De VVD lijkt de enige partij in de Tweede Kamer die met volle overtuiging de Baangerelateerde investeringskorting (BIK) verdedigt. Vrijwel de gehele oppositie ziet weinig in de belastingkorting voor bedrijven en coalitiepartijen D66, CDA en ChristenUnie hebben nog veel vragen en wensen.

"Ondernemers moeten alle zeilen bijzetten om het hoofd boven water te houden", zei VVD-Kamerlid Helma Lodders maandag tijdens het debat over de belastingwetten voor volgend jaar. "De BIK is het duwtje in de rug en voorkomt dat investeringen uitgesteld of heroverwogen worden."

Lodders hield een vurig pleidooi waarom de BIK een goede maatregel is. Sterker, ze verweet het sommige partijen dat zij de maatregel tot nu toe een cadeau voor werkgevers hadden genoemd.

"Dat vind ik heftig. Stel je gaat als ondernemer kopje onder door iets waar je niets aan kunt doen. De overheid werpt je een reddingsboei toe en je krijgt te horen dat het een cadeautje is. Dat is gevaarlijk politiek spel", aldus Lodders.

De BIK is een tijdelijke maatregel die de investeringen moet aanjagen. Die zijn ver teruggelopen door de coronacrisis. Het kabinet trekt daarom voor 2021 en 2022 twee keer 2 miljard euro uit, 4 miljard in totaal dus. Werkgevers mogen 3 procent van hun investering verrekenen met hun personeelskosten.

Aan de effectiviteit wordt alleen sterk getwijfeld door onder meer de Raad van State en het Centraal Planbureau (CPB). Het zou geen werkgelegenheid opleveren en de 'winst' is voor een deel te danken aan ondernemers die hun al geplande investeringen alleen maar verschuiven.

'Hoe zwakker het voorstel, hoe groter de woorden'

De kritiek uit de Kamer kwam nu van veel kanten. PVV'er Tony van Dijck had het over een "schijnmaatregel". "Niet effectief, het levert geen banen op en is onbeheersbaar."

De VVD kreeg dan ook veel kritiek vanuit de oppositie. "Hoe zwakker het voorstel, hoe groter de woorden", zei PvdA'er Henk Nijboer. De evenementenbranche wordt zwaar geraakt door de coronacrisis. Een korting van 3 procent op investeringen, als daar al geld voor is, is volgens Nijboer eerder "een reddingsboei van beton".

Nijboer was vrij duidelijk over zijn positie. Steun voor de belastingplannen van de PvdA "staat onder druk" als de BIK blijft. Een belangrijk signaal, want de coalitie heeft geen meerderheid in de Eerste Kamer.

GroenLinks kan net als de PvdA de coalitie aan een meerderheid helpen, maar Kamerlid Bart Snels was evenmin enthousiast. Hij wil dat vooral kleine ondernemingen gaan profiteren van de BIK. Het kabinet verwacht vooralsnog dat 60 procent van de belastingkorting bij het midden- en kleinbedrijf (mkb) terechtkomt.

Het is voor Snels ook niet duidelijk waarom er nu een nieuwe regeling uit de grond wordt gestampt. Er bestaan al manieren waarmee bedrijven een fiscaal voordeel krijgen als zij willen investeren. "Het lijkt wel of de VVD zich bij voorbaat vasthoudt aan een instrument dat niet goed werkt", aldus Snels.

Coalitiepartijen willen dat mkb meer profiteert

Bij de andere coalitiepartijen waren ook nog veel vragen. CDA, D66 en ChristenUnie zien bijvoorbeeld liever dat het mkb meer profiteert van de BIK dan nu het geval is. Ook maken zij zich zorgen over de uitvoerbaarheid.

De coalitiepartijen trekken hun handen logischerwijs niet helemaal van de BIK af, want ze hebben er achter de schermen al over onderhandeld, maar de verdediging ging niet van harte.

D66-Kamerlid Steven van Weyenberg noemde het "goed verdedigbaar" dat het kabinet iets doet aan de investeringen. "Maar als je me 's nachts wakker maakt, dan denk ik vooral aan onderwijs of de kinderopvang."

"Deze korting is niet perfect", gaf CDA'er Pieter Omtzigt toe. "Maar ik zie geen beter alternatief. Ik sta open voor briljante andere ideeën."

Die zijn er vooralsnog niet. Want het CPB heeft dan misschien aangetoond dat de BIK niet effectief is, de alternatieven van onder meer de oppositie waren dat volgens het planbureau nog minder.

Derde poging om 2 miljard euro lasten te verlichten

De BIK is inmiddels de derde poging van het kabinet om bedrijven een lastenverlichting van zo'n 2 miljard euro te geven. Eerst wilde het de dividendbelasting afschaffen en daarna de winstbelasting voor multinationals verlagen. Beide plannen gingen uiteindelijk niet door.

"Een ezel stoot zich niet tweemaal aan dezelfde steen. Dit kabinet doet het drie keer", zei Nijboer. "Die 2 miljard moet en zal naar het grote bedrijfsleven gaan, maar het lukt maar niet."

VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff gaf die redenering een aantal weken geleden ook al min of meer toe, omdat bedrijven in dit kabinet al zo'n 5 miljard euro meer belasting zijn gaan betalen. "Als de BIK de collega's niet bevalt, dan verlagen we de winstbelasting", waarschuwde Dijkhoff destijds.