"De Kamer oordeelt dat het kabinet onverantwoord heeft gehandeld. Hoewel ik sta voor onze inzet, kan ik niet anders dan als eindverantwoordelijke minister de consequenties van dit oordeel aanvaarden", zei Kaag donderdag tegen de Kamer.

"In mijn opvatting over democratie en cultuur van ons bestuur, moet een minister gaan als het beleid wordt afgekeurd.", aldus Kaag, die nog wel haar zetel in de Kamer als D66-leider behoudt. "De inzet voor Afghanistan gaat door. Uiteraard ook zonder mij."

Alleen VVD, D66 en CDA stemden niet in met de motie van afkeuring voor zowel Kaag als demissionair minister Ank Bijleveld van Defensie. Bijleveld besloot bij haar aangenomen motie aan te blijven.

De motie van afkeuring volgde na een urenlang venijnig debat met de Kamer over de chaotisch verlopen evacuatie uit Afghanistan, nadat het land werd overlopen door de Taliban. De Kamer hield Kaag verantwoordelijk voor het niet op tijd oppikken van signalen uit de Kamer en uit Afghanistan, waardoor niet iedereen op tijd geëvacueerd kon worden.

Lokaal ambassadepersoneel liep daardoor "ernstig gevaar", oordeelde de Kamer. Er was bovendien veel irritatie over de late en onvolledige informatievoorziening richting het parlement.

Eerder op de dag maakte de ChristenUnie bekend de motie van afkeuring te steunen. Omdat de voltallige oppositie dat ook deed, ontstond er een meerderheid.

Officieel hoeft een bewindspersoon niet op te stappen bij een motie van afkeuring; de vertrouwensvraag lag niet op tafel, zoals bij een motie van wantrouwen. Het gebeurt echter regelmatig dat ministers en staatssecretarissen uit eigen beweging vertrekken.

Bij Kaag speelt ook iets anders mee. Zij ging als D66-leider de verkiezingscampagne in met de belofte van nieuw leiderschap. Wat zij daarmee bedoelde, werd onder andere duidelijk tijdens het verhitte debat op 1 april over de gefotografeerde notitie waarop de positie van toenmalig CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt werd besproken.

Het bleek dat VVD-leider Mark Rutte het in zijn gesprekken in de formatie over Omtzigt had gehad, maar hij loog daar in de media over. Rutte zelf gooide het op een "verkeerde herinnering".

Kaag diende uiteindelijk een motie van afkeuring in, die breed werd gesteund. Gevraagd naar welke consequentie Kaag daaraan verbond, antwoordde ze: "Het zou mij in het diepste raken. Laat ik het zo stellen. Ik zou daar mijn eigen conclusies aan verbinden."

Wat Kaag betreft gaat de formatie gewoon door, zei ze tegen de verzamelde pers in het Tweede Kamergebouw. "Ik ga vrijdag leuk door als fractievoorzitter en hopelijk een kabinet maken. We gaan formeren", aldus Kaag.

Onlangs trad Johan Remkes aan als informateur met de opdracht de mogelijkheid van een minderheidscoalitie te onderzoeken met een combinatie uit VVD, D66 en CDA.

Komend weekend gaan de drie partijleiders met hun secondanten buiten Den Haag in gesprek om de mogelijkheden te onderzoeken.