'Overheid kan niet verder gaan met lasten verzwaren'
De overheid kan niet verder gaan met de lasten verzwaren van burgers om zo onder het begrotingstekort van drie procent uit te komen. "Daar kun je niet eindeloos mee doorgaan, dan druk je de consumptie echt weg."
Dit zegt directeur Job Swank van De Nederlandsche Bank (DNB) tegenover NU.nl in een toelichting op de economische vooruitzichten van Nederland.
U zegt dat er tussen de 6 en 8 miljard bezuinigd moet worden. Waar zit dat verschil precies in?
"Op welk bedrag je uitkomt hangt af van de manier van bezuinigen. Tot nu toe heeft het kabinet vooral bezuinigd via lastenverzwaringen voor burgers, maar je kan ook snijden in de eigen overheidsuitgaven."
"Als het kabinet nu weer de lasten zou verzwaren dan kom je uit op een bedrag van 6 miljard. Maar dat is de makkelijke methode en de effecten ervan zijn op termijn juist hoger. Het einde daarvan is in zicht. Daarmee druk je de consumptie echt weg."
Dus het kabinet moet bezuinigen in de overheidsuitgaven?
"Ik neem aan dat het kabinet zich realiseert dat bij het aantreden is uitgegaan van een te hoge economische groei. Het kabinet moet het structurele tekort bovendien ook aanpakken. Dat heeft namelijk niets te maken met de conjunctuur. En alleen op die manier kan je in 2015 ook onder de 3 procent uitkomen. Anders zitten we ieder jaar met hetzelfde probleem."
"Natuurlijk hebben ook bezuinigingen in de overheidsuitgaven uiteindelijk wel effect op burgers, al is dat niet direct. De werkloosheid kan bijvoorbeeld door die bezuinigingen verder toenemen, omdat de overheid besluit bijvoorbeeld minder wegen aan te leggen."
Hoe moeten die bezuinigingen er dan precies uit zien?
"Ik kan me een scenario voorstellen waarin er voor twee derde wordt bezuinigd op de overheidsuitgaven en voor een derde in de lastenverzwaring. Dat zou dan uitkomen op bezuinigingen van in totaal 7,2 miljard. Je kunt namelijk ook weer niet alleen snijden in de overheidsuitgaven. Als je bijvoorbeeld alleen in de ambtenarensalarissen zou snijden dan heb je op termijn echt meer geld nodig."
Veel economen hebben kritiek op de drieprocentsregel uit Brussel wegens de effecten op de economie. Staat de DNB nog wel steeds achter de bezuinigingen?
"Ja, het is een verstandige en goede ambitie. Of de economie kapot is bezuinigd? Dat valt tot nu toe heel erg mee."
"Nederland staat er nog redelijk goed voor door onze internationaal sterke concurrentiepositie. Die moet je koesteren en zorgen dat je het handhaaft. Dat is naast een aantrekkende wereldeconomie de enige manier om uit de crisis te komen."
"Maar we geven meer uit dan we binnenkrijgen en in hogere mate dan in omringende landen. Daardoor kan die concurrentiepositie onder druk komen te staan. Zeker als de kredietbeoordelaars ons als gevolg van onze hogere schulden afwaarderen."
"De rente is voor ons nu historisch laag, wat natuurlijk erg prettig is als je een te hoge staatsschuld hebt. Maar die rente kan zo stijgen als gevolg van een beoordeling van de kredietbeoordelaars. Dat zou echt gevaarlijk zijn.
"Daar moet het kabinet echt rekening mee gaan houden, anders bijt je jezelf in de staart. Daarom is het ook zo belangrijk dat niet alleen de overheid maar ook de Nederlandse huishoudens , banken en pensioenfondsen financieel orde op zaken stellen."
Hebben we eigenlijk niet te maken met een monetaire zeepbel door de kunstmatig lage rentes van de centrale banken?
"De enige oplossing die we tegen de crisis hebben kunnen verzinnen is inderdaad schuld met verdere schuld bestrijden. De schulden lopen steeds verder op door het ruime beleid van de Fed, de centrale bank van Japan en ook de ECB. Het is absoluut waar dat je daar niet eindeloos mee door kunt gaan."
"Maar een onconventionele tijd roept om onconventionele maatregelen. Daarom is het ook zo belangrijk dat de overheidsfinancien op peil worden gebracht. We moeten van onze schulden af, want ooit gaat de rente weer stijgen."
Maar extra bezuinigen helpt niet om het consumentenvertrouwen weer omhoog te brengen.
"Ik denk dat het kabinet nog duidelijker en eerlijker moet zijn richting de burgers over de economische vooruitzichten. Reken je niet rijk op basis van resultaten uit het verleden. Die tijd krijg je niet meer terug. Dat kan het vertrouwens echt helpen. "