Zakendoen met de zuiderburen: 'Belgen zijn extreem risicomijdend'

België ligt naast de deur en ze spreken er deels ook nog eens dezelfde taal als in Nederland. Toch zijn er ook een hoop verschillen. Hoe zorg je toch voor een goede zakelijke relatie of samenwerking? "Verdiep je in elkaars cultuur."

Belgen zijn wantrouwend en zeggen nooit waar het op staat. Nederlanders zijn arrogant en gierig. Of zoals de Nederlandse organisatiepsycholoog Geert Hofstede zei: "Bijna nergens zijn er buurlanden die meer van elkaar verschillen."

Toch zien veel Nederlanders dat niet zo: we spreken praktisch dezelfde taal, dus het zal wel hetzelfde zijn. "Terwijl Vlamingen zich veel meer bewust zijn van de verschillen", aldus Mick Matthys, emeritus universitair docent sociale pedagogiek aan de Universiteit Utrecht.

Als Belg kwam Matthys in de jaren zeventig naar Nederland. Vorig jaar schreef hij over de verschillen in het boek Waarom Belgen gelijk hebben en Nederlanders gelijk krijgen. "Geen enkele Vlaming vindt dat hij of zij op een Nederlander lijkt, terwijl in Nederland die tendens wel heerst."

Belgen willen eerst even snuffelen

"Vlamingen lijken wat hun gedrag betreft eigenlijk veel meer op Fransen, maar toch worden ze constant vergeleken met de Nederlanders", legt Evert van Wijk uit. De Nederlandse ondernemer woont al 28 jaar in België en schreef het boek Valse Vrienden over de verschillen tussen de twee volken. Hij noemt zichzelf "een bont en blauwe ervaringsdeskundige".

Toen Van Wijk net begon, werd hem vaak verteld dat zijn product goed was, maar dat ze het toch niet van hem gingen kopen. "Belgen zijn extreem risicomijdend. Ik had geen merk en geen garantie dat het goed zou zijn wat ik zou leveren."

Hij raadt Nederlanders dan ook aan om meer aandacht te besteden aan de relatie, voordat er zaken gedaan worden. "Nederlanders willen snel zakendoen, in België wordt er eerst heel veel tijd besteed aan het snuffelen aan elkaar. Zit dat goed, dan komt de samenwerking vanzelf."

Belgen zeggen vaak ja, ook als ze nee bedoelen

Een andere zaak om in de gaten te houden wanneer je met een Vlaming samenwerkt, is het feit dat ze ja zeggen en nee doen. Anders dan bij Nederlanders, die leven naar het motto what you see is what you get.

Volgens Matthys komt dit voort uit het feit dat België tot 1830 onderdeel was van andere landen. "Je kon geen commentaar leveren op degene die jou onderdrukte, dus zei je overal ja op. Ook als je nee bedoelde."

Een andere invloed hierbij is die van de katholieke kerk, tot zo'n twintig jaar geleden van sterke invloed in het land. "Je werd geacht gehoorzaam te zijn, maar je probeerde dan via een andere weg toch je eigen zin te krijgen. In België is er veel oog voor de boodschap die niet uitgesproken wordt."

In Nederland heeft de professor een voornaam

Een ander opvallend verschil is de informaliteit op de werkvloer: de hiërarchie is in België vele malen groter. "In Nederland moet je je macht verdienen als leider, in België heb je het voor het zeggen omdat je nou eenmaal de leider bent", aldus Van Wijk.

Matthys herinnert zich de eerste kennismaking met zijn leidinggevende op de Universiteit Utrecht, waar hij kwam doceren. "Ik sprak die man aan met professor, maar bij het eerste gesprek werd mij verteld dat ik hem bij zijn voornaam mocht noemen. Absurd vond ik dat toen, als Vlaming."

Nederlanders hebben overal een mening over

Wat hem ook opviel, was dat Nederlanders altijd zeiden wat ze dachten - ook als zij weinig over een onderwerp wisten. "Op de universiteit kon ik daar nooit aan wennen. Mensen die zich niet voorbereid hadden, maar wel overal een mening over hadden."

Als tip geeft Matthys aan Vlamingen dat ze zich door dat verbale geweld van Nederlanders niet zomaar uit het veld moeten laten slaan. "Vlamingen staan erom bekend dat ze op hun beurt weer beter kunnen luisteren, maak daar gebruik van en luister naar de boodschap achter alle grote praatjes."

Nederlanders moeten er op hun beurt bewust van zijn dat Vlamingen niet zomaar hun mond opentrekken. "In België moet je eerst een paar jaar ergens werken om je mening ergens over te geven. Zij zullen ook minder snel vragen stellen uit zichzelf", aldus Matthys.

Het zou te maken kunnen hebben met de overlegcultuur in Nederland: het eeuwige polderen waarbij iedereen zijn plasje doet over een idee. "Vlamingen overleggen toch meer bij de koffieautomaat dan daadwerkelijk in de vergadering."

Wat volgens hem een goed beginpunt zou zijn om die verschillen te overbruggen, is het verdiepen in elkaars cultuur. "Op die manier weet je waar iemand vandaan komt. Achter elk vooroordeel zit een verhaal." Van Wijk vult aan. "Als je je opsluit in je eigen gelijk, kom je er nooit uit."