Het wordt eenzaam voor u binnen de VVD na het vertrek van medecritici Joris Voorhoeve en Gijs de Vries. Moet u ook niet langzaam uitkijken naar een nieuwe partij?

Nee. De VVD is een liberale partij met goede basisbeginselen en een goed verkiezingsprogramma. Het is de partij waar ik al veertig jaar lid van ben. Ik laat me niet door Geert Wilders uit de partij jagen. Ik vind dat er ook mensen moeten zijn als Pieter Winsemius en ik zelf - en tot voor kort Voorhoeve en De Vries - die een partij scherp houden.

Maar het kan toch dat de partij zich ontwikkelt in een richting die te ver van u af ligt?

Ik vertegenwoordig een stroming in de VVD, die niet 32 procent is zoals bij het CDA, maar slechts 10 procent is mijn inschatting. Ik had gehoopt dat dat hoger zou zijn. Hoewel ik geen volksvertegenwoordiger meer ben, ben ik symbolisch een spreekbuis van die stroming.

Als op de 40.000 VVD-leden alleen Frans Weisglas kritisch is, ben ik niet gek en trek in mijn conlusies, al zou ik dan niet lid worden van een andere partij. Dat er mensen binnen de VVD zijn die er net als ik over denken, is een argument om te blijven.

De laatste jaren is de VVD een rechtsere koers gaan varen. Wat is de aanleiding geweest?

Het vertrek van Wilders en Verdonk en dat is eigenlijk heel gek. Uit angst om stemmen te verliezen aan Wilders en Verdonk, is de VVD heel erg in het spoor van Wilders en Verdonk gekomen.

Net als cola een cola-light variant kent, is de VVD Wilders-light en Verdonk-light geworden om op die manier geen stemmen aan die twee te verliezen. Het vertrek van de conservatieve politici Wilders en Verdonk heeft de VVD niet liberaler maar conservatiever gemaakt.

Voorstanders van de nieuwe koers zeggen dat het de partij electoraal succes heeft gebracht.

Dat soort dingen kun je nooit bewijzen. Want als de VVD een minder conservatieve kant was opgegaan, had D66 minder winst gemaakt. Dan waren die stemmen naar de VVD gegaan. Dat is allemaal theorie.

Maar je moet je als politicus en politieke partij niet alleen laten leiden door het kortetermijneffect van stemmenwinst. De traditionele middenpartijen VVD, CDA en PvdA zijn zo bang stemmen te verliezen aan de flanken dat ze erg naar de wekelijkse peilingen leven en daardoor hun ideologie en beginselen verwaarlozen.

Na de leiderschapscrisis in 2006 heeft Rutte geprobeerd met een 'groenrechtse' koers kiezers te trekken voordat hij de huidige conservatieve koers inzette. Hij is zoekende geweest.

Hij is zeker zoekende geweest en hij heeft fouten gemaakt. Door tijdens de formatie van dit kabinet te zeggen 'daar zal rechts Nederland zijn vingers bij aflikken'. Dat was voor een toekomstige minister-president die er voor alle Nederlanders moet zijn, geen verstandige uitspraak. Daar is hij zelf ook van teruggekomen.

Nu zegt hij dat hij hoopt dat zoveel mogelijk mensen hun vingers erbij aflikken. Ik vind trouwens het aflikken van vingers geen hygiënische bezigheid, maar dat terzijde.

Een paar jaar geleden heeft u Rutte het broertje van Wouter Bos genoemd.

Ik heb dat gezegd tijdens de leiderschapstrijd binnen de VVD. Ik was op dat moment voor mevrouw Verdonk. Ik heb me toen laten ontvallen dat Rutte het jongere broertje van Wouter Bos is, waarmee ik aangaf dat ik hem op dat moment te links-liberaal vond.

De bijna bizarre situatie doet zich nu voor dat degene die dat in 2005 tegen hem zei, hem nu bekritiseert omdat hij met een te rechtse coalitie en een te rechtse gedoogpartner in zee gaat. Terwijl ik niet veranderd ben in mijn politieke opvattingen.

Is Rutte het broertje van Geert Wilders geworden?

Het gaat er niet om wie het broertje van wie is. Het gaat erom dat Rutte en Verhagen veel te veel zeggenschap aan Wilders hebben gegeven.

Heeft u een voorbeeld?

Je zag hoe het ging tijdens de formatie. Wilders trekt er op een bepaald moment de stekker uit, omdat Klink, Ferrier en Koppejan binnen de CDA-fractie kritiek hadden op de onderhandelingen.

Als Klink na drie dagen vertrekt, stopt Wilders de stekker er weer in en als twee schooljongetjes op het schoolplein rennen Verhagen en Rutte achter hem aan. 'Geert wil weer doorgaan, dan gaan we door'.

Maar wat is nu het ware gezicht van Mark Rutte?

Dat vind ik heel erg moeilijk. Hij is politiek leider van de VVD en heeft nu gekozen voor deze coalitie die in mijn ogen niet de juiste is.

Is het niet vreemd dat we een premier krijgen waarvan niet helder is waar hij voor staat? Uit uw verhaal komt hij wispelturig over.

Hij staat voor datgene waar hij nu voor kiest. Zo is het gewoon. Of hij er wel of niet in gelooft is niet relevant. Feit is dat hij deze keus heeft gemaakt.