Het kabinet is de afgelopen dagen niet in gevaar geweest, zei premier Mark Rutte vrijdag na afloop van de laatste ministerraad van dit jaar en na een roerige week, waarin een kabinetscrisis om de zorgwet werd afgewend.
Dit nieuws in het kort: - Drie PvdA-Eerste Kamerleden stemmen dinsdag onverwacht tegen het wetsvoorstel van minister Schippers om de zorg te hervormen. - Het kabinet is dagen in crisisberaad. Donderdagavond lijkt een kabinetscrisis afgewend. Schippers gaat het wetsvoorstel wijzigen. - Mocht dit voorstel ook sneuvelen, dan wil het kabinet gebruik maken van een route waarbij geen instemming van het parlement nodig is. - 'Bevriende oppositiepartijen' D66, CU en SGP hebben grote moeite met het alternatieve plan.
Er was volgens Rutte wel "een groot politiek probleem", maar ook de wil bij de twee regeringspartijen om eruit te komen. Na ruim twee dagen topberaad werd de crisis binnen de coalitie van VVD en PvdA donderdagavond afgewend.
"Dat is moeilijk te zeggen", antwoordde Rutte op de vraag of het kabinet in gevaar is geweest. "Maar er is door de top van de PvdA hard gewerkt om het probleem op te lossen. Alles afwegend: nee."
Het onderling vertrouwen tussen de coalitiepartners is deze week zelfs toegenomen, aldus de premier. Rutte blijft ervan overtuigd dat het kabinet koers moet houden. Dat is volgens hem een zaak van "lange adem".
Volgens de premier is er een goede oplossing gevonden na het sneuvelen van de belangrijke zorgwet van minister Edith Schippers (Volksgezondheid) in de Senaat. Dinsdag stemden drie PvdA-senatoren onverwacht tegen.
Video: Kabinet is volgens Rutte niet in gevaar geweest
Aangepast
Het kabinet wil het wetsvoorstel nu aangepast opnieuw indienen. Sneuvelt deze ook dan wil de coalitie dit buiten het parlement om regelen via een zogeheten Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB), waarbij geen instemming van het parlement nodig is.
Rutte verwacht dat de opnieuw in te dienen wet straks wel de eindstreep haalt. Hij wilde niet ingaan op de situatie als dat niet lukt. De premier blijft bovendien vertrouwen houden in de samenwerking met de drie bevriende oppositiepartijen D66, ChristenUnie en SGP.
Hij gaf toe dat die donderdag niet ''met applaus'' klaar stonden, zo bleek ook tijdens het Kamerdebat in de nacht van donderdag op vrijdag, maar Rutte is er wel van overtuigd dat ze de kabinetsplannen op de inhoud zullen beoordelen. Het kabinet heeft de drie partijen voortdurend nodig in de Eerste Kamer, waar het niet over een meerderheid beschikt.
Schippers vond het sneuvelen van haar zorgwet "zuur" en ze heeft "gebaald als een stekker", maar is "zeer gemotiveerd" om een nieuwe te maken. "Ik denk dat dat lukt", zei ze na afloop van de ministerraad.
Haar zorgwet was en is volgens de bewindsvrouw (VVD) steeds bedoeld om Nederland ''beter te maken'' en om te voorkomen dat kosten en eigen risico's blijven stijgen en zorgpakketten blijven veranderen. En dat in een situatie waarin ''het systeem niet efficiënter hoeft te worden en de patiënt degene is die daarvoor opdraait. Dat is iets waar ik niet achter kan staan''.
Ze vindt de voorlopige uitkomst geen slechte. ''Je hebt in zo'n traject pieken en dalen, maar we zijn het vertrouwen in elkaar niet verloren.''
Vertrouwen
Bijna alle ministers zeiden bij aanvang van de wekelijkse ministerraad ook dat ze steeds het vertrouwen te hebben gehad dat het kabinet het uiteindelijk zou redden. ''We kunnen wel tegen een stootje'', aldus Jeanine Hennis (Defensie).
Minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken) zei dat de verhoudingen binnen het kabinet nog steeds goed zijn en dat je dat juist merkt als je samen ''goed door een lastig probleem komt''.
Dat moest ook wel, om te voorkomen dat de problemen ''nog groter'' zouden worden. Want: ''Je kunt het niet maken het landsbelang uit het oog te verliezen'', aldus Asscher.
Minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën) denkt dat er haast gemaakt kan worden met de vernieuwde wet. Hij ziet geen reden om hem lang te laten liggen.
PvdA-Eerste Kamerlid Guusje ter Horst, een van de drie senatoren die tegen het voorstel waren, is positief gestemd over de aanpassingen in de zorgwet waarmee het kabinet zegt te komen. In de brief waarin een nieuw wetsvoorstel wordt aangekondigd, zijn volgens haar ''zeker stappen in de goede richting gezet''.
Maar ze wil eerst de precieze tekst van het plan zien voordat ze haar definitieve oordeel erover geeft, zegt ze in het radioprogramma Radio EenVandaag.
De oud-minister is bereid constructief te kijken naar de nieuwe wet. ''Maar dat is wat anders dan het kunnen geven van een garantie voor een ja-stem. Dat kan je aan geen enkel Eerste Kamerlid vragen."
Door het crisisberaad in de afgelopen dagen hebben de verzekerden in Nederland ''er iets bijgekregen en daar gaat het om'', constateert Ter Horst. Of de macht van verzekeraars minder wordt, gaat ze beoordelen op basis van het wetsvoorstel.
Herstel
Diverse bewindslieden wezen er vrijdag op dat het belangrijk is dat het kabinet doorgaat, juist nu er economisch herstel lijkt te komen. Asscher zei dat de aanpassingen in de wet waar drie PvdA-senatoren zo tegen waren, vooral neerkomen op een betere balans tussen verzekerden en verzekeraars en om een aantal verduidelijkingen.
Minister Ronald Plasterk wilde niet ingaan op de AMvB. Daarvoor is geen parlementaire toestemming nodig. ''Maar we gaan voor optie één'' , dus dat beide Kamers ermee instemmen. De bewindslieden zullen hun gedachten nog wel over de AMvB laten gaan, viel uit zijn woorden op te maken.
