Volgens premier Mark Rutte zullen nieuwe Europese regels waarmee Brussel meer druk kan uitoefenen om lidstaten hervormingen te laten uitvoeren nooit juridisch bindend zijn.

Dit heeft hij woensdag laten weten in een debat met de Tweede Kamer.

Het laatste woord over voorstellen van de Europese Commissie over hervormingen, de zogenaamde lidstaatcontracten, zal altijd bij de Tweede Kamer komen te liggen aldus Rutte.

"Maar als Nederland er niet uitkomt met de Commissie dan is er geen contract. Er kan hoogstens sprake zijn van een poging om een contract te vormen." Voor juridische binding is er volgens Rutte ook eerst een wijziging van de Europese verdragen nodig.

Bindend

De Europese Commissie doet al enige tijd zogenaamde aanbevelingen aan alle lidstaten voor de volgens Brussel noodzakelijke hervormingen. Dit is een onderdeel van de begrotingsystematiek van Brussel om de staatsschuld onder de 3 procent te brengen.

Op dit moment zijn deze voorstellen tot hervormingen nog niet bindend. Maar met de lidstaatcontracten zou hier verandering in worden gebracht. Komende donderdag en vrijdag wordt in Brussel door de Europese leiders over de voorstellen gesproken. Rutte verwacht niet dat er dan al een akkoord over wordt bereikt.

In de Kamer is woensdag veel kritiek geuit op Rutte, die in een eerder debat ontkende dat in de conceptstukken vanuit Brussel over de lidstaatcontracten gesproken werd over bindende contracten. 

Vertaalfout

Dit was een vertaalfout, aldus Rutte. "Het Engelse woord engaged is in de Nederlandse versie niet hetzelfde als bindend", zo stelde hij eind oktober.

Maar in een brief naar de Kamer moest de premier hier deze week toch op terugkomen. Het woord bindend stond er wel degelijk, alleen ging het om "politiek bindende" afspraken en dus niet juridische.

"Gedraai", aldus Alexander Pechtold van D66. "Een dubbele moraal dat het vertrouwen in de politiek en Europa schaadt, vindt Jesse Klaver van GroenLinks. "Sluipende bevoegdheidsoverdracht", zo kwalificeerde Harry van Bommel van de SP. "Was dat niet een beetje knullig?", zei Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren. 

Duitsland

Volgens Rutte ziet Nederland niet de toegevoegde waarde van de plannen, waar vooral voor wordt gelobbyd door Duitsland. Dat is ook de reden dat Nederland de plannen niet bij voorhand wil blokkeren. "Duitsland is voor Nederland een belangrijke bondgenoot."

Rutte stelde de zorgen van Duitsland te delen over de hervormingsbereidheid van verschillende Europese lidstaten. Brussel kan al wel meer druk uitoefenen op landen die een beroep doen op het Europese noodfonds.

De lidstaatcontracten kunnen volgens Rutte ervoor zorgen dat de landen die niet onder het noodfonds vallen "toch gestimuleerd worden om te hervormen".

Voorwaarden

Wel wil Rutte, mochten de contracten er komen, belangrijke randvoorwaarden scheppen. De belangrijkste voorwaarde voor Nederland is de democratische controle is het inspreekrecht vanuit de Tweede Kamer, aldus Rutte.

Hij denkt dat de Europese Commissie volgend jaar juli of oktober met uitgewerkte voorstellen komt over de contracten. Partijlid Mark Verheijen (VVD) stelde dat dit een voorstel zonder inhoud en substantie zal zijn. "Een placebo", aldus Verheijen.