Dat maakt hij donderdag bekend via Facebook.

Asscher lag sinds het verschijnen van het vernietigende onderzoek naar de kinderopvangtoeslagaffaire onder vuur bij een deel van de PvdA. Tussen 2012 en 2017 was Asscher als minister van Sociale Zaken betrokken bij de toeslagenaffaire. Aanstaande zaterdag zou de partij op het congres stemmen over de houdbaarheid van de positie van de partijleider.

Asscher betuigde zelf meermaals spijt over zijn rol in het schandaal waarbij duizenden ouders door de onrechtmatige fraudejacht in diepe ellende werden geduwd. Toch wilde hij door als lijsttrekker, omdat hij vond dat hij met zijn ervaring als minister van Sociale Zaken het systeem kon repareren. Daar ziet hij alsnog van af.

"Ik hoop vurig dat op 17 maart een sterkere PvdA wordt gekozen omdat ik denk dat dat essentieel is voor een eerlijke toekomst. Omdat ik vind dat we het moeten gaan hebben over een Nederland na corona.", aldus Asscher. "Maar ik stel vast dat de discussie over mijn rol op dit moment, het niet mogelijk maakt om daarvoor te zorgen. Ik zie ernaar uit om op een andere manier, op een andere plek en op een ander moment de samenleving te dienen."

Het is nog niet bekend wie het partijleiderschap van hem overneemt. Asscher zegt zijn termijn als Kamerlid uit te dienen.

Vrijdag vergadert het kabinet over de politieke reactie. Betrokkenen overleggen al weken over het rapport Ongekend onrecht, over de misstanden bij de overheid rondom de kinderopvangtoeslag. Volgens Rutte wil het kabinet de tijd nemen om op alle vraagstukken in het rapport te reageren.

Asscher lijkt in zijn verklaring te verwijzen naar dat proces. "Ik vind dat we de democratie meer dienen met zelfreflectie dan met brute verontwaardiging. Dat we de democratie meer dienen door fouten toe te geven, en dat je daarmee fouten voorkomt, dan door tactisch zwijgen."

Daar waar Asscher zich terugtrekt, lijkt een val van het kabinet van symbolische, maar wel grote waarde te zijn. Premier Mark Rutte, die door de commissie nadrukkelijk als een van de verantwoordelijken voor het schandaal wordt genoemd, heeft eerder al laten weten na de verkiezingen door te gaan als partijleider. CDA-lijsttrekker Wopke Hoekstra is als minister van Financiën eindverantwoordelijke op het departement, maar zal ook na een val niet terugtreden uit de politiek.

Duizenden ouders werden jarenlang door de belastingdienst onterecht als fraudeur aangemerkt, waarna velen in zware financiële problemen kwamen. Daardoor liepen relaties stuk en werden mensen hun huis uitgezet.

De fiscus maakte zich tevens schuldig aan etnisch profileren door ouders met een dubbele nationaliteit strenger te controleren. De commissie die de zaak onderzocht, oordeelde dat de grondbeginselen van de rechtstaat waren geschonden.

Dinsdag deed advocaat Vasco Groeneveld namens twintig gedupeerde ouders aangifte gedaan tegen vijf betrokkenen, onder wie Asscher. Ook Tamara van Ark (Medische Zorg), Wopke Hoekstra (Financiën), Eric Wiebes (Economische Zaken) en Menno Snel, de voormalig staatssecretaris van Financiën, worden op het matje geroepen.

Groeneveld stelt dat de (oud-)bewindslieden strafrechtelijk verwijtbaar hebben gehandeld, door na te laten wettelijke bepalingen uit te voeren, terwijl dat tot hun taak behoorde. Het gaat daarbij om een aantal beginselen van "behoorlijk bestuur", waaronder het fair play-beginsel en het zorgvuldigheidsbeginsel.