenda's van deze organisaties al over van alle wensen uit het coalitieakkoord. Van Gennip waarschuwt dat de beoogde invoeringsdatum van 2025 nu al onder druk staat.

Gratis kinderopvang was een van de grote beloftes van dit kabinet. In de eerste plaats moet dat ervoor zorgen dat het toeslagenstelsel drastisch eenvoudiger wordt. Nu krijgen ouders op basis van hun inkomen een toeslag en betalen ze zelf de rekening aan kinderopvangorganisaties.

Het vooruitbetalen van die toeslagen was een van de oorzaken van het toeslagenschandaal, waarbij de Belastingdienst ouders onterecht als fraudeurs bestempelde. Dat leidde er in sommige gevallen toe dat de fiscus met enorme terugvorderingen kwam, waardoor gedupeerden financieel klem kwamen te zitten.

Het direct financieren van de opvang door de overheid moet een einde maken aan die ingewikkelde toeslagenconstructie met voorschotten en terugvorderingen.

Daarnaast moet bijna-gratis opvang (het kabinetsplan vergoedt tot 96 procent van de kosten) de combinatie van de zorg voor jonge kinderen en werk makkelijker maken.

Naast het vinden van de juiste uitvoerder is ook de krappe arbeidsmarkt een hobbel op de weg. De kinderopvang kampt al met een tekort aan personeel.

Als de opvang (bijna) gratis wordt, dan neemt de vraag toe. Daardoor is er ook meer personeel nodig. Sterker: het kabinet ziet dat de vraag nu al toeneemt.

Die krapte is niet alleen een probleem voor de kinderopvangorganisaties. Ook de vier uitvoeringsorganisaties die het kabinet op het oog heeft kampen daarmee.

Wie de uitvoerder ook wordt en wanneer het nieuwe stelsel ook ingaat, het is wat Van Gennip betreft cruciaal dat er nauwe samenwerking komt met direct betrokkenen zoals ouders, kinderopvangorganisaties en sectorpartijen.