Kabinet overweegt militaire steun aan Koerden
Minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken schrijft dat donderdag aan de Tweede Kamer.
Timmermans laat in een antwoord op Kamervragen weten dat het Nederlands kabinet denkt dat Islamitische Staat (IS, voorheen ISIS), in het noorden van Irak ''vermoedelijk verantwoordelijk is voor zeer ernstige internationale misdrijven, zoals oorlogsmisdrijven, misdaden tegen de menselijkheid en genocide''.
De VS heeft de militaire assistentie aan het Iraakse en Koerdische leger opgevoerd, schrijft Timmermans.
''Het kabinet begrijpt en steunt de overwegingen van partners om de Koerdische regionale regering te bewapenen, met steun van de Iraakse regering. Indien de huidige veiligheidsdreiging voortduurt, sluit het kabinet niet uit dat Nederland in enige vorm ook een bijdrage zal leveren.''
Timmermans vervolgt in zijn brief: ''Het vermoeden dat zeer ernstige misdrijven zijn en worden gepleegd, noodzaakt tot inzet op preventie, het voorkomen van verdere escalatie en het bieden van hulp. De inspanningen van het kabinet zijn daarop gericht. Het kabinet is voorts van mening dat alle partijen of individuen die zich schuldig maken aan internationale misdrijven daar verantwoording voor af moeten leggen.''
'Instabiliteit'
Timmermans noemt de opmars van IS in Irak en Syrië onder meer zorgelijk omdat die ''een aanzuigende werking'' kan hebben op andere jihadisten. Dat leidt ook tot meer instabiliteit in het hele Midden-Oosten, maar ook in Noord-Afrika.
''Het kabinet is ervan doordrongen dat actie door en samenwerking met bevriende landen, in en buiten de regio, cruciaal is om IS(IS) een halt toe te roepen. Het kabinet staat daarover in contact met verschillende partners, zowel bilateraal als in VN-verband en andere multilaterale fora.''
IS en de meer dan duizend jihadstrijders die vanuit alle EU-landen meevechten in Irak en Syrië zorgen volgens Timmermans voor ''een internationale dreigingssituatie''. De terreurorganisatie heeft de intentie aanslagen in het Westen te plegen. De dreiging die uitgaat van de jihadgangers noopt daarom tot internationale samenwerking.
Nederlandse jihadisten
Timmermans gaat ook in op de Nederlandse jihadstrijders. Zij kunnen bij terugkomst in Nederland vervolgd worden voor oorlogsmisdrijven, misdrijven tegen de menselijkheid of genocide, ook al hebben ze die misdrijven in Noord-Irak gepleegd.
Dat kan op basis van de Wet Internationale Misdrijven. Ze kunnen daarnaast ook vervolgd worden voor andere misdrijven, zoals deelname aan een terroristische organisatie.
De sociale uitkering en andere toelagen als de studiefinanciering zijn van alle bekende Nederlandse jihadstrijders stopgezet. Tot nog toe gaat het om ruim dertig mensen, aldus de minister.
Steun
Coalitie- en oppostiepartijen steunen het kabinetsbesluit. PvdA-Kamerlid Michiel Servaes zegt: ''Het is goed dat het kabinet in deze brief expliciet vermeldt hoe het deze misdrijven kwalificeert. Nog belangrijker is dat het kabinet duidelijk maakt dat de nadruk nu nog meer ligt op preventie van verder leed en nieuwe misdaden.''
Servaes vindt het ook van belang dat het kabinet militaire steun aan de Koerdische nationale regering niet uitsluit. Dat hoeft niet per se met dodelijke wapens te zijn, het kan ook met nachtkijkers of kogelvrije vesten, aldus Servaes.
Ook de VVD is blij met de inzet en maatregelen die het kabinet genomen heeft, maar hekelt de lakse houding van de Europese Unie. "Tot nu toe blinkt de EU uit in afwezigheid op dit thema en dat komt slagkracht niet ten goede", zegt Kamerlid Mark Verheijen.
Ook moeten financiële geldstromen die IS draaiende houdt worden aangepakt. "Deze financiering via allerlei bronnen moet internationaal worden afgeknepen en hulp aan ISIS moet strafbaar worden gesteld," aldus Verheijen.
Hoewel de VVD normaliter terughoudend zegt te zijn met het bewapenen van groeperingen in conflictgebieden, wil de VVD hier een uitzondering maken. "In deze uitzonderlijke omstandigheden is het echter wellicht de meest effectieve manier om opmars van ISIS te stuiten en bevolkingsgroepen te beschermen."
Veiligheidsraad
Volgens CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt heeft het benoemen van 'genocide' gevolgen voor de positie van Nederland. "Door het uitspreken van het woord genocide verplicht het kabinet zich actie te nemen om de internationale rechtsorde te handhaven", aldus Omtzigt.
"Dit betekent dat ook de veiligheidsraad zich met spoed over genocide moet uitspreken, ten einde een brede coalitie te smeden die de wandaden van ISIS gaat stoppen en de slachtoffers gaat helpen."
D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma noemt het terecht dat het kabinet nu erkent dat IS vermoedelijk genocide pleegt. "Nu is het zaak dat de Europese ministers van Buitenlandse Zaken morgen tot substantiële actie komen om het leed te verzachten en de opmars van ISIS te stoppen.''
SP-Kamerlid Harry van Bommel vindt dat het kabinet wel meer ambitie mag tonen om het leed van de yezidi's en anderen in Noord-Irak te lenigen. Nederland kan meer bijdragen aan de opvang van vluchtelingen, vindt hij. Dat kan met geld, maar ook door transportvliegtuigen in te zetten die materiaal naar de yezidi's in het Sinjar-gebergte kunnen brengen.
