Een ruime meerderheid van de Tweede Kamer steunt het voornemen van het kabinet om volgende week in te stemmen met het migratiepact van de Verenigde Naties, bleek dinsdag tijdens een debat in de Tweede Kamer.

Dit staat er in het pact:

  • Hoe migratie in goede banen kan worden geleid
  • 23 doelstellingen, waaronder de aanpak van de oorzaken van migratie en aanpak van mensenhandel
  • Pact wijst op verplichting van migranten om zich te houden aan de wetten en regels van het gastland
  • Maar wijst ook op de zorg voor basisvoorzieningen voor reguliere en irreguliere migranten
  • Het pact is niet-bindend

Naast de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie, schaarden ook GroenLinks, PvdA en DENK zich achter de eerder aangekondigde instemming. PVV, 50PLUS, SGP en FvD zijn tegen. Zij zijn bang dat migranten nieuwe rechten aan het pact kunnen ontlenen. PvdD en de SP beraden zich nog.

Thierry Baudet (FvD) stelde dat het 'pact van Marrakesh' een "open uitnodiging aan Afrika om hier naartoe te komen". De PVV sprak van "een zelfmoordpact". De twee antimigratiepartijen zegden het vertrouwen in het kabinet op, maar de motie van wantrouwen kreeg slechts achttien stemmen. 

Onder andere VVD, CDA, D66, SP en de ChristenUnie betichtten PVV en FvD ervan zich niet aan de feiten te houden. Zij benadrukken dat in het pact expliciet staat dat het niet bindend is. CDA-Kamerlid Madeleine van Toorenburg betichtte FvD van "demagogische retoriek". 

Volgens Maarten Groothuizen (D66) maken de twee rechtse partijen burgers "onnodig bang". SP'er Jasper van Dijk, die ook kritisch is over het pact, vindt dat de critici zich wel aan de feiten moeten houden en vindt dat PVV en FvD "spookbeelden" schetsen.

Thierry Baudet (FvD) en Sietse Fritsma (PVV) tijdens het debat in de Tweede Kamer. (Foto ANP)

'Geen nieuwe rechten en verplichtingen'

Staatssecretaris Mark Harbers (Asiel) herhaalde dat de afspraken uit het pact niet juridisch afdwingbaar zijn. Volgens de VVD-bewindsman kan de rechter geen nieuwe regels ontlenen aan het pact, omdat de doelstellingen niet verder gaan dan de nationale wetten en reeds geldende internationale bindende verdragen. 

Daarnaast staat in het pact expliciet vermeld dat het niet juridisch bindend is en de soevereiniteit van landen niet aantast. Om "misverstanden te voorkomen", zal het kabinet met een stemverklaring komen, waarin het nog eens benadrukt dat het pact juridisch niet bindend is.

Ook de VN-functionaris Louise Arbour, die de onderhandelingen en stemming overziet, benadrukt dat alle landen de baas blijven over hun eigen migratiebeleid binnen de reeds geldende internationale regels.

Volgens Harbers betekent dat niet dat het pact nutteloos is. Het kabinet ziet in de afspraken een belangrijk diplomatiek middel waarmee Nederland andere landen kan aanspreken op bijvoorbeeld het terugnemen van hun onderdanen die in Nederland geen recht op verblijf hebben. Op die manier kan Nederland bijvoorbeeld groepen Noord-Afrikaanse asielzoekers die geen recht op verblijf hebben, uitzetten naar hun land van herkomst. 

Toch zijn niet alle landen overtuigd van het nut en de noodzaak van het pact. De rechts-populistische antimigratieregeringen van bijvoorbeeld de Verenigde Staten, Oostenrijk, Polen, Hongarije en Italië zijn afgehaakt. Duitsland ging na een fel debat wel overstag, terwijl in België momenteel een kabinetscrisis is ontstaan rond de vraag wel of niet in te stemmen met 'Marrakesh'.

Over de landen die afhaken, zei Harbers dat er "veel mensen zijn die dingen in het pact lezen die er niet in staan".

'Veilige, ordentelijke migratie volgens de regels'

Het migratiepact is het resultaat van achttien maanden internationale onderhandelingen die na de migratiecrisis van 2015 hebben geleid tot het VN Global Compact. De instemmende landen zijn het erover eens dat internationale samenwerking nodig is om migratie in goede banen te kunnen leiden.

Het kabinet is al maanden van plan in te stemmen met het pact en heeft daar een aantal argumenten voor. Het aantal mensen dat wereldwijd op drift is, heeft een recordaantal van 68 miljoen bereikt. 

Vanwege de verwachte bevolkingsgroei in Afrika, de klimaatverandering en de politieke instabiliteit en brandhaarden in landen aan de randen van Europa, wil het kabinet afspraken kunnen maken met de internationale gemeenschap om de migratie in veilige, ordentelijke en gereguleerde banen te leiden.

Het kabinet denkt met 'Marrakesh' bijvoorbeeld Libië aan te kunnen spreken op de erbarmelijke omstandigheden waarin vluchtelingen en asielzoekers op dit moment worden vastgehouden. De hoop is hiermee een einde te kunnen maken aan de mensenhandel en uitbuiting die bij deze vorm van migratie komen kijken.

Wil jij elke ochtend direct weten wat je 's nachts gemist hebt en wat er die dag gaat gebeuren? Abonneer je dan nu op onze Dit wordt het nieuws-nieuwsbrief!