
Na de val van het kabinet vanwege de toeslagenaffaire belooft het ministerie van Onderwijs, Cultuur & Wetenschap (OCW) door te gaan met economische steun aan de door de coronacrisis getroffen cultuursector. Lees hier verder.
De maatregelen die het kabinet heeft aangekondigd als reactie op het vernietigende toeslagenrapport, werpen hun schaduw ook vooruit op de komende regeerperiode. Het volgende kabinet is er tot en met 2026 jaarlijks meer dan 800 miljoen euro per jaar aan kwijt. In 2021 en 2022 zijn de kosten flink hoger, vanwege de compensatie die dan aan gedupeerde ouders moet worden betaald.
Voor de schadevergoeding voor de slachtoffers is voor dit jaar 563 miljoen euro extra opzijgezet. Daar komt 200 miljoen euro bij om getroffen kinderen toekomstperspectief te bieden, en 113 miljoen euro aan uitvoeringskosten waar eerder nog geen rekening mee werd gehouden. Voor 2022 is 261 miljoen euro extra uitgetrokken voor compensatie, en 92 miljoen euro voor de uitvoering.
Om de informatiehuishouding op de ministeries te verbeteren is dit jaar 161 miljoen euro gereserveerd. Dat bedrag loopt in de jaren daarna op tot meer dan 300 miljoen euro. Aan verbetering van de dienstverlening door de overheid, bijvoorbeeld bij de Belastingdienst, uitkeringsinstanties en gemeenten, wordt dit jaar 266 miljoen euro besteed. Dat loopt vervolgens op naar een half miljard per jaar.
In de Dit wordt het nieuws-podcast geeft politiek verslaggever Avinash Bhikhie antwoord op de meest gestelde vragen die bij onze redactie binnen zijn gekomen over vandaag. Luister de podcast hier.

De PvdA wil volgende week al een nieuwe lijsttrekker voordragen om Lodewijk Asscher te vervangen. Voor die tijd zal het partijbestuur een naam voordragen, zodat de leden tijdens het congres over de nieuwe lijsttrekker kan worden gestemd.
Asscher trad gisterochtend af wegens zijn betrokkenheid bij de toeslagenaffaire. Hij wilde voorkomen dat het overheidsschandaal aan zijn partij bleef kleven. Het congres zou dit weekeinde worden gehouden, maar werd uitgesteld.

De ministers van het sinds vandaag demissionaire kabinet vinden dat zij verantwoordelijkheid hebben genomen voor het politieke falen in de toeslagenaffaire. Desalniettemin blijft het vizier van het kabinet gericht staan op de aanpak van de coronacrisis, zeggen zij vrijdag na afloop van de ministerraad op het Binnenhof in Den Haag. Lees hier verder.

Viroloog Marion Koopmans noemt de val van het kabinet de slechts mogelijke timing gezien de coronacrisis. Koopmans, die ook in het Outbreak Management Team zit en nu de oorsprong van het virus in het Chinese Wuhan onderzoekt, laat zich op Twitter uit over het aftreden van Rutte III.
Koopmans zegt in haar Twitter-bericht dat alle hens aan dek en focus in de strijd tegen corona fijn zouden zijn.

Demissionair premier Mark Rutte heeft het ontslag van alle ministers en staatssecretarissen toegelicht aan de koning op paleis Huis ten Bosch. Inmiddels is hij daar weer vertrokken, bevestigt de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD). Met de aanbieding van het ontslag is het kabinet officieel demissionair geworden.
Eerder vrijdag stond de premier de pers te woord. Aansluitend vertrok hij per fiets, onder luid gejoel van omstanders, vanaf het Binnenhof naar de koning. Die heeft de ontslagaanvraag in overweging genomen en de minister-president, ministers en staatssecretarissen verzocht "al datgene te blijven verrichten, wat zij in het belang van het koninkrijk noodzakelijk achten", meldt de RVD.
Volgens Rutte zal zijn demissionaire kabinet alles doen wat verwacht mag worden in het landsbelang. "Onze strijd tegen het coronavirus gaat door. Ons werk staat de komende maanden onverminderd in het teken van corona en het opvangen van de economische en maatschappelijke gevolgen met alle aangekondigde steunpakketten."
De val van het kabinet over de toeslagenaffaire "moet echt een nieuw begin betekenen", vindt D66-leider Sigrid Kaag. Het is volgens haar zaak om vanaf nu "echt te werken aan een ander Nederland waarin dit soort misstanden gewoon niet meer plaats kunnen vinden".
Om dat op op een geloofwaardige manier te kunnen doen was aftreden wat Kaag betreft de enige optie. "Om het vertrouwen te kunnen herstellen in de politiek, na al deze jaren van wegkijken, negeren en ouders en kinderen in een isolement laten, is het belangrijk dat er een daad wordt gesteld en dat kan alleen op deze manier."
Kaag erkent dat aftreden zo kort voor de Tweede Kamerverkiezingen in de eerste plaats een symbolische daad is. "Maar symbolen hebben waarde", benadrukt zij. Door op deze manier verantwoording af te leggen laten de partijen volgens haar zien dat zij werkelijk schoon schip willen maken en het land op een andere manier willen gaan besturen.

Minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) heeft er vertrouwen in dat het demissionaire kabinet genoeg gezag zal hebben in het parlement om door te gaan met de aanpak van de coronacrisis. Dat zei hij vrijdag, nadat de val van het kabinet bekend was geworden.
Volgens De Jonge waren twee dingen nodig om "dit besluit" te kunnen nemen. "Het besef dat het mogelijk is enerzijds om verantwoordelijkheid te nemen voor wat er is gebeurd, en we anderzijds voldoende in charge kunnen blijven op de aanpak van de coronacrisis."
Het kabinet wordt dit weekend weer geadviseerd door de experts van het Outbreak Management Team (OMT), die eerder vrijdag weer hebben overlegd. Zondag komt een groot deel van het kabinet weer bijeen op het Catshuis, om te beslissen of er verdere maatregelen nodig zijn om de coronacrisis te bedwingen.
Het is goed dat het kabinet ook in demissionaire status de hoogste prioriteit blijft geven aan de aanpak van de coronacrisis. Tegelijkertijd is het onmiddellijke vertrek van minister Eric Wiebes (Economische Zaken) een "aderlating", melden werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland in een reactie op de val van het kabinet Rutte III.
De twee lobbyorganisaties voor het Nederlandse bedrijfsleven hameren op het belang van "noodzakelijke aanpassingen" aan het steunpakket voor ondernemers. Premier Mark Rutte maakte dinsdag nog bekend dat Wiebes samen met de ministeries van Financiën en Sociale zaken werkt aan ruimere compensatieregelingen voor bedrijven die zijn geraakt door de verlengde, harde lockdown.
De werkgeversorganisaties waarderen de inzet van de minister van Economische Zaken tijdens de coronacrisis. "Wij danken Eric Wiebes voor zijn enorme inspanningen van de afgelopen maanden om ondernemers door deze moeilijke periode te helpen."

Na een aanloop van weken hebben premier Mark Rutte en zijn ministers vrijdag toch besloten de stekker te trekken uit zijn kabinet. Wanneer is de kabinetsval officieel een feit? Kan een demissionair kabinet nog gelijmd worden en wat betekent zo'n val in de praktijk? Lees hier meer (klik).
Door af te treden heeft het kabinet "onder deze omstandigheden een juiste conclusie getrokken", vindt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. De nummer twee van de Christendemocraten bij de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart speelde een sleutelrol bij het blootleggen van het toeslagenschandaal waar het kabinet uiteindelijk over is gestruikeld.
"Het snoeiharde rapport Ongekend Onrecht heeft aangetoond dat de kern van het probleem veel dieper zit dan velen lang dachten: de grondbeginselen van de rechtsstaat zijn geschonden", aldus Omtzigt. "En de overheid verstrekte onvolledige en onjuiste informatie aan de Kamer, de pers en zelfs de rechtbanken. Hierdoor duurde het veel langer voordat de waarheid boven tafel kwam."
Volgens Omtzigt heeft het rapport "de ogen van de politiek eindelijk geopend, waar de ellende van duizenden ouders en hun kinderen jarenlang een grote blinde vlek was". Het helpen van die slachtoffers verdient nu absolute prioriteit, vindt hij. "Maar het aftreden van het kabinet zal slechts symbolisch zijn als het niet gepaard gaat met het oplossen van de kernproblemen die onze rechtsstaat aangetast hebben."
In een eerste reactie hebben drie advocaten die elk een groep ouders hebben bijgestaan in de toeslagenaffaire vrijdag namens hun cliënten laten weten dat ze blij zijn dat het kabinet valt. "Maar dit gaat over politieke verantwoordelijkheid. Nu de strafrechtelijke aansprakelijkheid nog", zegt een van de advocaten, Vasco Groeneveld.
Groeneveld deed afgelopen dinsdag namens twintig gedupeerden in de toeslagenaffaire aangifte tegen vijf (oud-)bewindslieden, onder wie de ministers Tamara van Ark (Medische Zorg), Wopke Hoekstra (Financiën) en Eric Wiebes (Economische Zaken).
Volgens Groeneveld hebben zij zich schuldig gemaakt aan een ambtsmisdrijf. "De inbreuk op de rechtsorde is te groot om het hierbij te laten", aldus Groeneveld.
De cultuursector maakt zich zorgen over de consequenties van de val van het kabinet voor die branche. Toch kijkt de sector wat betreft het steunpakket met vertrouwen naar de toekomst. Dat zegt Jan Zoet, voorzitter van de taskforce culturele sector.
"We maken ons best zorgen of er na de huidige pakketten ook tot een goed pakket gekomen kan worden", zegt Zoet. "De besluitvorming wordt met een demissionair kabinet complexer, maar we blijven ons inzetten voor duidelijke communicatie."

Demissionair CDA-minister Wopke Hoekstra (Financiën) noemt de val van het kabinet over de toeslagenaffaire "onvermijdelijk". Het rapport dat een speciale Kamercommissie vorige maand over dat schandaal publiceerde, was volgens hem "buitengewoon zwaar en ernstig". Maar voor zijn positie als CDA-leider heeft de zaak geen gevolgen, stelt hij.
Door af te treden trekt het kabinet "staatsrechtelijk de ultieme conclusie", zegt Hoekstra. "Maar ik vind zelf dat ik wel door kan als lijsttrekker." Hij wijst er daarbij op dat hij zich na het aftreden van staatssecretaris Menno Snel eind 2019 sterk heeft gemaakt voor snelle compensatie van een eerste groep gedupeerde ouders en voor een stevige reorganisatie van de Belastingdienst.
Hoekstra zegt zich te realiseren dat aftreden de problemen van de gedupeerde ouders niet oplost. Het kabinet moet daarom "absoluut door" met de afhandeling van de affaire op een manier die recht doet aan het leed dat hen is aangedaan. Ook moet alles op alles worden gezet om herhaling te voorkomen. "Daar ligt nog een grote opdracht voor de hele politiek."

Premier Mark Rutte is zojuist op de fiets bij de koning aangekomen. Omstanders lieten zich luid horen en joelden en klapten toen Rutte op weg was naar zijn fiets, die hij had geparkeerd op het Binnenhof.
Rutte is nu op Paleis Huis ten Bosch om het terugtreden van het kabinet toe te lichten. Hij informeerde de koning al over het besluit in een telefoongesprek en een brief.
Fractievoorzitter Klaas Dijkhoff van de VVD heeft zojuist via Twitter laten weten dat hij blij is dat het kabinet verantwoordelijkheid heeft genomen "door eerst een stevige inhoudelijke reactie te geven" op de harde conclusies van het rapport over de toeslagenaffaire. Dat Wiebes direct aftreedt, verdient volgens Dijkhoff respect.
Verder laat de VVD-leider weten dat zijn partij het kabinet blijft steunen als het gaat om de bestrijding van het coronavirus en het steunen van ondernemers. "Nederland moet kunnen rekenen op een premier en kabinet die volle bak aan het werk zijn om ons door deze crisis heen te loodsen", schrijft hij.
Als Rutte en Hoekstra het zouden menen, als ze écht verantwoordelijkheid zouden willen nemen voor het toeslagenschandaal, zouden ze zich - net als Asscher - terugtrekken als lijsttrekker. Zolang ze dat niet doen is dit “aftreden” niets dan symboolpolitiek voor de bühne.
- Avatar
- Auteur
- Thierry Baudet
- Moment van plaatsen
De samenleving moet ook op dit moeilijke moment kunnen rekenen op de politiek. De slachtoffers in de toeslagenaffaire en alle mensen die zich zorgen maken over de coronacrisis en de economische crisis. Nederland kan op ons rekenen.
- Avatar
- Auteur
- Sigrid Kaag
- Moment van plaatsen
De toeslagenaffaire bleek een te grote smet op het blazoen van het kabinet-Rutte III, dat vandaag het ontslag heeft aangeboden. Met het motto 'Vertrouwen in de toekomst' ging het kabinet aan de slag, maar nu moet het nét voor de finishlijn de stekker eruit trekken. Lees hier verder.
Vlak voor de eindstreep treedt het kabinet symbolisch af, maar de ouders staan nog altijd in de kou. Dit kabinet laat het ongekende onrecht al jaren voortduren: compensatie is niet uitgekeerd, de kern - het toeslagensysteem - is niet aangepakt..
- Avatar
- Auteur
- Lilianne Ploumen
- Moment van plaatsen
Onvermijdelijk en begrijpelijk, lees verder op onze website: https://t.co/HVUrEjuebo
- Avatar
- Auteur
- Kees van der Staaij
- Moment van plaatsen
De gevolgen van het vertrek van minister Eric Wiebes van Economische Zaken voor de aanpak van de coronacrisis zijn nog onduidelijk, "maar het maakt de zaken er niet gemakkelijker op". Dat zegt voorzitter Robèr Willemsen van horecabranchevereniging Koninklijke Horeca Nederland (KHN) in een reactie op de val van het kabinet. Wiebes zal geen deel meer uitmaken van het demissionaire kabinet.
"De val van het kabinet moet niet ten koste gaan van het coronacrisisbeleid. Economische Zaken en Klimaat is hét departement dat voor ondernemers zou moeten staan. Als de baas daarvan opstapt, helpt dat niet. Ik hoop dat iedereen daar zijn werk goed kan blijven doen."

Een bewogen dag. Het kabinet treedt af omdat de overheid heel lang geen schild is geweest voor heel veel kwetsbare burgers. Hier mijn gedachten over dit terechte aftreden vanwege het ongekende onrecht: https://t.co/wg8XVEHgXQ Hier een korte reactie👇
- Avatar
- Auteur
- Gert-Jan Segers
- Moment van plaatsen
Vakbond FNV noemt het aftreden van kabinet Rutte III "onvermijdelijk". "Als er structureel zo veel fout gaat in de uitvoering van het overheidsbeleid moeten daar consequenties aan verbonden worden. Mensen zijn in deze periode ongelooflijk in de kou gezet. Het is schandalig dat het rechtzetten en compenseren daarvan zo lang op zich laat wachten. Een volgend kabinet moet hier lessen uit trekken", laat FNV-voorzitter Han Busker in een reactie.

Het aftreden van Rutte3 is terecht en niet symbolisch. Het is intens verdrietig om te beseffen dat als er eerder serieus geluisterd en gesproken was met gedupeerde gezinnen, dan was enorm veel leed voorkomen. Dit mag nooit meer gebeuren
- Avatar
- Auteur
- Renske Leijten
- Moment van plaatsen
Een ongekend schandaal, een politieke etterbuil, verwoeste gezinnen: buitenlandse media berichten volop over de affaire die het einde heeft ingeluid van het derde kabinet van premier Mark Rutte.
De BBC meldt dat de Nederlandse regering valt op een cruciaal moment in de pandemie. Nederland zit in een lockdown en ministers overwegen nog strengere maatregelen, schrijft de Britse omroep.
Ook in Belgische media is veel aandacht voor de politieke crisis. Het Belgische VRT Nieuws stelt dat de toeslagenaffaire al twee jaar boven het hoofd hangt van de Nederlandse regering. "De politieke etterbuil barstte eind vorig jaar pas echt uit, toen uit een vernietigend rapport van een parlementaire onderzoekscommissie bleek dat niet alleen hoge ambtenaren, maar ook rechters, parlementsleden én ministers niet op de juiste manier zijn omgegaan met ouders die ten onrechte beschuldigd werden van fraude", aldus de VRT.
De Nederlandse regeringscrisis wordt op veel Duitse nieuwssites gebracht als breaking news. De Rheinische Post legt uit dat de Nederlandse belastingautoriteiten duizenden ouders met valse beschuldigingen "in de ellende hebben gestort". Meerdere Duitse media noemen de affaire "ongekend".
"Ik heb niet kunnen ontdekken hoe ik het anders had kunnen doen. En dat maakt me alleen nog maar verdrietiger", zo besluit Wiebes zijn toespraak.
Ik heb in de afgelopen tien jaar een historie van loodzware dossiers gehad. De vastgelopen Belastingdienst, het onmogelijke belastingstelsel, de aardbevingen in Groningen. Mijn manier van werken: zo dicht mogelijk bij de inhoud blijven en depolitiseren. Met deze stap doe ik dat nu weer. Aan mijn lieve collega's in Den Haag: de inhoud gaat voorop."
Wiebes geeft een korte verklaring. Het is hem in de kleren gaan zitten, zo vertelt hij. "Voor mij staat centraal: eerst de ouders helpen. Aftreden helpt daarbij niet, maar het voorkomt wel dat we bezig blijven met politiek gedoe. Is aftreden van het kabinet genoeg? Ik voel me zwaar medeverantwoordelijk en ik wil nu oplossingen, geen Haagse perikelen. Daarom heb ik besloten zelf op te stappen."
De 1 mei, waarop de gedupeerden hun 30.000 euro zouden moeten krijgen, wordt nu niet als harde belofte genoemd. Dat durft Rutte in een "dossier waarin zoveel mis is gegaan" niet meer te garanderen.
"Het is absoluut onacceptabel dat we discrimineren", zo antwoordt Rutte nu op een vraag van NU.nl. Verslaggever Avi Bhikhie wil weten of we nu definitief afscheid nemen van systemen die Nederlanders niet zien als inwoners, maar als nummer. De toeslagenaffaire kon plaatsvinden omdat ouders met een tweede nationaliteit harder aangepakt werden. Zo konden sommigen al afgestraft worden als ze een bonnetje waren kwijtgeraakt.
"Geen twijfel over dat het een kolossale smet is op mijn premierschap", zo wil Rutte nog wel even benadrukken.
Toch nog even weer door op de vraag of Rutte zich niet had moeten terugtrekken. "Er is geen twijfel over dat het altijd mijn eindverantwoordelijkheid is", zo gaat Rutte nu verder. "Maar het is aan de kiezer op 17 maart om er iets van te vinden."
Rutte laat weten dat Van Nieuwenhuizen dus formeel de boel waarneemt in de plaats van Wiebes, maar dat dit tijdelijk is. "Er komt een vervanging voor Wiebes, dat kan Cora niet erbij doen."
Rutte laat weten dat hij niet heeft overwogen om op te stappen. "Dat is aan de kiezer", zo antwoordt hij op een vraag van een journalist. Rutte vindt de toeslagenaffaire "kabinetsbreed".
Advocaat Vasco Groeneveld laat weten dat zijn cliënten blij zijn met het aftreden van het kabinet vrijdag. "Maar dat gaat over politieke verantwoordelijkheid. Nu de strafrechtelijke aansprakelijkheid nog."
Rutte wil gedupeerden op het hart drukken dat de val van het kabinet niet voor problemen in de schadeafhandeling zal zorgen. Journalisten zetten vraagtekens bij de snelheid hiervan, omdat eerder vandaag bleek dat de ouders nog geen geld hebben gekregen. Wat Rutte betreft zijn er twee prioriteiten voor het demissionaire kabinet: "corona en de afwikkeling deze verschrikkelijke kwestie".