"We gaan niet onderhandelen. Wat ons betreft stopt het proces hier", zegt FNV-voorzitter Han Busker dinsdag nadat hij op het Binnenhof met de formerende partijen had gesproken.

"Als je weer om tafel gaat zitten, dan moet je vertrouwen hebben dat je er met elkaar uit komt", aldus Busker. 

Iets daarvoor bezocht VNO-NCW-voorman Hans de Boer de onderhandelaars van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.

Hij had juist de boodschap dat wat hem betreft de deur naar nieuwe gesprekken om de knelpunten op de arbeidsmarkt op te lossen nog steeds openstaat. Maandag maakten de partijen bekend dat de onderhandelingen na ruim twee jaar waren mislukt. 

"Er is een indringend beroep gedaan op de sociale partners om toch te proberen tot iets te komen", zei De Boer. De werkgeversvoorman gaf aan dat hij "in principe altijd bereid is om daar constructief aan mee te werken." Hij bracht in herinnering dat zijn organisatie de onderhandelingen niet heeft afgebroken.

Maandag noemde De Boer het klappen van het polderoverleg "heel betreurenswaardig" en kondigde hij aan met het beoogde nieuwe kabinet te onderhandelen. 

Busker zegt nog niet te weten wat zijn volgende stap is. "Het regeerakkoord moet nog worden geschreven. Dat beoordelen we dan op de inhoud."

Werkgevers en werknemers praten al ruim twee jaar over een aantal knelpunten op de arbeidsmarkt. De toenemende flexibilisering en de positie van zelfstandigen zonder personeel (zzp'ers) is daarin al jaren een centraal discussiepunt.  

Beide partijen hebben hetzelfde doel: meer mensen een vast contract geven en de uitwassen van flexwerken inperken. Alleen over de manier waarop dat geregeld moet worden, verschillen werkgevers en werknemers sterk van mening.

Zo is voor het midden- en kleinbedrijf de loondoorbetaling bij ziekte een doorn in het oog. De huidige periode van twee jaar hangt voor veel ondernemers als een molensteen om de nek en moet worden teruggeschroefd. Ook moet het ontslagrecht in hun ogen worden versoepeld. De Boer: "De arbeidsmarkt is nu totaal verziekt".

Met die aanpassingen wordt het voor ondernemers vanzelf weer aantrekkelijker om mensen een vast contract te geven, redeneren de werkgevers. 

Voor werknemers is een aanpassing van het ontslagrecht ten koste van werkzekerheid geen begaanbare weg. Daarbij geldt het vaste contract voor de vakbonden als norm.

Voor de FNV staat voorop dat "de doorgeslagen flexibilisering op de arbeidsmarkt" moet worden tegengegaan. Busker: "Helaas hebben we onvoldoende resultaten weten te boeken."

De vakbonden toonden aanvankelijk begrip voor het euvel loondoorbetaling bij ziekte. "We herkennen dat het een probleem is", zei Busker. Even dacht hij dat ze op dat terrein dichtbij een oplossing waren, maar tot zijn teleurstelling liep het toch spaak.

Een deeloplossing is geen optie omdat er over een totaalpakket werd gesproken.

Er wordt ook door de sociale partners binnen de Sociaal-Economische Raad (SER) sinds drie jaar gesproken gesproken over een nieuw pensioenstelsel. Er is onderzoek gedaan naar een meer persoonlijke pensioenopbouw met een collectieve risicodeling. Nu worden pensioenen collectief opgebouwd.

Hoewel werkgevers en werknemers ook hier verschillend over denken, is dat overleg nooit afgebroken. Wel ligt de discussie momenteel stil omdat de FNV wacht op de uitkomst van een aantal doorrekeningen. Daarna wordt de achterban geraadpleegd.