"Noem mij een voorbeeld van een multi-etnische of multiculturele samenleving, waar de oorspronkelijke bevolking nog woont (....) en waar een vreedzaam samenlevingsverband is. Ik ken hem niet", zei hij vorige week dinsdag tijdens een bijeenkomst met Nederlanders die voor internationale organisaties werken.

Blok ging met hen onder meer in gesprek over xenofobie. De beelden zijn in handen van actualiteitenrubriek Zembla. Coalitiepartijen VVD en D66 hebben deels afstand genomen van de uitspraken. SP en PvdA noemen het optreden "onprofessioneel".

Volgens de bewindsman kent iedere samenleving grenzen als het gaat om het opnemen van migranten. Hij noemt het "hartstikke leuk" om een Turkse bakker om de hoek te hebben, maar voegt daaraan toe dat je last kunt krijgen "van een aantal bijeffecten". "Als je er middenin woont, heb je er enorm last van", aldus Blok.

Blok trekt vervolgens de conclusie dat het genetisch bepaald is dat groepen mensen niet met elkaar kunnen opschieten.

"Waarschijnlijk zit ergens diep in onze genen dat we een overzichtelijke groep willen hebben om mee te jagen of om een dorpje te onderhouden. En dat we niet goed in staat zijn om een binding aan te gaan met voor ons onbekende mensen."

Als een van de aanwezigen in de zaal opmerkt dat Suriname een voorbeeld is van een vreedzame multiculturele samenleving, reageert Blok met de opmerking dat Suriname een failed state is, onder meer omdat de politieke partijen in het land zijn opgedeeld langs etnische lijnen.

Singapore is volgens Blok ook geen goed voorbeeld. "Singapore is inderdaad een minilandje, extreem selectief in z'n migratie. (…) Die laten geen arme migranten toe. Ja, eventueel voor de schoonmaak."

De minister voegde eraan toe dat hij denkt dat het niet gaat lukken om met Oost-Europese lidstaten binnen de EU afspraken te maken over de opvang en herverdeling van vluchtelingen.

"Loop eens over straat in Warschau of in Praag, daar lopen helemaal geen gekleurde mensen. Die mensen zijn binnen een week weg. Worden letterlijk waarschijnlijk in elkaar geslagen. Die hebben daar geen leven", aldus de minister.

SP-Kamerlid Sadet Karabulut vindt de uitspraken van Blok een minister van Buitenlandse Zaken onwaardig. "Deze minister komt serieus niet verder dan dat vreemdelingenangst nu eenmaal in de aard van mensen zit? Dat wij niet samen zouden kunnen leven en dus een betere wereld onmogelijk is?" Karabulut eist dat de minister zijn woorden terugneemt.

Zihni Özdil (GroenLinks) noemt de uitspraken "onjuist, schadelijk en on-Nederlands". "Van Hugenoten zoals Marot en Sefardische Joden zoals Spinoza tot het internationale onderzoeksteam waarmee de Groninger Ben Feringa de Nobelprijs won: multi-etniciteit is de kracht van ons land", schrijft het Kamerlid van Nederlands-Turkse afkomst op Facebook. "Want Blok schoffeert niet alleen al die Nederlanders die er zo uitzien als ik, maar ook nog eens onze vaderlandse geschiedenis en onze nationale eigenheid."

PvdA'er Lilianne Ploumen noemt de opmerkingen "erg onprofessioneel". "Ik woon twintig jaar in Amsterdam Nieuw-West waar verschillende mensen van verschillende afkomsten er met elkaar het beste van maken. En als er problemen zijn, moet je die bespreekbaar maken." In de Kamervragen die zij heeft ingediend wil zij weten of de uitlatingen met betrekking tot Suriname, Singapore en de vluchtelingenproblematiek kabinetsbeleid zijn.

D66'er Kees Verhoeven noemt de uitspraken van Blok "onbegrijpelijk". ''De taak van de minister van Buitenlandse Zaken is om diplomatieke betrekkingen te onderhouden." Hij wil snel een uitleg over zijn uitlatingen over vluchtelingen en de multiculturele samenleving.

VVD'er Han ten Broeke: "De uitspraken van minister Blok, weliswaar gedaan in een besloten setting, zijn lomp. Niemand zal beweren dat Suriname een modelstaat is of dat migranten in Oost-Europese landen altijd vriendelijk worden bejegend, maar de minister had deze punten ook kunnen maken met een minder lompe woordkeus."  

Over de uitspraken met betrekking tot de multiculturele samenleving had Ten Broeke geen commentaar.

Blok heeft Zembla in een reactie laten weten dat zijn uitspraken in het publieke debat "ongelukkig kunnen overkomen".