Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken sluit niet uit dat Nederland in de toekomst naast Rusland ook Oekraïne aansprakelijk te stellen voor het neerhalen van vlucht MH17.
"Er is geen harde juridische grond voor, maar het kabinet sluit niets uit", zei Blok donderdag tijdens het debat over het kabinetsbesluit om Rusland aansprakelijk te stellen voor het neerhalen van vlucht MH17.
Oekraïne had zoals achteraf bleek zijn luchtruim moeten sluiten. In de dagen vóór de ramp met de MH17 in juli 2014 vonden meerdere luchtgevechten plaats boven het oosten van Oekraïne. Zo werd een Oekraïens militair vrachtvliegtuig neergehaald op grote hoogte.
PVV, SP en CDA wilden hierover meer duidelijkheid van Blok.
Maar de bewindsman wilde vooral voorzichtig te werk gaan. Het voortouw ligt bij het Openbaar Ministerie en het Joint Investigations Team (JIT), een samenwerkingsverband tussen Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne, zei Blok.
Nederland en Australië stellen Rusland aansprakelijk voor het neerhalen van de vlucht MH17 waarbij alle 298 inzittenden, waarvan 196 Nederlanders, om het leven kwamen.
Het kabinet kwam tot dat besluit nadat het Joint Investigations Team (JIT), een samenwerkingsverband tussen Australië, België, Maleisië, Nederland en Oekraïne, vorige week tussentijdse conclusies publiceerde uit hun onderzoek naar de toedracht van de rampvlucht.
Daaruit blijkt dat de buk-raketinstallatie die in juli 2014 de MH17 neerhaalde boven Oost-Oekraïne van het Russische leger was.
Brede steun
Die stap kon op goedkeuring van alle partijen rekenen. "We steunen het kabinet volledig", zei GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik. PVV'er Raymond de Roon had het over "een stap verder naar waarheid en gerechtigheid". "De dader en het motief zijn niet bekend, maar de vinger wijst naar Rusland", stelde D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma.
De Kamer bleef nog wel met een aantal vragen zitten. Zo lijkt het bijvoorbeeld logisch dat de andere JIT-landen (België, Maleisië en Oekraïne) zich ook aansluiten bij Nederland en Australië, maar dat is tot op heden niet gebeurd.
Blok kon alleen herhalen wat hij er vorige week al over zei: "Dat is een afweging van de betreffende landen zelf." En: "Ze hebben de mogelijkheid om mee te doen."
Ook was er een vraag van de ChristenUnie wat de vervolgstappen van het kabinet zijn als Rusland niet mee blijft werken aan het onderzoek. Volgen er dan bijvoorbeeld extra sancties? SGP'er Roelof Bisschop wees op een mogelijk juridisch struikelblok: Staat het gebruik van een Russische buk-installatie gelijk aan Russische betrokkenheid?
Op de vlakte
Maar Blok hield zich verder op de vlakte in het belang van de zorgvuldigheid. "Er zijn allerlei juridische routes denkbaar. Maar om het doel te bereiken, moeten wij zorgvuldig opereren en houden wij de kaarten tegen de borst waar het gaat om concrete processtappen."
Ook over de timing van de te nemen stappen, hield Blok zich op de vlakte. "Het kabinet voelt de urgentie", wilde de bewindsman alleen kwijt. Het draait allemaal om het einddoel en dat is dat Rusland de aansprakelijkheid erkent, aldus Blok.
Het kabinet eist samen met de Australische regering dat Rusland volledig meewerkt aan waarheidsvinding en gerechtigheid voor de slachtoffers van vlucht MH17 en hun nabestaanden.
Rusland heeft altijd enige vorm van betrokkenheid bij de MH17-rampt ontkend en trekt het JIT-onderzoek in twijfel. Die standpunten veranderden niet naar aanleiding van de tussentijdse conclusies.
