Dat schrijft klokkenluider Edward Snowden, die documenten over NSA-spionage aan verschillende journalisten doorspeelde, in antwoord op vragen van Europarlementariërs (.pdf).

Snowden noemt Zweden en Nederland als specifieke voorbeelden van landen waar de NSA op deze manier te werk is gegaan.

"Een van de de belangrijkste activiteiten van de 'Foreign Affairs Division' van de NSA is om EU-lidstaten onder druk te zetten of te stimuleren om hun wetten te veranderen, zodat massasurveillance mogelijk is", schrijft Snowden.

Advocaten van de NSA en het Britse equivalent GCHQ zoeken bovendien naar mazen in nationale wetten om "sleepnetsurveillance" te rechtvaardigen, zegt hij. "Deze pogingen om nieuwe machten te interpreteren op basis van vage wetten is een opzettelijke strategie om publieke oppositie te vermijden."

In zijn getuigenis voor de commissie burgerlijke vrijheden van het Europees Parlement zegt Snowden dat hij alle privécommunicatie van de commissieleden in zijn tijd bij de NSA had kunnen inzien. "Ik zweer op straffe van meineed dat dit waar is."

Het recht op privacy is volgens Snowden een fundamenteel mensenrecht. "Net zoals we het niet toestaan dat politieagenten elk huis binnenkomen om bewijs van onontdekte misdaden te vinden, moeten we het niet toestaan dat spionnen al onze communicatie doorzoeken op zoek naar aanwijzingen van ongewenste activiteiten."

Volgens Snowden is bovendien nooit bewezen dat grootschalige digitale spionage terrorisme voorkomt. Volgens hem kunnen inlichtingendiensten zich beter richten op 'traditionele' methoden.

Hij wijst op de aanslag tijdens de marathon van Boston in 2013 en de mislukte aanslag met een 'ondergoedbom' op een vliegtuig van Amsterdam naar Detroit als voorbeelden van terroristische aanslagen die niet konden worden voorkomen door het onderscheppen van grote hoeveelheden communicatie.

Ook economische spionage is volgens Snowden onderdeel van het takenpakket van de NSA. Dat blijkt volgens hem uit eerdere onthulde documenten die spionage op creditcardbedrijf Visa en betalingsverwerker Swift omschreven. "Dat een belangrijk doel van de Amerikaanse inlichtingendiensten het produceren van economische inlichtingen is, is het slechts bewaarde geheim van Washington."

Snowden schrijft dat hij bij meer dan tien functionarissen van de NSA heeft geprobeerd aan te kaarten dat de spionageprogramma's van de dienst te ver gingen. Dat had volgens hem geen zin.

"De cultuur binnen de inlichtingengemeenschap van de VS zit zo in elkaar dat het melden van serieuze zorgen over de wettelijkheid of correctheid van programma's er eerder toe leidt dat je wordt aangemerkt als onruststoker dan dat het leidt tot substantiële hervormingen."

"Zelfs onder de hoogstgeplaatste mensen bij wie ik mijn zorgen opmerkte, kon niemand bij de NSA zich ooit een situatie herinneren dat een officiële klacht leidde tot het beëindigen van een onwettig programma", aldus de klokkenluider, die zich nog steeds schuil houdt in Rusland.

Hij bevestigt dat hij is benaderd door de Russische geheime dienst toen hij naar het land vluchtte. "Zelfs de geheime dienst van Andorra had me benaderd als ze die kans hadden gehad: dat is hun baan", schrijft Snowden.

Hij zegt geen documenten mee te hebben genomen uit Hong Kong, waar hij eerder verbleef. Daardoor werd hij uiteindelijk alleen gelaten. "Het duurt niet lang voordat een inlichtingendienst beseft dat pech hebben gehad", schrijft hij.

Snowden zegt ten slotte dat nog veel spionageprogramma's van de NSA onbeschreven zijn gebleven. Hij zegt de betrokken journalisten de keuze te geven hoeveel details hierover op verantwoordelijke wijze kunnen worden geopenbaard.

Vijf dingen die u moet weten over Nederlandse geheime diensten