DEN HAAG - Met de vergelijkingen die PVV-leider Geert Wilders woensdag maakte over PvdA-fractievoorzitter Job Cohen heeft hij ''mijn grenzen van fatsoen overschreden''

Dat zei premier Mark Rutte donderdag tijdens de algemene beschouwingen in de Tweede Kamer.

Hij distantieerde zich ook van opmerkingen van Wilders over PvdA-Kamerlid Nebahat Albayrak en haar nichtje Nurten Albayrak, die onder vuur ligt als bestuursvoorzitter van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA).

Rutte reageerde daarmee op een verzoek van SP-leider Emile Roemer die de premier had uitgedaagd aan te geven of hij de PVV nog als gedoogpartner van zijn kabinet kan billijken.

Bedrijfspoedel

Wilders zette Cohen woensdag op de eerste dag van de algemene beschouwingen meerdere malen neer als een ''bedrijfspoedel''.

Rutte gaf aan dat politici steeds moeten kijken hoe ze reageren op het moment dat Wilders provoceert. ''We kennen de heer Wilders.'' Volgens Rutte gooit de PVV'er af en toe bewust ''een stuk rood vlees'' in de Kamer.

Oneens

Bij de start van de samenwerking van VVD en CDA met de PVV was volgens Rutte duidelijk dat de partijen het op een aantal terreinen volstrekt oneens zijn, met name over buitenlands beleid.

Wilders maakt volgens hem terecht gebruik van het recht om in alle openheid van mening te verschillen. ''Het debat moet op z'n scherpst gevoerd worden'', aldus de premier.

Haatpaleizen

Waar Wilders in de ogen van Rutte te ver gaat, zoals met de term haatpaleizen of over de Turkse premier, zegt de premier steeds krachtig afstand te hebben genomen.

Het optreden heeft wat hem betreft geen gevolgen voor de samenwerking met de PVV, omdat die partij zich houdt aan de gemaakte afspraken in het regeer- en gedoogakkoord.

Verhagen

Vicepremier Maxime Verhagen (CDA) ziet geen scheuren in de samenwerking met gedoogpartner PVV. Hij zei dat donderdag tijdens een schorsing van de algemene beschouwingen. Volgens Verhagen heeft Wilders zich tot nu toe steeds aan de gemaakte afspraken gehouden.

Verder stelde Verhagen dat als er aanleiding toe is, het kabinet ''in de scherpst mogelijke bewoordingen afstand zal nemen''. Dat is wat er eerder in het debat gebeurde. ''Vandaag is er niets anders aan de hand dan wij hadden voorzien.''

Premier Rutte heeft volgens Verhagen op een heldere manier duidelijk gemaakt hoe het kabinet in de discussie staat.

'Doodzonde'

CDA-fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma noemde het ''dood- en doodzonde'' dat een inhoudelijk debat uiteindelijk weer uitdraaide op een botsing met ''totaal respectloos taalgebruik''. Hij sprak van ''een dieptepunt''.

Desondanks scheidt ook Van Haersma Buma het verbale optreden van Wilders van de gemaakte afspraken van VVD en CDA met gedoogpartner PVV.