De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft de kritiek verworpen van waarnemers die stellen dat het referendum van zondag onder oneerlijke omstandigheden is verlopen.
"Ken je plaats", zei Erdogan richting de Internationale waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) die maandag in een rapport stelde dat de twee kampen geen gelijke kansen hadden.
Het ja-kamp van Erdogan behaalde zondag een nipte meerderheid voor de grondwetswijziging die de president meer macht moet geven. In een toespraak tegenover zijn aanhang in het presidentiële paleis in Ankara zei Erdogan dat Turkije zich niet herkent in het rapport van de waarnemers. "Turkije ziet, hoort of erkent de politiek gemotiveerde verslagen van de waarnemers niet", aldus Erdogan.
Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken liet eerder al weten de kritiek van de OVSE te verwerpen. Het verweet de waarnemers een gebrek aan "objectiviteit en onpartijdigheid". Ook noemde het ministerie de beoordeling van de OVSE "onaanvaardbaar".
'Democratische vrijheden onderdrukt'
Volgens de organisatie had het nee-kamp in de aanloop naar het referendum nauwelijks mogelijkheden om zijn standpunten in de media bekend te maken. In de campagne in de media was vrijwel alleen ruimte voor de standpunten van het ja-kamp dat de macht van de Turkse president wil vergroten.
"Hoewel er zondag weinig problemen waren, vond het referendum plaats onder omstandigheden waarin democratische vrijheden werden onderdrukt door de noodtoestand die in Turkije sinds de mislukte staatsgreep van vorig jaar is ingesteld", zei Cezar Florin Preda, het hoofd van de OVSE-waarnemers bij het referendum.
Yildirim
De Turkse premier Binali Yildirim vindt dat de discussie over mogelijke onregelmatigheden rond het Turkse referendum nu voorbij is. ''Iedereen zou de uitkomst moeten respecteren, vooral de belangrijkste oppositie", stelde hij.
Yildirim zei tegen parlementariërs dat de uitkomst van de volksraadpleging over het uitbreiden van de presidentiële bevoegdheden ''de wil van het volk'' is. ''Het debat is voorbij'', zei de premier, die tevens voorzitter van is van de AK-partij. Hij bestempelde kritiek op de stembusgang als een tevergeefse poging om twijfel te zaaien over de uitkomst.
Verdacht
Alev Korun, een Oostenrijkse waarnemer namens de OVSE, spreekt over 2,5 miljoen stemmen die mogelijk verdacht zijn. Volgens hem hebben ongeregeldheden tijdens de stembusgang de uitkomst van het referendum beïnvloed.
''Er is een verdenking dat tot 2,5 miljoen stemmen gemanipuleerd kunnen zijn'', zei Alev Korun, een Oostenrijkse parlementariër. Ze doelde op het besluit van de Turkse kiesraad om zondag ook stembiljetten zonder officiële stempel goed te keuren.
Korun zei ook dat de Turkse politie twee van haar collega's hinderde in de stad Diyarbakır. De parlementariër verwees verder naar video's op sociale media, waarin te zien lijkt te zijn dat mensen meerdere keren een stem uitbrengen. De echtheid van die beelden is nog niet vastgesteld.
Ongeldig
Tegenstanders van Erdogan betwisten de uitslag van het referendum. De grootste oppositiepartij de Republikeinse Volkspartij heeft aan het kiescollege van het land gevraagd de uitslag van het referendum ongeldig te verklaren.
Eerder vroeg de partij al om een hertelling van 60 procent van de stemmen. Zondag werd op het laatste moment gestemd met stembiljetten die geen officieel stempel hadden. Volgens de kiesraad is dat niet ongebruikelijk en zijn de stemmen gewoon geldig.
De oppositie zegt de uitslag te willen aanvechten bij de Turkse Hoge Raad en het Europese Hof voor de Rechten van de Mens.
Volgens de Turkse beroepsvereniging van advocaten, TBB heeft de Turkse kiesraad heeft de wet overtreden door de ongestempelde stembiljetten toch te accepteren.
Verenigde Staten
De Amerikaanse president Donald Trump heeft Erdogan gebeld om hem te feliciteren met het succes in de volksraadpleging.
Het Witte Huis wilde maandag niet ingaan op de gang van zaken voorafgaand aan en tijdens de volksraadpleging.
"Er is een internationale commissie die dat bekijkt en haar bevindingen over tien tot twaalf dagen zal rapporteren. We wachten af en laten de leden hun werk doen'', zei woordvoerder Sean Spicer.
Turken stemmen 'ja' bij referendum
Koenders
Minister Bert Koenders (Buitenlandse Zaken) sprak zijn zorgen uit. "Deze grondwetswijzigingen concentreren veel macht in één persoon. De Europese Unie zal het verdere verloop kritisch moeten beoordelen", aldus de minister maandag.
Volgens Koenders geeft de uitslag aan dat de bevolking verdeeld is. Hij stelt ook dat de invoering van de doodstraf via een eventueel referendum een breuk zou zijn met de Europese waarden.
