Koffiezaakjes. Taalbureaus. Coaches. De afgelopen vijf jaar waren er veel gelukszoekers en opportunisten onder de beginnende bedrijven, zegt Gert van den Berg van bedrijfsinformatiespecialist Graydon. Elk kwartaal brengt het bedrijf rapportages uit hoeveel bedrijven er gestart en opgedoekt worden, of failliet gaan. "Economisch ging het voor de wind. Ondernemen staat voor sommigen in zo'n periode gelijk aan gouden bergen, denken dat je ook wel kan wat iemand anders doet."

Wie zonder goed plan of dito voorbereiding begint, kan dit jaar behoorlijk in de penarie komen. Volgens Graydon nam het aantal gestarte bedrijven dit jaar voor het eerst af ten opzichte van vorig jaar. In de eerste jaarhelft van 2020 werden 136.798 ondernemingen gestart, in dezelfde periode vorig jaar waren dat er 3,8 procent (5.256 starters) meer. Tegelijkertijd is het aantal faillissementen sinds lange tijd weer aan het toenemen.

Wie begint in vette jaren, is niet altijd voorbereid wanneer het fout gaat, stelt Femke Hogema, schrijfster van het boek Ondernemen in crisistijd. "In goede jaren zie je de opdrachten vaak vanzelf komen. Het enige waar je over na hoeft te denken, is het goed uitvoeren van je werk."

Maar als het werk dat vanzelf aan komt waaien in slechte tijden opdroogt, is het volgens Hogema noodzaak om eens goed met jezelf in gesprek te gaan. Vraag jezelf af welk probleem jij oplost voor je ideale klant. "Daar moet je een helder antwoord op hebben. Bedenk vervolgens of je voldoende ondernemersvaardigheden hebt om daar een onderneming van te maken. Iets goed kunnen is niet goed genoeg, je moet het ook verkopen."

Thomas Vles, oprichter van trouwservice wedoido, stopte in de huidige crisis met zijn bedrijf. "We hebben zelfs nog geprobeerd om het voor het symbolische bedrag van 1 euro te verkopen, zodat hetgeen waar we anderhalf jaar zo hard aan hebben gewerkt niet verloren zou gaan." Maar in tijden waar trouwerijen massaal geannuleerd werden, zag niemand er heil in.

Zelf ziet Vles jonge ondernemers vaak in de problemen komen door een slechte financiële planning. "Wees je bewust waar je je geld aan uitgeeft, óók als het goed gaat." Leveranciers hebben bijvoorbeeld vaak verschillende betaaltermijnen. "Daar let je niet op als er altijd geld binnenkomt, maar zodra het minder gaat, kan dat een onaangename verrassing zijn."

Een van de investeerders vroeg Vles om zijn ondernemerslessen op te schrijven, uiteindelijk publiceerde hij ze op zijn LinkedIn. "We leven in een tijd waarin iedereen doet alsof het geweldig gaat, maar daar leert niemand van." Het is dan ook zijn tip: gaat het minder, wees daar eerlijk over. "Op die manier kweek je ook begrip bij klanten of leveranciers als het slecht gaat."

Wie nu met zijn handen in het haar zit, is niet automatisch verloren, benadrukt Van den Berg van Graydon. "Vraag je af wat jouw zaak uniek maakt. Is je product goedkoper dan de rest, bied je extra service of is je kwaliteit uitmuntend?" Evalueer dat bovendien regelmatig, zodat je je marketing daar goed op af kan stemmen.

Bovendien, benadrukt Van den Berg, is het nooit te laat om te beginnen. "Sommige ondernemers hebben juist de druk van zo'n crisis nodig om goed na te denken wat ze willen. Door wrijving ontstaat op die manier glans."