Het rammelde aan alle kanten bij de vrijwillige vertrekregeling van de Belastingdienst. De besluitvorming over de regeling was te haastig en onzorgvuldig.

Dat stelt staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) dinsdag in een brief aan de Tweede Kamer. Hij reageert op vragen van Kamerleden over onverwachte problemen bij de vertrekregeling, waardoor die waarschijnlijk 70 miljoen euro extra gaat kosten.

Er meldden zich veel meer belangstellenden voor vertrek dan verwacht. Daardoor moest ook de aanmeldingstermijn eerder worden gesloten. De kosten van de regeling in verband met een reorganisatie, waren aanvankelijk geschat op 648 miljoen euro. De uiteindelijke extra kosten worden gedekt uit de begroting van de Belastingdienst.

De regeling was bedoeld om ongeveer vijfduizend medewerkers uit zichzelf op te laten stappen. Op 1 september hadden zich echter al ruim 7.800 personeelsleden gemeld voor een gesprek over een vertrek.

Precieze aantallen zijn er nog niet, maar in de meest recente schatting gaat de Belastingdienst uit dat er bij 5.200 tot 5.800 mensen belangstelling is voor de regeling. 

Tegelijkertijd worden er 1.500 nieuwe mensen aangenomen met kennis van moderne technologie. Daarvan zijn inmiddels 550 functies geworven. Binnen de fiscus zijn 150 medewerkers doorgestroomd naar nieuwe functies.

Onjuiste veronderstellingen

De ramingen waren gebaseerd op onjuiste veronderstellingen, aldus Wiebes nu. ''Dit soort besluitvorming is niet acceptabel en mag niet meer voorkomen.''

Om de gemaakte fouten in de toekomst te voorkomen, worden er binnen de Belastingdienst organisatorische aanpassingen gedaan. Ook verdient de cultuur binnen de organisatie aandacht, zo schrijft Wiebes verder. 

Bij de Belastingdienst bestond een cultuur om zaken die allereerst de Belastingdienst aangingen, ''dicht bij zichzelf te houden'', constateert Wiebes. Andere betrokken partijen zijn daardoor soms niet of pas achteraf betrokken bij de besluitvorming.

Door de sneller dan beoogde uitstroom van medewerkers is de werving van nieuw personeel nog belangrijker geworden, aldus de staatssecretaris. Onderdelen binnen de fiscus die door de uitstroom mogelijk onder druk komen te staan, krijgen daarbij voorrang.

Problemen

Vanuit de oppositie klinkt stevige kritiek op de reorganisatie. Onder andere het CDA hekelt het feit dat met de regeling de afkoopsom hoger kan zijn dan het loon dat nog tot de pensioendatum verkregen had kunnen worden.

"Dan ga je niet zorgvuldig met belastinggeld om", zegt CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt. "Bij een normale reorganisatie bij het Rijk is de maximale som die je kunt krijgen 80 procent van het salaris tot je pensioendatum."

Ook bestaan er zorgen of de belangrijkste processen bij de Belastingdienst gevaar lopen, maar dat is op dit moment niet het geval, schrijft Wiebes. Of de fiscus ook in de toekomst probleemloos blijft functioneren, kan hij nog niet zeggen. Processen kunnen "mogelijk tijdelijk onder druk komen te staan", aldus de bewindsman.