"We moeten niet wachten op een nieuwe begroting. Je ziet deze zomer hoe urgent het allemaal is. Ik denk dat mensen zich er nu ook bewust van worden. Klimaatverandering gebeurt nu en is niet alleen iets van de volgende generatie", zegt Tweede Kamerlid Raoul Boucke (D66).

In 2030 moet onze uitstoot van broeikasgassen 49 procent lager liggen dan in 1990. We liggen daarvoor niet op koers, terwijl dit doel naar verwachting de komende jaren vanwege Europese afspraken verder opgehoogd wordt naar zo'n 55 procent.

Demissionair staatssecretaris Dilan Yesilgöz (Economische Zaken en Klimaat) heeft de Tweede Kamer voor het reces laten weten dat het ministerie de maand augustus gebruikt voor het uitwerken van plannen die op korte termijn CO2-reductie moeten realiseren. Daarmee moet het doel van 2030 in het vizier worden gehouden.

Het is alleen nog de vraag hoe dit ingepast kan worden in de nieuwe begroting die op Prinsjesdag gepresenteerd wordt, nu het kabinet demissionair is. Yesilgöz heeft in ieder geval toegezegd dat het kabinet de Kamer in de jaarlijkse klimaatnota, die eind oktober verschijnt, zal informeren over welke aanvullende maatregelen er mogelijk zijn.

Volgens Tom van der Lee (GroenLinks) zijn er "geen goede redenen om nog langer te wachten". Het Kamerlid vindt dat er in de nieuwe begroting al geld moet worden vrijgemaakt voor concrete voorstellen. "Het kabinet is demissionair, maar klimaatverandering is dat niet. We moeten door", beaamt Boucke.

Het kabinet kan, los van de begroting, volgens de D66'er al beginnen met het uitgeven van kavels voor windparken op zee. Ook kunnen er nu al studies worden opgezet naar wat nodig is voor een toekomstbestendig elektriciteitsnet.

Naast het 2030-doel ligt er ook het Urgenda-vonnis: Nederland moest in 2020 25 procent minder broeikasgassen uitstoten ten opzichte van 1990. Dit doel is vorig jaar ondanks de coronacrisis niet gehaald. Ook dit jaar zit het er niet in.

"Onacceptabel", volgens Van der Lee. "Dit heeft niks te maken met de demissionaire status van het kabinet. Je moet een rechterlijk vonnis gewoon uitvoeren. Maar een meerderheid van de Kamer accepteert dat we het niet meer halen, dus daar kan je niet zo veel aan doen." "Afspraak is afspraak", voegt Boucke toe. "Als de overheid zich al niet houdt aan rechterlijke uitspraken, hoe kan je dan bijvoorbeeld aan mensen op straat vragen zich te houden aan de verkeersregels?"

D66, GroenLinks en PvdA riepen het demissionaire kabinet begin juli op om nog dit jaar een van de vier kolencentrales te sluiten om het Urgenda-doel te halen. Maar dat kan de overheid niet zomaar doen, zei Yesilgöz in een reactie. Daarnaast zal dat volgens haar gepaard gaan met enorm hoge kosten en komt de leveringszekerheid waarschijnlijk in het geding.

Het voorstel van de partijen kon in de Tweede Kamer bovendien niet rekenen op de steun van CDA en VVD. Kamerlid Henri Bontenbal (CDA): "Het klimaat trekt zich niet heel veel aan van één jaar. Ik wil werken aan oplossingen die langjarig, structureel, ambitieus, duurzaam beleid zijn." Ook Silvio Erkens (VVD) liet weten dat er naar de lange termijn moet worden gekeken. "Ga geen drastische dingen doen waarmee we waarschijnlijk ook nog het doel voorbijschieten, dat niet gaan halen, en die ook nog veel geld kosten."

Urgenda-directeur Marjan Minnesma heeft inmiddels aangekondigd naar de rechter te gaan om dwangsommen te eisen. Als de rechter hierin meegaat, moet de Staat naar verwachting hoge boetes betalen. "Het kabinet heeft toegegeven dat het voor dit jaar niets meer doet. Ze schuiven het continu voor zich uit en de urgentie ontbreekt. De opwarming van de aarde gaat zoveel sneller dan eerder werd verwacht. De seinen staan op dubbelrood en nog zie je ze treuzelen."

De focus moet volgens D66 de komende jaren liggen op de industrie, omdat daar grote slagen gemaakt kunnen worden. Boucke: "Dat betekent wel dat er een omschakeling moet plaatsvinden van fossiele industrie naar schone industrie. Daarvoor moet er sneller meer wind op zee worden gerealiseerd en moet het elektriciteitsnet worden aangepast."

Volgens Van der Lee liggen er als het gaat om waterstof ook grote kansen voor Nederland. "Hierin kunnen we een van de eerste zijn, als we flink investeren. Nederland heeft een goede infrastructuur en we hebben een van de grootste havens."

Het is volgens hem echter altijd "een uitdaging om in de Kamer een meerderheid te halen voor ambitieus klimaatbeleid". De linkse progressieve partijen hebben minstens de steun van VVD of CDA nodig voor een meerderheid.

Zij lieten eind juni een opvallend geluid horen. Ze willen dat het nieuwe kabinet de industrie gaat helpen te vergroenen. "Als je de CO2-uitstoot bij de industrie flink kunt beperken, geeft dat voor de mensen thuis weer ademruimte", zei Erkens tegen de NOS. "Je kunt niet de industrie zijn gang laten gaan en alle lasten bij huishoudens leggen."

"Ik was verrast over dat VVD en CDA voor het eerst de groene industriepolitiek in de mond namen. Daar houden wij ze aan", aldus Boucke. Hij is positief gestemd, maar "wil het eerst zien, dan geloven".

Het wachten is nu op de plannen van staatssecretaris Yesilgöz, waarna de Kamer begin september in debat gaat.