In de Kamer staat woensdag een twaalf uur durend overleg over de toekomst van Defensie gepland. Belangrijkste onderwerp op de agenda is het kabinetsbesluit uit september om 37 Joint Strike Fighters (JSF) aan te schaffen.

Vanuit de verschillende fracties wordt daarbij vooral gekeken naar hoe de PvdA zich gaat opstellen, zo is van verschillende Defensiewoordvoerders te horen. 

De keuze voor de JSF ligt gevoelig bij de achterban van coalitiepartner PvdA. De PvdA wilde in de zomer van 2012 nog uit het JSF-programma stappen, terwijl de VVD altijd een voorkeur heeft gehad voor het toestel.

De PvdA heeft dan ook nog vijf verschillende eisen gesteld voor de aanschaf definitief kan worden, zo bleek na een ledenraad in september. Hier moet het kabinet woensdag meer duidelijkheid over geven, zo bevestigt Defensiewoordvoerder Angeline Eijsink aan NU.nl. "Ze hebben onze eisen kunnen lezen."

De fractie wil van het kabinet horen welke missiedoelen het precies heeft en of die met de 37 toestellen wel gehaald kunnen worden. Aanleiding is een kritisch rapport van de Algemene Rekenkamer, dat vraagtekens stelde bij die inzetbaarheid.

Het ministerie van Defensie stelt in zijn visie dat er van de 37 JSF’s altijd vier toestellen beschikbaar zullen zijn voor internationale missies.

Maar volgens de Rekenkamer kan de minister van Defensie dit helemaal niet zo stellig beloven, omdat het niet zeker is of de uitgaven van de JSF wel binnen het gestelde budget blijven.

"Defensie heeft slecht gecommuniceerd hoeveel je effectief kunt doen met de aanschaf van zoveel toestellen", zo stelde Saskia Stuiveling van de Rekenkamer bijzonder kritisch.

Als derde wil de PvdA-fractie weten of de aanschaf niet toch duurder kan worden dan de 4,5 miljard euro die daar nu voor is gereserveerd. Ook moet duidelijk worden dat omwonenden van vliegbases van de JSF geen geluidsoverlast krijgen die buiten de normen vallen die daarvoor zijn gesteld. "Anders gaat het feest niet door",zo beloofde PvdA-leider Diederik Samsom zijn leden in september.

Verder vindt de partij dat de werkgelegenheid die de JSF op moet leveren moeten verdubbelen.

De zorgen die bij de PvdA leven zijn er overigens ook bij andere partijen zoals D66 en de ChristenUnie, sinds het begrotingsakkoord belangrijke gesprekspartners van het kabinet.

Zo heeft D66-Kamerlid Wassila Hachchi na een werkbezoek aan de Verenigde Staten nog geen duidelijkheid gekregen over vijf voor de partij belangrijke punten. Ook D66 wil meer duidelijkheid over de kosten, de prestaties, het geluid en de werkgelegenheid. Daarnaast wil de partij van het kabinet weten wanneer het toestel nu precies geleverd kan worden.

Vooral de kosten van de JSF staan volgens Hachchi niet vast. "Er zijn geen harde afspraken over de onderhoudskosten van de JSF." Dit zorgen heeft de ChristenUnie ook.

"Er zijn mooie beloften over, maar dat hebben we eerder gehoord. Hoe zeker zijn deze beloften?", aldus Kamerlid Gert-Jan Segers.

D66 maakt zich bovendien zorgen over de problemen rondom de JSF die in de testfase al gemeld zijn, terwijl het "tweede, meest belangrijke deel van de testfase" nog moet beginnen.

De JSF heeft veel last gehad van kostenoverschrijdingen en technische problemen. Het toestel had al volledig moeten functioneren, maar kampt onder meer met problemen met de radar-absorberende verf en de geavanceerde helm die de piloot moet dragen.

D66 vindt bovendien dat het kabinet nog niet had moeten besluiten over de aanschaf. In 2015 hoeft pas een definitief besluit te worden genomen, aldus Hachchi. "Waarom heeft het kabinet niet tot dan de tijd genomen om de onzekerheden over de JSF weg te nemen."

Het CDA vreest juist dat woensdag de PvdA, dus met steun van D66, zal pleiten voor uitstel van een beslissing tot 2015. "Dat zou heel onwenselijk zijn voor het kabinet", aldus Kamerlid Raymond Knops.

De SP en PVV zijn fervent tegenstanders van de JSF, de SGP heeft al laten weten voor te zijn. De ChristenUnie heeft nog geen definitief standpunt ingenomen.

De partij wil daarnaast dat het kabinet belooft de komende tijd niet meer te bezuinigen op Defensie, omdat het ministerie dit na eerdere bezuinigingsrondes volgens de partij niet meer aankan. Segers verwacht dat deze oproep woensdag kan rekenen op een meerderheid in de Kamer.