
Onafhankelijke beoordelaar: NAM oefende druk uit in schadezaken gaswinning
"Ik heb de NAM leren kennen als een organisatie die er moeite mee heeft gehad om de regie over het hele schadeafhandelingsproces los te laten", vertelde Schulting aan de enquêtecommissie.
De arbiter was in 2016 in het leven geroepen na overleg tussen de Nationaal Coördinator Groningen (NCG), de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en het ministerie van Economische Zaken. De oud-rechters behandelden zaken tussen schademelders en de NAM (dochterbedrijf van oliebedrijven Shell en ExxonMobil). Aan de basis van een zaak lag een rapport met daarin de beoordeling van de schade van een expert van de NAM en een rapport van een contra-expert van de melder.
Op basis van de rapporten, een schouw en een zitting moest de arbiter uitspraak doen. Maar deze uitspraken waren niet bindend. De melder mocht altijd nog de stap naar de rechter maken. En voor de NAM gold dat het bedrijf zich "in beginsel" aan de uitspraak moest houden. Dit was vastgelegd in het reglement.
Schulting uitte in zijn verhoor zware kritiek op de NAM. Het bedrijf probeerde uitspraken te beïnvloeden, vertelde hij. Zo kreeg de arbiter regelmatig van de NAM te horen dat "ze anders de uitspraak niet zouden opvolgen, of naar de rechter zouden stappen". Schulting heeft zich er nooit door laten beïnvloeden, zei hij.
Volg de parlementaire enquête over de gaswinning
NAM klom ook regelmatig in de pen buiten proces om
De NAM klom ook af en toe in de pen. Juristen stuurden een aantal brieven naar de arbiter om de oud-rechters erop te wijzen dat hun oordeel "onjuist was". "Het waren geen kattenbelletjes, maar flinke epistels", zei Schulting. In de brieven onderbouwde de NAM waarom de arbiter het niet bij het juiste eind had.
De arbiter reageerde met korte briefjes. Daarin schreven de oud-rechters dat dit niet op deze manier kon. Schulting: "Je kunt niet een een-tweetje met de rechter hebben in een procedure buiten de andere partij om".
Ook probeerde de NAM tijdens procedurele overleggen die plaatsvonden met de arbiter inhoudelijke punten te bespreken, vertelde Schulting. Die vergaderingen waren bijvoorbeeld bedoeld om agenda's op elkaar af te stemmen "Ze probeerden altijd inhoudelijke punten aan te snijden. Zo werkt het niet, zeker niet met een onpartijdige arbiter. We kapten dat af, maar de NAM heeft het tot het eind volgehouden."
Schulting was deze week de laatste getuige die verhoord werd. De verhoren gaan op 26 september verder na een pauze vanwege Prinsjesdag.