Logo NU.nlNU.nl
  • Voorpagina
  • Net binnen
  • Populair
  • Algemeen
  • Economie
  • Sport
  • Media en Cultuur
  • Achterklap
  • Shop
  • Voorpagina
    • Net binnen
    • Meest gelezen
    • Oorlog Oekraïne
    • Binnenland
    • Buitenland
    • Algemeen
    • Politiek
    • Uit andere media
    • Video
    • Podcast
    • Weer
  • Economie
    • Klimaat
    • Tech
    • Wonen
    • Geld
    • Werk
    • Auto
    • Aandelen
  • Sport
    • Voetbal
    • Formule 1
    • Scorebord
    • Sportspellen
  • Media en cultuur
    • Films en series
    • Muziek
    • Boek en cultuur
    • Media
    • Achterklap
    • Koningshuis
    • TV gids
  • Overig
    • Het Woord
    • Kind en Gezin
    • Dieren
    • Eten en drinken
    • Gezondheid
    • NUcheckt
    • Opmerkelijk
    • Wetenschap
    • Over NU.nl
    • NUfolder
    • NUshop
    • Tickets
Vrijdag 2 juni 2023 | Het laatste nieuws het eerst op NU.nl
Rusland-Nederlandjaar, Rusland, Nederland

Achtergrond: incidenten tijdens Nederland-Ruslandjaar

Door NU.nl/Jisca Cohen

06 nov 2013 om 17:52Update: 10 jaar geleden
Delen via WhatsAppWhatsAppDelen via FacebookFacebookDelen via TwitterTwitterDelen via LinkedInLinkedInDelen via E-mailE-mail
Het Nederland-Ruslandjaar was vooral bedoeld als vriendschapsjaar voor het versterken van de handelsrelaties. Meerdere incidenten wierpen echter een smet op de feestelijkheden. NU.nl geeft een overzicht.

Het bilaterale Nederland-Ruslandjaar duurde van 8 april tot 9 november 2013 en stond vooral in het versterken en verdiepen van de eeuwenoude betrekkingen tussen beide landen.

Nederland is een van de grootste investeerders in Rusland en ons land is de belangrijkste exportbestemming in de EU van Rusland. De viering vond plaats op initiatief van de Russen.

Er zijn talloze activiteiten georganiseerd, variërend van hoge officiële bezoeken en economische handelsmissies tot culturele en maatschappelijke activiteiten.

Dolmatov

Een paar maanden voor het feestjaar officieel begon, gebeurde er al iets dat volgens de Russische krant The Moscow Times de betrekkingen tussen Rusland en Nederland heeft vertroebeld: de plotselinge dood van de Russische asielzoeker Aleksandr Dolmatov in januari.

De activist en raketingenieur pleegde zelfmoord in zijn cel in een detentiecentrum in Rotterdam. Dolmatov was lid van de oppositiepartij Een Ander Rusland. Partijleden demonstreerden bij het Nederlandse consulaat in Moskou en beschuldigden Nederland van de dood van Dolmatov.

In Nederland kwam staatssecretaris Fred Teeven van Justitie onder vuur te liggen. Volgens de Inspectie Veiligheid en Justitie heeft de Nederlandse overheid in deze zaak onzorgvuldig gehandeld. Zo zat Dolmatov ten onrechte in vreemdelingenbewaring, kreeg hij niet de goede rechtsbijstand en was de medische zorg ontoereikend.

Teeven ontsnapte in een urenlang debat met de Tweede Kamer aan een motie van wantrouwen. Hij bood tijdens het debat de familie van Dolmatov publieke excuses aan.

Anti-homowet

Eind januari keurde het Russische lagerhuis een wet goed die het verbiedt om minderjarigen te voorzien van informatie ('propaganda') over homoseksualiteit en om openbare evenementen voor de rechten van homoseksuelen te organiseren.

Daarop kwam veel protest, onder andere van de Europese Unie. De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans drong er bij zijn ambtgenoot Sergej Lavrov op aan de wet niet in te voeren. Die maakte duidelijk niet van die inmenging gediend te zijn.

Ook het Internationaal Olympisch Comité (IOC) vraagt om opheldering over de wet, met het oog op de Olympische Winterspelen die in februari 2014 plaatsvinden in het Russische Sotjsi.

Mensenrechten

Tijdens het eendaagse bezoek van Poetin aan Nederland in april demonstreerden in Amsterdam duizenden mensen tegen het Russische anti-homobeleid.

In het officiële gedeelte van het bezoek stelde premier Mark Rutte zoals aangekondigd de mensenrechten in Rusland aan de orde. Maar volgens Poetin worden die in zijn land niet geschonden, zo zei hij in een gezamenlijke persconferentie met Rutte.

De Russische president uitte bovendien op zijn beurt zijn onbegrip over ontwikkelingen in Nederland, zoals het bestaan van een pedofielenvereniging en een partij waarin vrouwen geen politicus kunnen worden.

Documentairemakers

De protesten tegen de omstreden anti-homowet hielden ondertussen aan, ook in Rusland zelf. Maar het haalde niets uit: op 30 juni werd de wet ondertekend door Poetin. Wie zich er niet aan houdt kan een boete krijgen.

Nog geen maand later werden vier Nederlanders opgepakt in Moermansk, omdat ze een documentaire maakten over emancipatie van homoseksuelen. Een van hen is het Groningse GroenLinks raadslid Kris van der Veen. Ze worden uiteindelijk niet vervolgd, maar mogen drie jaar niet in Rusland komen.

Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken kondigt aan om opheldering te gaan vragen.

Aardappelenboycot

Ondertussen rommelde het ook op handelsgebied. Rusland besloot in juli aardappelen en andere plantmateriaal uit Nederland te boycotten, omdat daar ondanks inspecties regelmatig schadelijke stoffen mee zouden komen.

De boycot betekende een flinke tegenvaller voor Nederland, dat met een jaarlijkse export van gemiddeld 20.000 ton aardappelen een van de grootste exporteurs is naar Rusland.

Begin oktober bezocht staatssecretaris Sharon Dijksma van Landbouw de Russische minister van Landbouw over de inspectie van aardappelen en zuivel. Door afspraken daarover zou de boycot binnenkort beëindigd kunnen worden.

Greenpeace

Het Nederland-Ruslandjaar werd tegen die tijd vooral overschaduwd door een reeks diplomatieke incidenten en de zaak rond het Greenpeace-schip de Arctic Sunrise, dat onder Nederlandse vlag vaart.

Half september werden de dertig opvarenden van de Arctic Sunrise opgepakt door de Russische kustwacht na een protestactie bij een boorplatform in de poolzee. Sindsdien zitten ze vast in havenstad Moermansk, aanvankelijk op verdenking van piraterij maar dat werd later bijgesteld naar hooliganisme.

Nederland spande een arbitrageprocedure aan om de bemanning vrij te krijgen en stapte naar het Internationaal Zeerechttribunaal, omdat Rusland daar niet op reageerde. Die zaak is 6 november begonnen, een uitspraak wordt pas over een tot anderhalve maand verwacht.

Diplomaten

Begin oktober werd de Russische diplomaat Dmitri Borodin in Den Haag opgepakt door de Nederlandse politie, omdat hij zijn kinderen zou mishandelen. Moskou reageerde woedend, omdat diplomaten volgens het Verdrag van Wenen onschendbaar zijn.

Na onderzoek van zijn ambtenaren bood Timmermans uiteindelijk Rusland zijn excuses aan. Wel benadrukte hij begrip te hebben voor de betrokken politieagenten. Moskou eiste dat de agenten werden gestraft, maar dat weigerde Nederland.

Ruim een week later werd in Moskou de Nederlandse diplomaat Onno Elderenbosch mishandeld in zijn appartement. Lavrov noemde het naderhand een "ernstige misdrijf" en kondigde een strafrechtelijk onderzoek aan.

Enkele dagen later werd ingebroken in een pand van de Russische ambassade in Den Haag. De politie ging al snel uit van een "gewone inbraak" en arresteerde inderdaad zes dagen een bekende veelpleger. Hij zit nog altijd in voorarrest en komt begin december voor de rechter.

Afsluiting

Ondanks de incidenten besloot het kabinet niet te stoppen met het Nederland-Ruslandjaar. Timmermans liet wel weten dat naar zijn mening in de Russische politiek en media "te emotioneel" is gereageerd op de incidenten. Rutte riep politie uit beide landen op het hoofd koel te houden.

Ook het bezoek van het koningspaar aan Moskou ter afsluiting van het jaar werd niet afgezegd. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima werden vrijdag 8 november zelfs in het Kremlin ontvangen door Poetin. De koning zei dat hij was blij dat de zaken die spelen ''op vriendschappelijke wijze" kunnen worden opgelost. De gastheer knikte daarbij instemmend.

Daarnaast spraken Timmermans en Lavrov kort met elkaar. Een langer gesprek stond gepland voor zaterdag, maar Lavrov was verhinderd. In zijn plaats had de Russische vicepremier Arkadi Dvorkovitsj een "goed gesprek" met Timmermans over de problemen. "Hopelijk worden die snel opgelost en kunnen we weer verder", zei Dvorkovitsj na afloop. En voegde toe dat het Nederland-Rusland jaar veel goeds had gebracht.

Het bilaterale Nederland-Ruslandjaar duurt van 8 april tot 9 november 2013 en staat vooral in het versterken en verdiepen van de eeuwenoude betrekkingen tussen beide landen.© ANP
Vrijdag en zaterdag bezoeken koning Willem-Alexander en koningin Máxima Rusland voor de afsluiting van het Nederland-Ruslandjaar. Meerdere incidenten werpen echter een smet op de feestelijkheden.© ANP
Een paar maanden voor het feestjaar officieel begon, vond het eerste incident plaats. De plotselinge dood van de Russische asielzoeker Aleksandr Dolmatov in januari. De activist en raketingenieur pleegde zelfmoord in zijn cel in een detentiecentrum in Rotterdam.© ANP
Dolmatov was lid van de oppositiepartij Een Ander Rusland. Partijleden demonstreerden bij het Nederlandse consulaat in Moskou en beschuldigden Nederland van de dood van Dolmatov.© ANP
In Nederland kwam staatssecretaris Fred Teeven van Justitie onder vuur te liggen. Volgens de Inspectie Veiligheid en Justitie heeft de Nederlandse overheid in deze zaak onzorgvuldig gehandeld.© ANP
Eind januari keurde het Russische lagerhuis een anti-homowet goed. Daarop kwam veel protest, onder andere van de Europese Unie. De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans drong er bij zijn ambtgenoot Sergej Lavrov op aan de wet niet in te voeren.© ANP
Ook het Internationaal Olympisch Comité (IOC) vraagt om opheldering over de wet, met het oog op de Olympische Winterspelen die in februari 2014 plaatsvinden in het Russische Sotjsi.© ANP
Tijdens het eendaagse bezoek van Poetin aan Nederland in april demonstreerden in Amsterdam duizenden mensen tegen het Russische anti-homobeleid.© ANP
In het officiële gedeelte van het bezoek stelde premier Mark Rutte zoals aangekondigd de mensenrechten in Rusland aan de orde.© ANP
De protesten tegen de omstreden anti-homowet hielden ondertussen aan, ook in Rusland zelf. Maar het haalde niets uit. Op 30 juni werd de wet ondertekend door Poetin.© ANP
Nog geen maand later werden vier Nederlanders opgepakt in Moermansk, omdat ze een documentaire maakten over emancipatie van homoseksuelen. Ze worden uiteindelijk niet vervolgd, maar mogen drie jaar niet in Rusland komen.© ANP
Ondertussen rommelde het ook op handelsgebied. Rusland besloot in juli aardappelen en andere plantmateriaal uit Nederland te boycotten, omdat daar ondanks inspecties regelmatig schadelijke stoffen mee zouden komen.© ANP
De bemanning van dertig mannen en vrouwen, onder wie twee Nederlanders werd gevangen gezet in Moermansk en in Sint-Petersburg.© ANP
De Arctic Sunrise werd in september vorig jaar tijdens een protestactie tegen olieboringen in de Poolzee geënterd door de Russische kustwacht, waarna het schip door Rusland aan de ketting werd gelegd.© AFP
Sindsdien zitten ze vast in havenstad Moermansk, aanvankelijk op verdenking van piraterij maar dat werd later bijgesteld naar hooliganisme.© ANP
Nederland spande een arbitrageprocedure aan om de bemanning vrij te krijgen en stapte naar het Internationaal Zeerechttribunaal, omdat Rusland daar niet op reageerde.© ANP
Begin oktober werd de Russische diplomaat Dmitri Borodin in Den Haag opgepakt door de Nederlandse politie, omdat hij zijn kinderen zou mishandelen. Moskou reageerde woedend, omdat diplomaten volgens het Verdrag van Wenen onschendbaar zijn.© ANP
Na onderzoek van zijn ambtenaren bood Timmermans uiteindelijk Rusland zijn excuses aan. Wel benadrukte hij begrip te hebben voor de betrokken politieagenten. Moskou eiste dat de agenten werden gestraft, maar dat weigerde Nederland.© ANP
Ruim een week later werd in Moskou de Nederlandse diplomaat Onno Elderenbosch mishandeld in zijn appartement. Lavrov noemde het naderhand een 'ernstige misdrijf' en kondigde een strafrechtelijk onderzoek aan.© ANP
Enkele dagen later werd ingebroken in een pand van de Russische ambassade in Den Haag. De politie ging al snel uit van een 'gewone inbraak' en arresteerde inderdaad zes dagen een bekende veelpleger.© ANP
Ondanks de incidenten besloot het kabinet niet te stoppen met het Nederland-Ruslandjaar.© ANP
Ook het bezoek van het koningspaar aan Moskou ter afsluiting van het jaar werd niet afgezegd. Later werd zelfs bekend dat Poetin koning Willem-Alexander en koningin Máxima vrijdag 8 november ontvangt.© ANP
Koning Willem-Alexander en koningin Máxima werden vrijdag 8 november in het Kremlin ontvangen door Poetin. © ANP
De koning zei dat hij was blij dat de zaken die spelen "op vriendschappelijke wijze" kunnen worden opgelost. De gastheer knikte daarbij instemmend.© ANP
Koningin Maxima en koning Willem-Alexander tijdens een rondetafelgesprek met Nederlandse en Russische CEO’s op de tweede en tevens laatste dag van hun bezoek aan Moskou.© ANP
Het koningspaar voor aanvang van een concert van het jubilerende Koninklijk Concertgebouworkest in het Tsjaikovski Conservatorium.© ANP
Toon alleen het PlaatjeToon alleen het Plaatje
Achtergrond: Nederland-Ruslandjaar
Achtergrond: Nederland-Ruslandjaar

Eerder

  • 06 nov 2013 om 10:29
    'Enteren Arctic Sunrise was illegaal'
    'Enteren Arctic Sunrise was illegaal'
  • 06 nov 2013 om 13:57
    Verdachte inbraak Russisch pand nog vast
    Verdachte inbraak Russisch pand nog vast
  • 29 okt 2013 om 12:29
    Willem-Alexander en Máxima bezoeken Poetin
    Willem-Alexander en Máxima bezoeken Poetin
  • 25 okt 2013 om 18:03
    Timmermans wil band met Rusland verdiepen
    Timmermans wil band met Rusland verdiepen
Beeld: ANP
Delen via WhatsAppWhatsAppDelen via FacebookFacebookDelen via TwitterTwitterDelen via LinkedInLinkedInDelen via E-mailE-mail

Lees meer over:

Rusland


Aanbevolen artikelen

Net binnen

  • 12:57
    Stakingen bij VDL Nedcar houden aan: personeel legt maandag 24 uur werk neer
  • 12:26
    Utrecht gaat proef starten om prostitutie vanuit huis toe te staan
  • 12:01
    China boort gat van maar liefst 11 kilometer in zoektocht naar meer olie
  • 12:01
    Waar luisterde jij deze week naar? Praat mee over muziek

Meest gelezen

  • 1
    AS Roma-fans belagen arbiter Taylor en gezin op vliegveld: 'Walgelijke beelden'
  • 2
    Waarom het kabinetsplan om Nederland te laten afvallen niet werkt
  • 3
    Verstappen en Nederlandse Grand Prix verliezen Jumbo als geldschieter
  • 4
    Verstappen terug op heilige grond in Barcelona: 'Dat weekend in 2016 was te gek'
  • 5
    Dagje vrij of buiten schooltijd op vakantie? Dit zijn de leerplichtregels


Nieuwsvideo's

  • Mexicanen halen zakken met menselijke resten uit ravijn
    Mexicanen halen zakken met menselijke resten uit ravijn
  • Scheidsrechter Taylor aangevallen op vliegveld door Roma-fans
    Scheidsrechter Taylor aangevallen op vliegveld door Roma-fans
  • Waarom wordt Rotterdam geteisterd door explosies?
    Waarom wordt Rotterdam geteisterd door explosies?
  • Zo werd bekendgemaakt hoeveel geld is opgehaald tijdens Alpe d'HuZes
    Zo werd bekendgemaakt hoeveel geld is opgehaald tijdens Alpe d'HuZes

  • Voorpagina
  • Economie
  • Sport
  • Media en cultuur
  • Overig
  • Voorpagina
    • Net binnen
    • Meest gelezen
    • Oorlog Oekraïne
    • Binnenland
    • Buitenland
    • Algemeen
    • Politiek
    • Uit andere media
    • Video
    • Podcast
    • Weer
  • Economie
    • Klimaat
    • Tech
    • Wonen
    • Geld
    • Werk
    • Auto
    • Aandelen
  • Sport
    • Voetbal
    • Formule 1
    • Scorebord
    • Sportspellen
  • Media en cultuur
    • Films en series
    • Muziek
    • Boek en cultuur
    • Media
    • Achterklap
    • Koningshuis
    • TV gids
  • Overig
    • Het Woord
    • Kind en Gezin
    • Dieren
    • Eten en drinken
    • Gezondheid
    • NUcheckt
    • Opmerkelijk
    • Wetenschap
    • Over NU.nl
    • Copyright
    • Disclaimer
    • Privacy en cookiebeleid
    • Adverteren
    • Werken bij NU.nl
    • Verzekeringvergelijker
    • Privacy instellingen
  • Over NU.nl
  • Copyright
  • Disclaimer
  • Privacy en cookiebeleid
  • Adverteren
  • Werken bij NU.nl
  • Verzekeringvergelijker
  • Privacy instellingen

Volg ons op:

©2023 DPG Media B.V. – alle rechten voorbehouden