"Na zestien maanden zien we enorme hoeveelheden botervisjes en letterlijk duizenden eitjes van zeekatten in het perenrif", vertelt promotieonderzoeker Jon Dickson van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ).

Dat is hoopvol nieuws vanuit de Waddenzee, waar de laatste jaren veel succesvolle experimenten zijn uitgevoerd om het zeeleven te verbeteren. Zo leidde een klein experiment tot het grootste zeegrasveld van de Waddenzee. Met de perenriffen kunnen de onderzoekers zelfs groter denken.

Het hout van perenbomen doet het goed voor de Waddenzee. Zes perenbomen vormen samen een piramidevormig rif van 3 bij 3 meter. De aangelegde perenriffen zorgen na ruim een jaar voor veel zeeleven. Paalwormen zijn ondertussen al wel bezig het hout af te breken, maar de riffen kunnen naar verwachting nog jaren mee. Ze verdwijnen uiteindelijk op natuurlijke wijze.

Het idee voor de perenriffen kwam van NIOZ-onderzoeker Tjeerd Bouma. "Bij een fietstocht langs boomgaarden zag ik hoe veel van die bomen aan het eind van hun economische levensduur worden gerooid. Daarmee zijn ze een goedkope bron van hout."

Hout is er niet meer in de Waddenzee. Voor de tijd van dammen en dijken werden veel bomen afgevoerd naar de zee. Die zonken dan naar de bodem en zorgden voor de rifstructuren op de bodem. "Dat hout zie je nauwelijks meer. Onze experimentele riffen zijn ook een vervanging voor mossel- en oesterriffen. Door visserij en ziekten zijn de natuurlijke structuren die riffen boden verdwenen."

Maar liefst 192 perenbomen zijn met blokken beton aan de voet op de bodem van de Waddenzee beland. Het leverde 32 kunstriffen op. Met behulp van camera's en tijdens expedities worden de perenriffen in de gaten gehouden. "Het zijn nu broedplaatsen voor vissen en garnalen geworden. Zakpijpen en anemonen zijn 'vaste bewoners' geworden." Dickson hoopt dat er een natuurlijk rif achterblijft als de perenriffen zijn verdwenen.

Het snelle positieve resultaat geeft hoop, want vijf jaar geleden werd al alarm geslagen over de staat van de Waddenzee. "Het laat zien dat we de biodiversiteit actief kunnen helpen herstellen." Niet alleen de Waddenzee kan baat hebben bij perenbomen, maar ook de Noordzee en zelfs oceanen. "Want ook daar zijn natuurlijke structuren als oesterriffen op grote schaal verdwenen."