Nederland telt ruim drieduizend snel groeiende bedrijven, ook wel scale-ups genoemd, zo blijkt uit een telling van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Een bedrijf is een scale-up als die jaarlijks met gemiddeld 20 procent of meer groeit. Het gaat dan om het aantal werknemers en/of de omzet in een meetperiode van drie jaar. Daarnaast moet de onderneming minstens tien fulltime medewerkers hebben.

E-commercebureau Yellowgrape behoort tot een van de 250 snelst groeiende bedrijven in Nederland. De onderneming bestaat inmiddels zeven jaar en heeft 32 mensen in dienst. Dat lijkt misschien niet veel, maar dat was volgens medeoprichter Johan Smits een bewuste keuze. "Groei is iets moois, het brengt bepaalde energie met zich mee en biedt kansen voor collega's om zich te ontwikkelen. Maar bij ons gaat kwaliteit altijd boven kwantiteit. De kwaliteit moet sneller groeien dan de organisatie."

Smits en zijn compagnon Rik van den Wijngaard hebben daarom vanaf het begin de tijd genomen om het bedrijf klaar te stomen voor uitbreiding. "We wilden het intern goed regelen en niet alleen maar bezig zijn met de klanten. Groei hoeft helemaal niet snel te gaan. Ik zeg altijd: vol gas vooruit, maar wel met een voet op de rem."

Diana van Asten, expert op het gebied van hr, verzuim en recruitment, ziet veel groeiende ondernemingen die hun hr-zaken niet op orde hebben. "Dat krijg je problemen als ongetekende arbeidsovereenkomsten en misbruik rondom verzuim en verlof, omdat daar geen heldere regels voor zijn opgesteld. De rode draad is het ontbreken van kaders die duidelijkheid bieden en werknemers die daar dan hun eigen interpretatie op loslaten, vaak in hun eigen voordeel."

Regel het gelijk goed, adviseert Van Asten. "Op een gegeven moment kom je met je onderneming op een kantelpunt. Vanaf twintig medewerkers moet er echt wel iets van beleid zijn. Zorg voor een heldere arbeidsovereenkomst en denk goed na over wat daar allemaal in moet komen te staan. Aansluiten bij een cao is ook vaak een optie."

In de beginfase van Yellowgrape stelden Smits en Van den Wijngaard al iemand aan voor People & Culture, de hr-pijler binnen hun bedrijf. Ook namen ze deel aan Great Place to Work, een onafhankelijk onderzoek naar goed werkgeverschap en medewerkerstevredenheid. Smits: "De input uit het onderzoek is voor ons erg waardevol. We vinden het heel belangrijk om naar de feedback van collega's te luisteren om zo onze strategie te kunnen verbeteren."

Maar leidinggeven is soms best zoeken, zegt Smits. "Ik wist van tevoren niet of ik geschikt zou zijn om een groter bedrijf aan te sturen. Maar als je groeit, haal je ook mensen in huis die je daarin kunnen ondersteunen. Je hoeft dan niet meer alle verantwoordelijkheid in je eentje te dragen. Ik vind het alleen best lastig om dingen uit handen te geven."

Ook Van Asten weet dat niet iedere ondernemer het talent heeft om een goede werkgever te worden. "Kijk wat je kunt uitbesteden. Vaak wordt hr er een beetje bij gedaan, soms zelfs door de accountant van het bedrijf. Dat is zonde. Want het werk dat een accountant doet, is echt iets anders dan dat van een hr-medewerker."

Zonder goede hr-regeling zullen werknemers minder snel de vrijheid voelen om problemen aan te kaarten, waarschuwt Van Asten. "Als iemand in een scheiding zit, weet je dat hij daar waarschijnlijk last van gaat krijgen. Dan kun je als werkgever alvast een voorzetje geven en diegene meer rust geven. Hetzelfde geldt voor intensieve mantelzorg. Die werknemer gaat op een gegeven moment uitvallen als je niet op tijd ingrijpt."

Aan verzuim van werknemers ontkom je niet, zegt Van Asten "60 procent van de uitval wordt door privéomstandigheden veroorzaakt. Daarmee omgaan valt ook onder je plichten als ondernemer met personeel."