Dat zei zij woensdagmiddag tijdens een debat over de nieuwe concessie aan de NS voor het hoofdrailnet, de belangrijkste onderdelen van het Nederlandse spoornet.

Onder andere coalitiepartij VVD stelde tijdens het debat dat boetes een onvoldoende prikkel zijn aan de NS om kwaliteit te leveren, omdat het geld dat met de boetes opgehaald wordt terugvloeit naar diezelfde NS om te investeren in de kwaliteit.

Kamerlid Betty de Boer wil dat de NS delen van de concessie, of misschien zelfs de hele concessie verliest aan andere vervoerders als ze drie jaar achtereen zwaar onder de maat blijven. 

Ook D66 en CDA willen een dergelijke zware prikkel inbouwen om NS kwaliteit te laten leveren en ook de Autoriteit Consument en Markt (ACM) stelde dit onlangs voor.

Mansveld stelde dat dit in de wet al kan, maar erkende dat dit momenteel een "dode letter" is. Ze zegde daarom toe uit te zoeken wat de juridische betekenis is van het begrip wanpresteren. "Iedereen heeft nu wel een bepaalde invulling van het begrip wanpresteren, vaak komt daar ook emotie bij kijken", aldus Mansveld.

Diverse oppositiepartijen denken dat reizigers juist last krijgen van het afsnoepen van delen van het NS-spoor, omdat er dan vaker moet worden overgestapt naar andere vervoerders.

Volgens Mansveld is er in het boetesysteem geen sprake van vestzak-broekzak, waarbij het geld uiteindelijk weer op dezelfde plek terechtkomt.

"Als er sprake is van een boete wordt dit transparant geïnd en wordt vervolgens met consumentenorganisaties gesproken over hoe dat geld wordt geoormerkt om te investeren in de kwaliteit. De kosten voor de boete mogen ook niet verdisconteerd worden in het kaartje", aldus Mansveld.

De staatssecretaris wijst er bovendien op dat zij bij de NS "een attitudeverandering" ziet, waardoor de reiziger meer centraal is komen te staan. Zij heeft er dan ook vertrouwen in dat de NS met spoed werk maakt van het verbeteren van de kwaliteit.

"Boetes werken onvoldoende om NS als monopolist te dwingen om optimaal te presteren", stelt CDA-Kamerlid Sander de Rouwe vast. "Het uitgangspunt is dat de reiziger op één komt en als je een paar jaar de afspraken niet nakomt, dan verspeel je het recht op het monopolie. De reiziger is niet geïnteresseerd in de kleur van de trein, maar in de prestaties."

Stientje van Veldhoven (D66): "De reiziger verdient het dat de overheid serieuze prikkels geeft aan NS om te presteren. Als de NS haar afspraken niet nakomt krijgen andere vervoerders een kans."

Het duurt nog zo'n 3,5 jaar voordat er een eerste toilet wordt ingebouwd in een Sprinter. Het lukt echt niet om eerder aan de klus te beginnen, aldus Mansveld. Ze begrijpt het ongeduld van sommige Kamerleden. Maar het hele proces van ontwerp, aanbesteding en de verdere aanpak kost tijd.

Volgens de huidige planning wordt het eerste treinstel in het eerste kwartaal van 2018 van een wc voorzien. Midden 2021 moeten de overige 130 treinstellen een toilet hebben. Dat is ruim 3 jaar eerder dan aanvankelijk gepland en daar is Mansveld blij mee.