"Als er geen duidelijkheid is, komen er geen boetes en geen naheffingen. Niet voor de opdrachtnemer en niet voor de opdrachtgever", beloofde staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) donderdagavond in de Tweede Kamer.

Eerder zei hij al dat er geen boetes worden uitgedeeld. 

De bewindsman debatteert met de Kamer over de Wet deregulering arbeidsrelatie (Wet DBA) en de modelovereenkomsten die sinds 1 mei 2016 de Verklaring arbeidsrelatie (VAR) vervangen.

De nieuwe regels zijn bedoeld om schijnzelfstandigheid tegen te gaan en om vooraf duidelijkheid te geven aan opdrachtgevers en zzp'ers.

De Wet DBA regelt modelovereenkomsten per sector voor zzp'ers waarin de voorwaarden van de werkrelatie staan omschreven. De Belastingdienst toetst of de contracten voldoen aan de gestelde eisen. Gezag, loon en vervangbaarheid zijn daarbij de belangrijkste criteria.

Als er met terugwerkende kracht wordt geconcludeerd dat er sprake is van een dienstverband, moet de opdrachtgever in principe alsnog de volledige premies betalen. 

Ook voor zzp'ers kan er een vervelende situatie ontstaan wanneer zij met terugwerkende kracht in vaste dienst bleken te zijn. Zo vervallen mogelijk belastingvoordelen. Opdrachtgevers zouden geen zzp'ers meer durven inhuren, is het signaal dat Kamerleden binnenkregen. 

Wiebes neemt die twijfels in het debat weg. Ook belooft hij in december met een tussenrapportage te komen.

Wiebes houdt in het debat vast aan het doel van de nieuwe zzp-wet. "Kwaadwillende ondernemers die op een oneerlijke manier concurreren omdat zij met goedkope schijnzelfstandigen werken, krijgen op 1 mei volgend jaar bezoek", waarschuwt Wiebes, verwijzend naar het einde van de overgangsperiode.

Dan is er volgens de bewindsman ook nog een groep "die zijn rommeltje opruimt". Maar de dominante groep zzp'ers en opdrachtgevers kunnen gewoon aan het werk zonder dat zij een modelcontract nodig hebben, zegt Wiebes. "Wie denkt nou dat de schilder die je huis schildert bij je in dienst treedt? Dat is niet zo. Die hoeven geen boetes en geen naheffingen te verwachten."

Ondernemers klagen dat de Belastingdienst veel modelcontracten afkeurt. Bovendien doet de fiscus in veel gevallen langer dan de beloofde zes weken over de beoordeling.

Oppositiepartijen hekelen de onduidelijkheid en oordeelden vernietigend over de Wet DBA. Coalitiepartijen VVD en PvdA zijn kritisch, maar geven Wiebes tot 1 mei volgend jaar om orde op zaken te stellen. Wiebes heeft zelf een commissie ingesteld die de toetsing van de modelcontracten door de Belastingdienst onderzoekt. Het eindrapport wordt in december verwacht.