Met een nipte meerderheid won de Turkse president Recep Tayyip Erdogan half april het referendum dat hem meer macht geeft. Sindsdien lijkt hij de teugels flink aangetrokken te hebben; vrijwel dagelijks worden critici ontslagen of gearresteerd. Een overzicht.

Een kleine meerderheid van de Turken stemde vóór het voorstel Erdogan meer macht te geven.

Dankzij deze uitslag wordt het parlementair systeem omgevormd naar een presidentieel systeem. De president wordt voortaan rechtstreeks gekozen voor het volk en de premier verdwijnt. Netto betekent dit dat Erdogan meer macht in handen krijgt.

In veel grote Turkse steden, zoals Istanbul, Ankara en Izmir, stemde een ruime meerderheid tegen het referendum. De meeste ja-stemmen kwamen uit de regio Centraal-Anatolië. Ook Turken in het buitenland stemden in meerderheid vóór het voorstel van Erdogan.

De uitslag is niet onomstreden.

Waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSA) kwamen direct met een kritisch rapport. Volgens de waakhond was het geen eerlijke verkiezing en zijn er veelvuldig ongestempelde stembiljetten gebruikt. De Europese Commissie vroeg Erdogan de kritiek serieus te nemen, maar deze verwierp alle klachten. "Ken je plaats", reageerde hij. De president verweet Europa "niet objectief en onpartijdig" te zijn.

Ook de oppositie in Turkije diende een klacht in bij de Kiesraad vanwege het oneerlijke verloop van de verkiezingen. Er zou sprake zijn van een "ongekend groot aantal verdwenen stemmen". De Kiesraad verwierp alle kritiek vrijwel meteen. De oppositie is nu naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens gestapt.

Turkije heeft de noodtoestand verlengd.

Na de mislukte coup in juli 2016 kondigde Erdogan de noodtoestand af, waarmee fundamentele rechten van burgers worden beperkt of niet meer gelden. De president kan in principe per decreet regeren, zonder enige interventie van het parlement of de premier. De overheid kan overal invallen doen en spullen van burgers in beslag nemen.

Erdogan heeft deze noodtoestand voor de derde keer verlengd.

In twee weken tijd zijn er vele duizenden mensen ontslagen of aangehouden.

Bijna vierduizend ambtenaren zijn naar huis gestuurd omdat zij sympathie zouden koesteren voor de geestelijke Fethullah Gülen. Daarnaast zijn negenduizend agenten op non-actief gesteld en zijn duizend mensen opgepakt op verdenking van infiltratie bij de politie. Ook in dit geval gaat het om vermeende aanhangers van Gülen.

Hiermee komt de teller op in totaal 120.000 ontslagen en 40.000 arrestaties sinds de mislukte coup van juli 2016.

Tijdens een 1 mei-demonstratie werden meer dan tweehonderd mensen gearresteerd. Zij bevonden zich bij het Taksim-plein, waar zij volgens de overheid niet mochten komen. De politie greep in met traangas en rubber kogels.

Internationale organisaties luiden de noodklok over de persvrijheid in Turkije.

Turkije is een van de landen op de wereld waar de persvrijheid momenteel het meeste onder druk staat. Reporters zonder Grenzen (RSF), die jaarlijks een lijst publiceert, noemt Turkije op dit moment “de werelds grootste gevangenis voor media-professionals".

Erdogan heeft het afgelopen jaar tientallen media laten sluiten of over laten nemen door bevriende uitgevers. Bovendien hebben duizenden journalisten hun baan verloren.

Turkije heeft Wikipedia geblokkeerd.

De informatiesite is sinds eind april niet meer te raadplegen voor burgers in Turkije. De Turkse telecomautoriteiten geven als reden dat Wikipedia weigert artikelen weg te halen waarin wordt beweerd dat Turkije terreurorganisaties ondersteunt.

Het is volgens de autoriteiten niet mogelijk één pagina 'op zwart’ te zetten. Daarom is heel Wikipedia nu niet meer te bereiken. Het is niet de eerste pagina die wordt geblokkeerd door de Turkse overheid: eerder werd gebruikers ook de toegang tot diensten als Facebook, Whatsapp en YouTube ontzegd.

De Raad van Europa heeft een onderzoek aangekondigd.

De Raad van Europa gaat Turkije onder de loep nemen vanwege de verslechterde mensenrechtensituatie. Ook de haperende rechtsstaat en het functioneren van de democratie baren Europa ernstig zorgen.

Ook in 2004 was Turkije onderwerp van een onderzoek door de Raad, maar dit werd stopgezet toen Europa onderhandelingen met Turkije begon over toetreding tot de EU. Bondskanselier Angela Merkel wil snel overleg met de andere EU-landen over hoe Europa met Ankara moet omgaan na de uitslag van het referendum.

EU blijft doorgaan met onderhandelingen over toetreding Turkije. 

Een formeel einde aan de onderhandelingen over de toetreding van Turkije tot de EU is vooralsnog niet in zicht. Dat besloten ministers van Buitenlandse zaken. De Duitse minister Sigmar Gabriël was het duidelijkst: stopzetting zou volgens hem een volstrekt verkeerd signaal zijn en Turkije ''richting Rusland duwen". 

Erdogan zegt echter dat Turkije "niet veel langer gaat wachten op een EU-lidmaatschap". 

Toeristen laten Turkije steeds meer links liggen.

De toeristische sector in Turkije heeft in het eerste kwartaal van dit jaar de inkomsten met 17 procent zien dalen. Het aantal bezoekers daalde van 5,1 miljoen mensen naar 4,8 miljoen mensen. Ook het gemiddelde bedrag dat toeristen in Turkije uitgaven daalde.

Toeristen mijden het land steeds vaker na de vele aanslagen in het land en de mislukte couppoging van vorig jaar.