Volgens minister Jet Bussemaker (Onderwijs) gaan alle studenten er met het leenstelsel voor studenten op vooruit.

Dat zegt ze in een interview met NU.nl.

Woensdag kwam Bussemaker na langdurige onderhandelingen met VVD, PvdA, D66 en GroenLinks tot een akkoord om de basisbeurs voor studenten te vervangen door een lening.

Volgens de minister hebben het leenstelsel en de OV-studentenkaart zowel voor mbo'ers als hbo'ers en wo'ers voordelen, omdat de opbrengst van het afschaffen van de basisbeurs wordt geherinvesteerd in het onderwijs.

"Het systeem is nu niet eerlijk", stelt ze. "Nu betalen lage inkomens via de belastingen de opleiding van degene die na een studie anderhalf tot twee keer meer gaat verdienen."

"Met de aanvullende beurs en de ruime afbetaalregeling zorgen we ervoor dat die toegankelijkheid gewaarborgd blijft. En schakelen tussen mbo en hbo wordt makkelijker, dat draagt daar ook aan bij."

"Dus ik zou eigenlijk willen zeggen: iedereen gaat erop vooruit."

De studenten zijn kwaad, de oppositie zegt dat hoger onderwijs alleen nog maar voor een rijke elite beschikbaar is. Is dat een reeële angst?

"Nee, ik vind dat we moeten oppassen mensen leenangst aan te praten. Daar heb ik ook een belangrijke verantwoordelijkheid in om dat goed uit te leggen."

CDA-Kamerlid Michel Rog zegt dat uit alle onderzoeken blijkt dat er minder mensen gaan studeren.

"Dat is niet helemaal waar. Heel veel onderzoeken in het buitenland maken duidelijk dat daar nauwelijks of geen sprake is van een afname van het aantal studenten. Maar je moet goede waarborgen aanbrengen en zorgen voor goede voorlichting."

U gaat de effecten monitoren. Maar bent u ook bereid de maatregel terug te draaien als er daadwerkelijk minder mensen gaan studeren?

"Ja, maar ik wil me niet alleen ophangen aan het aantal mensen dat gaat studeren. Want in het hbo en wo valt tussen de 30 en 40 procent uit." 

"En studenten op mbo-niveau hebben een hele goede opleiding. Die kunnen gewoon aan de slag. Bovendien krijgen mbo'ers de mogelijkheid om later nog een keer op een hoger niveau te studeren."

De studentenvakbond zegt dat de schulden voor studenten zullen verdubbelen.

"Nee, het Centraal Planbureau heeft berekend dat de gemiddelde studieschuld nu op 15.000 euro ligt en men verwacht dat dat straks 21.000 euro zal zijn. Die middelen gebruiken we om voor diezelfde studenten weer beter onderwijs vorm te geven. En ze behouden hun OV-kaart."

Gaat u dat ook uitleggen op het Malieveld als het nodig is?

"Natuurlijk. Ik ga het overal uitleggen. Ik zie dat als een enorme verantwoordelijkheid. En we hebben met zijn allen de verantwoordelijkheid om geen onnodige gevaarlijke beelden te creëren. Studenten moeten goed worden voorgelicht."

Bent u opgelucht dat het akkoord er eindelijk is?

"Het was een ingewikkeld akkoord om te sluiten dus in die zin ben ik wel opgelucht. Met vier partijen, waaronder een partij (GroenLinks, red) die niet eerder dergelijke akkoorden heeft gesloten met dit kabinet."

"Maar ook omdat we hebben moeten praten met de hoger onderwijsinstellingen, zij moeten de investeringen gaan invullen, en daarnaast natuurlijk de openbaar vervoerders. Dit is echt een megadeal."         

Werd het extra ingewikkeld doordat GroenLinks aan tafel zat, die zoals u zegt nooit eerder meedeed met de akkoorden?

"Dat weet ik niet. Dit waren partijen die het leenstelsel in hun verkiezingsprogramma hadden staan. Ik heb de partijen als buitengewoon constructief ervaren."

Maar dan moet het u toch verbaasd hebben dat het zo lang duurde voordat er eindelijk een akkoord gesloten kon worden?

"Het is ook buitengewoon complex, daarom duurde het zo lang. We wilden met elkaar een toekomstbestendig systeem. Als je dan na gaat denken over de afbetaaltermijn en afbetalingspercentages en effecten op inkomens, zijn er meer dan veertig varianten mogelijk."

De onderhandelingen hebben anderhalf jaar geduurd. Heeft u nooit getwijfeld aan de politieke wil, met name bij GroenLinks?

"Nee hoor."

Nee?

"Oprecht niet."

U moest toch een paar keer knips aanleggen tussen bachelor en master. Eerst uitstel leenstelsel bachelorfase, daarna ook uitstel masterfase.

"Het zijn betrokken woordvoerders en degelijke woordvoerders. Dat betekent ook dat ze niet snel tevreden waren en zeer terecht het naadje van de kous wilden weten. Dan moet je soms even diep de materie in."

U houdt nu minder geld over voor de kwaliteitsimpuls voor het hoger onderwijs.

"Jawel, maar we hebben nu een bedrag dat langzaam oploopt tot 1 miljard en dat ligt niet ver af van de oorspronkelijke bedoeling."