Minder dan vijf jaar geleden zat Wilders nog alleen in een zoldertje van de Tweede Kamer. Nu is hij de voorman van de derde partij van Nederland en is hij gedoogpartner van het kabinet-Rutte.

Frits Bolkestein noemde u onlangs een kortstondige komeet. Vroeger werkte jullie veel samen. Waar is het misgegaan?

"Volgens mij ben ik zeven jaar geleden weggegaan bij de VVD. Sindsdien gaat het alleen maar beter met de PVV. Tegelijkertijd is hij in die periode alleen maar zuurder geworden."

Doet u het iets als juist Bolkestein iets over u roept?

"Nee, hij heeft wel vaker vervelende dingen over mij en de PVV gezegd. Ik vind het niet leuk, maar heb nog steeds veel respect voor hem. Politiek was het een man met lef. Hij heeft het thema multiculturele samenleving op de agenda gezet."

Uw kiezers noemt hij maatschappelijke losers.

"Dat is al erg. Maar dat hij zegt dat ze allemaal werkloos zijn en dat hun kinderen aan de drugs zijn, gaat alle spuigaten te buiten."

"We hebben een breed electoraat. Mensen die ontevreden zijn over hoe het nu gaat. Wat je echt niet moet doen is de kiezers beledigen. Dat is ook niet de Bolkestein die ik kende."

"Blijkbaar zit er een hoop frustratie. Laten we wel zijn, we hebben bij elkaar 55 zetels. Uiteindelijk is het maar de vraag of zo'n beleid als nu mogelijk was geweest zonder de PVV. Mijn antwoord op die vraag is natuurlijk nee."

"Dat vergeet Bolkestein nog weleens. Dat is, zo zal ik het maar netjes zeggen, onder zijn niveau."

De VVD heeft de PVV nodig, zegt u. Maar bij veel punten uit het regeer- en gedoogakkoord heeft de coalitie ook Europa nodig. Dat maakt het lastig om snel beleid te maken.

"Dat is niet waar. Bij meer punten niet dan wel. Minimumstraffen kan je gewoon invoeren hoor."

Is het niet vervelend dat de coalitie op veel punten toch afhankelijk is van Europa.

"Ja, maar ik ben er van overtuigd dat het toch gaat lukken. Anders hadden we onze handtekening er niet onder gezet."

Maar willen de andere landen die verregaande maatregelen op het gebied van immigratie ook?

"Als het niet is omdat ze het zelf willen, dan is het wel omdat ze bang zijn dat ze zelf een PVV krijgen. Kijk naar Duitsland. Of naar Cameron in Engeland. Men wordt ook daar wakker. Mensen pikken het niet meer."

"De tijden dat het CDU en het CDA problemen konden negeren zijn definitief voorbij. Het is geen tijdelijke komeet of zoiets dergelijks. De geest is uit de fles en die gaat ook nooit meer terug. Nooit meer."

"We hebben hier onze eigen kleine revolutie."

Wat er in Duitsland en Engeland wordt geroepen ziet u ook als een soort angst voor de PVV?

"Merkel heeft de helft van haar electoraat verloren in Hamburg. En dat is nog een van de rijkste steden in Duitsland. Ik hoop dat Stadtkewitz met zijn vrijheidspartij het bij de volgende verkiezingen goed gaat doen."

"En kijk wat het boek 'Duitsland schaft zichzelf af' van SPD'er Thilo Sarrazin daar heeft losgemaakt. Het is geen charismatisch man, maar anders had hij 20 procent van de stemmen kunnen halen."

"En als er in Engeland iemand opstaat die een partij opricht die tussen de racistische BNP en de conservatieven in gaat staan, haalt die ook zo 20 procent van de stemmen."

"Ik zou zo graag in al die landen een partij willen oprichten. De mensen willen het. Een soort anti-islam-wave die, sorry als ik wat te fanatiek klink, niet te stoppen is. Níet te stoppen is."

Door de ontzuiling is al een hoop veranderd. Hoe ziet het landschap er hier en in Europa er over een paar jaar uit?

"We zitten naar mijn idee in een tussenfase. Er wordt niet naar mensen geluisterd. Met name waar het gaat om de multiculturele samenleving, maar ook andere dingen. Kijk naar het referendum over de Europese grondwet. Tweederde van de Kamer zei 'ja', tweederde van de Nederlanders zei 'nee'."

"Dat zou vaker gebeuren als we vaker referenda houden. Veel politici zijn daar bang voor. Het raakt aan hun existentie, hun macht, baantje, subsidie, wereldbeeld, illusie. Die tijden zijn voorbij."

"Het gaat ook om politieke cultuur. Politici denken de inhoud te kunnen veranderen met kleine stapjes. De tijden dat de mensen de politiek volgen is voorbij. Politici schrikken wakker en zien dat ze de mensen moeten volgen. Dat past niet altijd in hun straatje."

U noemde het een overgangsfase. Waarnaartoe dan?

"Het zal minder gaan om links of rechts, maar meer om: wat maken ze waar? Mensen zullen sneller van partij veranderen, problemen zullen sneller worden aangepakt op een manier die tot een oplossing zal leiden."

"Het betekent het einde van partijen op links of leiden tot een hergroepering."

Hoe cruciaal is voor dit kabinet dat de coalitie een meerderheid haalt in de Eerste Kamer?

"Dat is heel belangrijk, al moeten we niet meteen nieuwe verkiezingen uitschrijven als er geen meerderheid in zit. Daarvoor heb ik geen hele zomer zitten onderhandelen. Het zou mooi zijn als we Cohen en zijn politieke bende blijvend uit de macht kunnen houden."