Data en informatie die liggen te verstoffen op de planken van de overheid moeten waar mogelijk openbaar worden gemaakt.

Dat zegt minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) vrijdag tegen NU.nl.

"Er moet een cultuuromslag plaatsvinden bij overheden als het gaat om het openbaar maken van informatie", aldus de minister.

"De overheid beheert de meeste data die zij verzamelt om haar taken goed uit te oefenen. Maar overheden realiseren zich niet hoe waardevol die gegevens zijn. Het uitgangspunt moet zijn dat je alle datasets die je vergaart openbaar maakt."

Plasterk is daarom begonnen met een brede inventarisatie naar wat voor data er door de overheid openbaar kan worden gemaakt. Vrijdag publiceert hij 550 digitale mappen met informatie die de zoektocht heeft opgeleverd.

Onder andere informatie over verkiezingsuitslagen op stembusniveau, topinkomens binnen de (semi)publieke sector en de inkoopgegevens van de Rijksoverheid staan hiertussen.

Wat de gegevens de burger kan opleveren, moet nog blijken. Plasterk wijst op eerdere initiatieven als Buienradar of Thuisbezorgd.nl, die mede zijn ontstaan door gebruik van overheidsdata. De weerapp maakt gebruik van gegevens van het KNMI en de bezorgsite doet dat met postcodegegevens.

Buienradar

"Buienrader is een mooi voorbeeld. Als we een weekendje naar Schiermonnikoog gaan, kijk ik even wat het weer wordt. Als ik geen eten in huis heb, kijk ik even op Thuisbezorgd.nl. Dat zijn mooie voorbeelden van overheidsinformatie die gekoppeld wordt en waar iets moois uit kan komen."

Maar de informatie kan voor meer doelen gebruikt worden dan voor handige apps. "Door data slim aan elkaar te koppelen, kunnen er betere analyses worden gemaakt. Bijvoorbeeld over de correlatie tussen leefomgeving en gezondheid."

Staatsgeheimen

Welke informatie er openbaar wordt gemaakt, wordt bepaald door de instantie die de informatie beheert. Die moet in principe alle informatie openbaar maken, tenzij het gaat om staatsgeheimen, bedrijfsgeheimen of als het gaat om privacygevoelige informatie zoals medische gegevens.

Plasterk vindt het niet bezwaarlijk dat het de overheid is die bepaalt welke informatie zij over zichzelf wil prijsgeven.

"Op de website data.overheid.nl kunnen burgers via een poll stemmen welke dataset zij openbaar gemaakt willen zien. Als dat niet lukt, is er nog altijd de mogelijkheid om de informatie via de Wet openbaarheid bestuur (Wob) op te vragen."

Dwangsom

Hij voelt er weinig voor om een onafhankelijke partij in het leven te roepen die bepaalt welke informatie er openbaar wordt gemaakt, en welke niet.

Dat de dwangsom uit de Wob gehaald wordt, betekent niet dat overheden, die de opgevraagde informatie niet tijdig delen, geen stok meer achter de deur hebben. "Bij de Wob is de dwangsom niet de stok achter de deur. Dat is de gang naar de rechter."