"We gaan er vandaag en de komende dagen nog fors over praten", zei minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) voor aanvang van de ministerraad.

Het lukt premier Mark Rutte niet om steun te vinden bij de oppositiepartijen om tot een oplossing te komen waarbij het verdrag doorgaat, maar er ook tegemoet wordt gekomen aan de bezwaren van de meerderheid die in het Oekraine-referendum in april nee stemde.

De Tweede Kamer heeft het kabinet tot 1 november de tijd gegeven om de knoop door te hakken. "We hebben nog een paar dagen", aldus Koenders. "We proberen tot het laatste moment een oplossing te vinden."

Het kabinet wil dat het verdrag een bindende toevoeging krijgt die nog eens expliciet benoemt dat het verdrag geen opmaat is voor een Oekraïens EU-lidmaatschap, dat Nederland het recht krijgt om af te zien van militaire samenwerking en dat er geen extra miljarden naar het oost-Europese land zal worden overgemaakt.

Omdat door de uitslag van het referendum het verdrag opnieuw door de Tweede en Eerste Kamer moet, is het kabinet afhankelijk van de steun van de oppositie; in de Tweede Kamer kan het PvdA-Kamerlid Jacques Monasch een meerderheid in de weg zitten en in de senaat heeft de coalitie geen meerderheid. 

Oppositiepartijen CDA, D66, ChristenUnie en GroenLinks zouden het kabinet aan een meerderheid kunnen helpen, zij zijn immers voor samenwerking met Oekraïne. Het CDA heeft echter aangegeven dat de uitslag van het referendum moet worden opgevolgd: nee is nee. Ook GroenLinks en de ChristenUnie zijn niet overtuigd, zij vinden dat de uitslag van de volksraadpleging moet worden gerespecteerd.

D66 had graag willen zien met wat voor compromis de premier zou terugkeren uit Brussel, want daar moet hij ook voldoende steun vinden voor zijn addendum. Maar ook daar zit er geen schot in de zaak. De Europese regeringsleiders kunnen een toevoeging aan het verdrag accepteren, mits Rutte daar voldoende draagvlak voor vindt in het Nederlands parlement.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Pavlo Klimkin waarschuwde deze week voor de geopolitieke en bestuurlijke gevolgen mocht Nederland een intrekkingswet indienen. De geloofwaardigheid van Nederland als een betrouwbare onderhandelingspartner zou op het spel komen te staan. 

Ook zou de Russische agressie beloond worden. De oorlog in het oosten van Oekraïne is namelijk een rechtstreeks gevolg van de Oekraïense ondertekening van het samenwerkingsverband met de EU.

"Veel Oekraïners hebben op het Maidanplein hun leven gegeven voor dit verdrag, dat de vorige president niet wilde ondertekenen. Zij hebben hun leven gegeven voor de droom van vooruitgang”, zei Klimkin woensdag tijdens een bezoek aan Nederland.

Voor de inwerkingtreding van het verdrag is ratificatie van alle lidstaten en Oekraïne nodig. Als Nederland niet tekent, is het verdrag van tafel.