VVD viert feest, geen speculatie formatie
Uit de laatste uitslagen blijkt dat de VVD 41 zetels krijgt, en PvdA 39. Rond half 3 's nachts heeft de PvdA-lijsttrekker met Mark Rutte (VVD) gebeld om hem te feliciteren met zijn overwinning.
Rutte is opgetogen met de uitslag voor de VVD "de beste in de geschiedenis van de partij", zo sprak hij zijn achterban toe. "Het vertrouwen zullen we niet beschadigen. De kiezers zullen erop kunnen bouwen zoveel mogelijk idealen terug te zien in een volgend kabinet."
Hij sprak de wens uit voor een zo "stabiel mogelijk kabinet", maar vond het nog te vroeg om al vooruit te lopen op eventuele coalities.
Roer om
PvdA-lijsttrekker Diederik Samsom reageerde eerder op de avond al uitgelaten op de uitslag voor de PvdA: "Het roer moet om."
Samsom: "Velen waren bang dat eigen belang zou preveleren boven samen sterker worden. Vanavond blijkt: het kan wel. Het PvdA-verhaal werd het verhaal van miljoenen Nederlanders."
Geen van de andere partijen kwam boven de 15 zetels uit. Ze feliciteren PvdA en VVD en wijzen op de verantwoordelijkheid die nu op hun schouders rust.
Maar ze wijten ook hun verlies onder meer aan de tweestrijd die zich de laatste weken ontwikkelde tussen VVD en PvdA, waardoor veel mensen strategisch zijn gaan stemmen.
Bekijk de mogelijke kabinetten na de verkiezingen
Wilders
De PVV lijdt een gevoelige nederlaag. De partij lijkt zo'n 9 zetels te verliezen. Geert Wilders reageerde: "Ik had liever voor jullie gestaan met goed nieuws. De kiezer heeft gesproken. Het is niet anders, we hebben zwaar verloren."
Verder zei hij over de uitslag: "Ik viel bijna van mijn stoel. We zijn gewend om te winnen, dit is een pak op je broek. In Brussel vieren ze feest. Vandaag zetten we een stap achteruit, morgen likken we onze wonden. We zijn een jonge partij, de mooiste jaren liggen nog voor ons."
Hij denkt dat de kiezer onder meer de sores in de partij niet waardeerde, maar hij staat nog steeds "volledig" achter zijn beslissing met het Catshuis te breken, waardoor het kabinet viel.
Ook het CDA is in mineur. De partij komt waarschijnlijk uit op 13 zetels. CDA-lijsttrekker Sybrand Buma meent: "Morgen komen we misschien met een kleinere fractie terug. Maar met meer idealen dan ooit, en gemotiveerder dan ooit."
Over winnaars PvdA en VVD zei hij: "Op de schouders PvdA en VVD rust zware verantwoordelijkheid voor het land."
SP
De SP eindigt op 15 zetels, evenveel als de partij nu heeft, na weken van peilingen waarin de partij tot in de 30 zetels kwam. Emile Roemer zei daarop ten overstaan van zijn achterban: "We zijn allesbehalve uit het veld geslagen, we zijn de derde partij van het land."
Hij vervolgde: "We hebben een ongelofelijk strijd gestreden. De sympathie voor de SP nog nooit zo groot geweest als vandaag."
SP-Kamerlid Renske Leijten reageerde: "Ik zal heel eerlijk zijn: we hadden verwacht dat we zetels gingen winnen. Niemand had ook verwacht dat het bij de grote partijen om aantallen als 40 zetels zou gaan."
Ook SP-partijvoorzitter Jan Marijnissen had op meer gehoopt, maar vindt dat de partij niet is "vertrapt". Volgens hem is met deze uitslag de kans op een rol in de oppositie groot. "Er komt nu een Paarse variant aan. Maar de vraag blijft liggen: wie gaat het land sociaal uit de crisis helpen."
Kunduz-coalitie
Van de partijen die met het kabinet het Kunduz-akkoord tot stand brachten, zag GroenLinks het zetelaantal dalen van 10 naar 4 zetels. Kandidaat-Kamerlid Van Ojik reageerde: "We zullen doorgaan met campagne om de kiezers terug te vinden. We hebben weinig tijd gehad om het tij te keren."
Volgens Van Ojik betekent de uitslag echter niets voor hun partijleider Jolande Sap. Ook Tofik Dibi vindt dat GroenLinks in goede en slechte tijden achter Jolande Sap moet blijven staan. "Ze is gekozen en we blijven haar steunen. Ik heb op haar gestemd.''
Sap erkende dat er veel is gebeurd in de partij "en wij hebben onze lessen geleerd en gaan dat de komende jaren weer gestaag uitbouwen". Over het verlies van de PVV zei ze: "Fantastisch nieuws dat PVV verloren heeft en populisme zo is teruggedrongen."
Ook lijsttrekker Arie Slob van de ChristenUnie is niet blij met de terugval van zijn partij van 5 naar 4 zetels. "Ook met weinig zetels kunnen we verschil maken. Dat hebben we eerder gedaan en gaan we met volle overtuiging doen'', aldus Slob na het bekend worden van de voorlopige prognoses.
D66-lijsttrekker Alexander Pechtold zag wel twee zetels winst, naar twaalf zetels. Hij toonde zich gelukkig: "Het ziet er naar uit dat D66 voor de vijfde maal op rij winst gaat boeken. Gefeliciteerd PvdA en VVD met hun enorme winst. Terwijl er een bizarre tweestrijd is gevoerd, hebben wij heel duidelijk ons verhaal stand gehouden."
Kleine partijen
50-Plus voorzitter Jan Nagel zei blij verrast te zijn met de definitieve prognose van drie zetels voor 50Plus. "We willen graag het parlement in. We hoopten op twee zetels, drie zou heel mooi zijn. We zijn zeer dankbaar. De ouderen zullen gaan merken dat er nu wat voor hen wordt gedaan.''
Over de vraag of 50Plus mee wil regeren was Nagel duidelijk. "Dat doen we alleen als we daadwerkelijk iets voor de ouderen kunnen doen.''
De Partij van Dieren blijft in de exitpolls op twee zetels staan. Dat stemde Marianne Thieme tot tevredenheid. "Onze partij heeft stand gehouden voor de derde achtereenvolgende keer'', zei ze woensdagavond.
Ze was ook tevreden met het algehele beeld. "Vanavond is al een succes voor dieren, natuur en milieu omdat er geen dieronvriendelijke meerderheid meer is. Onze moties zullen vaker worden aangenomen".
De SGP lijkt bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer één zetel winst te boeken: van twee naar drie. Leider Kees van der Staaij zou niet verbaasd zijn door die uitslag. "We merkten breed waardering in de maatschappij. Aan de ene kant hebben we duidelijk vastgehouden aan onze idealen. Maar we hebben ook niet geschuwd onze verantwoordelijkheid te nemen.''
Lees profielen van en uitgebreide interviews met de lijsttrekkers
