Stikstof: geduld oppositie raakt op, dit besloot het kabinet tot nu toe
Het is inmiddels bijna negen maanden geleden dat de Raad van State oordeelde dat het stikstofbeleid de Natura 2000-gebieden volgens Europese regels onvoldoende beschermt. Vorige week kondigde het kabinet langverwachte maatregelen aan, maar oppositiepartijen en belangenclubs zijn ontevreden over de aanpak. Wat is er tot nu toe afgesproken?
Waar minister Carola Schouten, als landbouwminister coördineert zij de stikstofaanpak, en premier Mark Rutte waarschuwen dat een simpele en snelle oplossing voor de stikstofcrisis niet bestaat, wordt de oppositie steeds ongeduldiger.
Enkele partijen vinden het beleid te langzaam en te weinig. GroenLinks werkt daarom zelf aan een stikstofwet. Ook belangenorganisaties Bouwend Nederland, MKB-Nederland en verschillende natuurorganisaties steunen voor een deel dit initiatief.
De PVV is juist van mening dat er helemaal geen probleem met stikstof is. Ook die partij komt met een eigen wet, maar dan met de strekking om even helemaal geen maatregelen te nemen.
Wat heeft het kabinet tot nu toe besloten? Een overzicht:
Spoedwet met veel tegenzin goedgekeurd door parlement
Na veel overleg en een lijvig advies van de Commissie-Remkes, kondigt het kabinet de eerste maatregelen aan die vooral de woning- en wegenbouw weer op gang moeten krijgen. Veel projecten liggen sinds de Raad van State-uitspraak noodgedwongen stil en nieuwe bouwvergunningen worden nauwelijks afgegeven.
Omdat er haast is, bouwbedrijven komen in de financiële problemen en dijken moeten worden verstevigd, komt het kabinet met een spoedwet die nog net voor de Kerst door het parlement wordt aangenomen.
Zo worden er voorbereidingen getroffen voor een drempelwaarde. Zo kunnen bouwvergunningen voor projecten die onder een bepaalde stikstofnorm blijven direct worden afgegeven.
Wat valt er nog meer onder de spoedwet
- Het veevoer wordt aangepast zodat er minder eiwitten in zitten. Overtollig eiwit zorgt namelijk voor extra stikstofuitstoot dat via de mest naar buiten komt.
- De maximumsnelheidsverlaging op alle snelwegen gaat overdag naar 100 kilometer per uur. In maart worden de verkeersborden aangepast.
Het zijn allemaal maatregelen die de stikstofuitstoot op de korte termijn verlagen. Die zogenoemde 'stikstofwinst' gaat voor het grootste gedeelte naar de bouw, een kleiner deel gaat naar natuurherstel.
Opkopen en verduurzamen boerenbedrijven
Nu de bouwsector voorlopig is gered, denkt het kabinet na over maatregelen voor de lange termijn.
Die komen begin februari. Het kabinet maakt dan bekend dat er geld beschikbaar komt om boerenbedrijven die dichtbij Natura 2000-gebieden staan en veel stikstof uitstoten, worden opgekocht. Het gaat om de zogenoemde 'piekbelasters'. Het opkopen gebeurt op vrijwillige basis.
Er komt ook geld voor boeren die willen blijven. Zij krijgen hulp om hun stallen te verduurzamen en te innoveren.
Dan is er nog het opkoopprogramma voor de varkenshouderij. Die maatregel bestond al lang voor de Raad van State-uitspraak en is eigenlijk vooral bedoeld om stankoverlast tegen te gaan. Maar omdat het opkopen van varkensboeren ook helpt bij het verlagen van de stikstofuitstoot, wordt de maatregel betrokken in het totaalplaatje.
1:17Waarom zorgt stikstof voor zo veel problemen in Nederland?
Wat kosten al die stikstofmaatregelen?
Het kabinet maakt eenmalig 522 miljoen euro vrij om stikstofcrisis aan te pakken.
Het grootste gedeelte, 350 miljoen euro, is bestemd voor de opkoop van boerenbedrijven. De overige 172 gaat naar de verduurzaming en innovatie van stallen. Dat is allemaal nog lang niet genoeg, maar dit is waar de boeren het voor nu mee moeten doen.
Voor de sanering van de varkenshouderij was in het regeerakkoord al 180 miljoen euro gereserveerd. De regeling blijkt alleen zo populair, dat het bedrag hoger uitvalt. Het kabinet belooft die extra kosten te zullen betalen.
Alle extra, nog niet bekende kosten - en die zijn er - worden allemaal opgenomen in de Voorjaarsnota die medio mei naar de Tweede Kamer wordt gestuurd.
Wat staat er nog te gebeuren?
Met deze maatregelen is het kabinet er nog lang niet. Er staat dan ook nog veel op de agenda voor de komende tijd.
Zo komt er een fonds dat boeren moet ondersteunen in de omschakeling naar kringlooplandbouw. Hoe dat fonds er precies uit komt te zien, is nog niet duidelijk. Is er sprake van subsidie of komt er een vorm van overheidsfonds? Die vraag blijft onbeantwoord.
Er komen nog afspraken over extern salderen, een middel voor bedrijven om extra stikstof uit te stoten en dat elders te compenseren.
De natuur moet door alle stikstofuitstoot versterkt en verbeterd worden. De precieze aanpak en het bijbehorende kostenplaatje wordt naar verwachting dit voorjaar bekendgemaakt.
Verder komt het kabinet nog met een reactie op het recente advies van de al eerder genoemde Commissie-Remkes over de luchtvaart. In dat advies staat dat de luchtvaart alleen kan groeien, als stikstofuitstoot in die sector omlaag gaat. Dat kan gevolgen hebben voor de voorgenomen groei van Schiphol en de opening van Lelystad Airport.
Remkes komt dit voorjaar met nog twee stikstofadviezen: voor de industrie en scheepvaart en voor maatregelen voor de langere termijn.
NUjij: Uitgelichte reacties