Het is de uitkomst van een uren durend overleg van de VVD-fractie - eerst mét Rutte en daarna zónder hem. "Het was een pittig gesprek", herhaalde Hermans na afloop meerdere keren in de VVD-gang van het Tweede Kamergebouw.

De VVD-Kamerleden hebben Rutte "doorgezaagd" over de zorgen over de asielinstroom, zei Hermans. Zij kon of wilde niet zeggen of Rutte concrete beloftes had gedaan over hoe hij de instroom naar beneden gaat brengen. De VVD vindt die te hoog.

"Het gesprek met hem (Rutte, red.) heeft de VVD-fractie voldoende vertrouwen gegeven dat hij daar als VVD-leider mee aan de slag gaat. Daarmee kan de VVD-fractie, ondanks een aantal bezwaren, de spreidingswet steunen", zei Hermans.

Het volgens Hermans fundamentele punt van de wet - het eerlijker verdelen van asielzoekers over Nederland - heeft de VVD altijd al gesteund.

Rutte, die benadrukte dat hij als VVD-voorman bij de fractievergadering aanwezig was, zei dat hij de zorgen van de VVD-Kamerleden over het aantal nieuwe asielaanvragen deelt. De premier gaat ermee aan de slag, beloofde hij na afloop. Ook hier kwamen geen duidelijke toezeggingen over hoe dit wordt geregeld.

Hermans zei dat het geduld van de VVD-fractie met Rutte niet eindeloos is, maar ze stelde geen deadline.

De asielwet ligt politiek gevoelig binnen de coalitie. De VVD is tegen het verplichtende karakter voor gemeenten om asielzoekers op te vangen. Dat moet schrijnende situaties zoals de afgelopen maanden bij het aanmeldcentrum in Ter Apel voorkomen.

De wet is onderdeel van het afgelopen zomer gesloten asielakkoord tussen coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie. De verplichte spreiding is vooral voor D66 en ChristenUnie belangrijk. De VVD zette in op een lagere asielinstroom. Daar zijn ook al afspraken over gemaakt door de gezinshereniging en de Turkije-deal tijdelijk op te schorten, maar de liberalen vonden dat niet genoeg.

D66 en CU benadrukten dinsdagmiddag dan ook dat de VVD niet moet verwachten dat het aantal mensen dat asiel aanvraagt op korte termijn nog wordt beperkt. Op dit moment zijn er geen plannen binnen de coalitie om daarover met elkaar te praten, zei D66-fractievoorzitter Jan Paternotte.

Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) onderhandelde de afgelopen maanden regelmatig met de coalitie over de asielwet. Even leek het erop dat de coalitie afgelopen vrijdag akkoord was, maar de VVD - uitgerekend de partij van Van der Burg - krabbelde toch terug.

Van der Burg liet maandag al doorschemeren dat de ingangsdatum van 1 januari 2023 gevaar loopt door de moeizame gesprekken. De asielwet had ook al lang bij de Kamer moeten liggen, maar het proces is door de onenigheid in de coalitie flink vertraagd.

De staatssecretaris licht de wet dinsdagavond toe aan een aantal burgemeesters, aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en aan een delegatie van het het Interprovinciaal Overleg (IPO).