Veel mensen zijn kritisch en plaatsen vraagtekens bij "de wil én het vermogen van de politiek om de grote problemen van dit moment aan te pakken", meldt het SCP. Ook na het aantreden van het kabinet-Rutte IV bleef het vertrouwen gering. Gewoonlijk neemt het vertrouwen toe na de start van een nieuw kabinet.

Het verschil in vertrouwen is groot als er gekeken wordt naar de politieke voorkeur van Nederlanders, ziet het SCP. Aanhangers van coalitiepartijen VVD en D66 geven de regering gemiddeld een 6,9 en een 6,3. Aanhangers van oppositiepartijen PvdA en GroenLinks gaven de regering net een voldoende: een 5,5. PVV- en FVD-stemmers gaven de regering gemiddeld het laagste rapportcijfer: een 2,8.

Als belangrijkste maatschappelijke problemen worden ook de zorg en corona genoemd, al zijn die minder dominant dan voorheen. Mensen zien ook problemen in de manier van samenleven, de groeiende inkomensverschillen en de wooncrisis. De laatste tijd noemen mensen, vooral die met een kleine portemonnee, ook de hoge inflatie en de stijgende kosten van het levensonderhoud.

Hoewel het vertrouwen in de politiek klein is, is zo'n 70 procent van de Nederlanders tevreden over het functioneren van de democratie. De kwaliteit van de gezondheidszorg, de saamhorigheid en het hoge welvaartsniveau in Nederland worden genoemd als positieve punten, net als de solidariteit met Oekraïne.

"Nederlanders waarderen vooral vrije verkiezingen en de vrijheid van meningsuiting. Toch zien de meeste mensen ruimte voor verbetering", meldt het SCP. Zo zou de politiek beter moeten luisteren, moeten leren van fouten en eerlijker moeten zijn. Verder wordt er geklaagd dat er te veel partijen zijn.

De grootste groep Nederlanders is volgens het onderzoek nog steeds "aangehaakt" bij de politiek. Om dat zo te houden, moeten politici laten zien dat "ze bereid zijn het gesprek aan te gaan, goed te luisteren en ook verantwoording af te leggen over de beslissingen".

Ook moet de overheid volgens het SCP vooruitgang boeken met een paar grote maatschappelijke kwesties, zoals de oververhitte woningmarkt, de vastgelopen opvang van asielzoekers, de stikstofcrisis en de hoge kosten van het levensonderhoud.